Voorwoord kwartaalbericht tweede kwartaal 2018: kwetsbaarheid en kracht

We noemen de doelgroep van de ggz en de verslavingszorg vaak ‘kwetsbaar’. Dat is al een hele verbetering ten aanzien van stigmatiserende termen die van oudsher gebruikt werden om mensen met complexe problemen te omschrijven, zoals ‘probleemjongeren’ of ‘junks’. Met de term ‘kwetsbaarheid’ nemen we afstand van associaties zoals eigen schuld, maar geven we aan dat iemand risico loopt om (meer) problemen te ontwikkelen op het gebied van gezondheid, relaties, wonen, werk, financiën, enzovoorts. ‘Kwetsbaar’ impliceert dat iemand hulp en bescherming nodig heeft. Het is een begrip dat prima past bij de reden waarom veel mensen in de zorg werken: andere mensen willen helpen. Maar het woord ‘kwetsbaarheid’ heeft ook een gevaarlijk kantje en kan op een subtielere manier net zo goed stigmatiserend werken.

Wie een persoon ziet als kwetsbaar, als iemand die het alleen nooit redt, als iemand bij wie het élk moment mis kan gaan, creëert ook verwachtingen. Als goedbedoelende hulpverlener, maar ook als ouder, leraar of werkgever, kun je op die manier mensen juist tegenhouden in hun ontwikkeling, door onbewust of bewust minder van hen te verwachten, op een minder positieve manier met hen om te gaan en dingen van hen over te nemen.

Natuurlijk zijn er mensen die bepaalde dingen (nu nog) niet kunnen. En die onze hulp en onze ondersteuning heel hard nodig hebben. Maar goede hulpverleners kunnen ook inschatten wanneer ze juist een stapje terug moeten doen. De herstelondersteunende visie is daarbij een goede leidraad: ga uit van de eigen kracht en van de eigen doelen van de cliënt. Wat willen onze cliënten bereiken? Kun jij écht voor hen bepalen of dat haalbaar is of niet? Kunnen we in plaats daarvan nadenken over hoe we cliënten kunnen ondersteunen en helpen zo dicht mogelijk bij hun doelen te komen? Hun krachten en talenten helpen ontwikkelen zodat zij weerbaarder worden?

In deze nieuwsbrief vindt u, naast overzichten op het afgelopen kwartaal, verschillende artikelen over hoe kwetsbaarheid wordt omgezet in kracht. Over schematherapie, waarbij cliënten zich op hun kwetsbaarst tonen maar tegelijk op hun krachtigst, door de hulpverlener te laten zien wat ze voor iedereen verborgen hielden. Over het weerbaar maken van jonge cliënten op het gebied van seksualiteit en zwangerschap. Over het sterker maken van kinderen van verslaafde ouders. En over Re-Cover, de pop- en rockband van ex-cliënten: misschien nog wel het sprekendste voorbeeld van mensen die hun eigen krachten ontdekken en hun talenten ontplooien!

Laten we samen blijven kijken hoe we kwetsbaarheden om kunnen bouwen tot Nieuwe Kansen!

Walther Tibosch
Bestuurder Novadic-Kentron