Verslavingsbegeleiding binnen de Wet langdurige zorg: Nieuwe kansen voor cliënten en zorgorganisaties

Verslavingsbegeleiding en langdurige zorg lijken op het eerste gezicht misschien geen voor de hand liggende combinatie, maar in de praktijk komen we dit steeds vaker tegen. Bij Novadic-Kentron (NK) zien we dat mensen die wonen in een voorziening volgens de Wet langdurige zorg (Wlz), zoals cliënten met een verstandelijke beperking of ouderen met een zorgindicatie, soms ook worstelen met middelengebruik. Dit kan gaan om alcohol, drugs, gamen of gokken, en varieert van experimenteel tot chronisch gebruik. Voor Wlz-instellingen biedt dit regelmatig uitdagingen: er is vaak onzekerheid bij medewerkers over hoe om te gaan met het gebruik van middelen door een bewoner. Belangrijk daarom om organisaties te helpen met expertise en handvatten om deze mensen goed te ondersteunen.

Pilot: extra expertise voor juiste zorg
Op dit moment loopt er een pilot waarbij professionals van NK hun expertise gericht delen met een aantal Wlz-organisaties. Dat betekent dat NK waar nodig op locatie ondersteuning biedt aan professionals binnen deze Wlz-organisaties en cliënten begeleidt bij problematisch middelengebruik. Daarnaast biedt NK beleidsadvies en deskundigheidsbevordering voor zorgprofessionals binnen de Wlz-instellingen. Het helpt medewerkers om het middelengebruik te bespreken met de cliënt en om beter te bepalen hoe ze erin staan als team en als professional. NK zet haar ondersteuning in met als uitgangspunt: de juiste zorg op de juiste plek met als doel dat Wlz-bewoners op hun huidige woonplek kunnen blijven wonen of hier juist kunnen gaan wonen.

Blij met extra expertise
Jeannette Zoon, gedragsdeskundige Behandeling Divisie Jeugd van Amarant: “Wij zijn binnen onze organisatie het derde team dat gebruik mag maken van de expertise van NK. Daar zijn we erg blij mee! Bij zorgproduct Ouder-Kind bieden we binnen een 24-uurssetting een behandeltraject voor ouders met een licht verstandelijke beperking. We zien naast deze beperking ook vaak comorbiditeit in de vorm van verslavingsgevoeligheid of afhankelijkheid van drugs en/of alcohol. Het is belangrijk dat wij cliënten de juiste vragen kunnen stellen en tijdig signalen oppikken om belemmeringen zoveel mogelijk te voorkomen. Opvoeding kan in algemene zin veel van onze bewoners vragen, dit kan nog zwaarder zijn als zij in (ongecontroleerd) gebruik zijn. Daardoor vallen cliënten soms terug in hun verslaving of herbeleven oude trauma’s. Wij hebben rondom verslaving de expertise niet in huis om cliënten hier goed bij te ondersteunen. De kennis van en hulp en ondersteuning door NK maakt echt verschil. Daardoor kunnen we beter bepalen wat we wel en niet moeten doen. Herkennen we gebruik eerder. En kunnen we met ons beleid blijven voldoen aan de wetgeving en consequenties beter overzien. Het brengt theorie en praktijk samen. Door de trainingen die aangeboden worden, kunnen we ook herstelgericht werken na een verslaving. En kunnen we ouders helpen met het geven van voorlichting aan hun kinderen en daarmee patronen over generaties heen doorbreken. Voor individuele cliënten kunnen we eventueel de drempel naar NK lager maken. En: wij kunnen onze expertise over begeleiding van mensen met een beperking weer delen met de professionals van NK. Zo werkt het twee kanten uit. Je merkt: deze pilot levert zoveel op.”

Fijn dat hulp laagdrempelig beschikbaar is
Nikki Kerstens, Herstelcoach van RIBW Brabant: “Wij zijn er voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Er is een grote doelgroep met dubbele diagnostiek binnen onze organisatie. Hierbij is de juiste expertise van groot belang. We hebben cliënten die overwegen te stoppen met gebruik en er zijn cliënten die kiezen om in gebruik te blijven. Dat vraagt om verschillende vormen van begeleiding. Deze pilot helpt daarbij enorm. We zijn super enthousiast omdat de expertise van NK heel laagdrempelig beschikbaar is. Normaal gesproken moet een cliënt eerst een verwijzing krijgen van de huisarts, dan de wachtlijst doorlopen en dan hulp krijgen. Dat kan nu veel sneller en makkelijker. De professionals van NK sluiten aan bij de teams met vragen en er is een inloopspreekuur. Dat werkt heel goed. Door de pilot kunnen we in de begeleiding ook beter en sneller aansluiten bij de wens van de cliënt. Bij de cliënten die twijfelen om te stoppen met gebruik, kunnen we namelijk eerder motiveren. En de groep cliënten die in gebruik blijven kunnen we beter ondersteunen in een menswaardig bestaan en voorkomen dat ze op straat belanden. En bij beide groepen kunnen we -net zoals NK dat doet- inzetten op de mogelijkheden, kwaliteiten en talenten van mensen. Dat biedt hoop en perspectief en maakt dat mensen ook (weer) op hun manier kunnen bijdragen aan de samenleving.”