Samen starten: ervaringswerkers wijzen cliënten de weg

Verreweg de meeste cliënten die zich melden bij de afdeling Advies & Inschrijving (A&I) van Novadic-Kentron, worden snel doorverwezen naar de intake. Maar wekelijks melden zich gemiddeld vijftien cliënten die nog niet kunnen worden ingeschreven. Soms voldoen zij niet aan de wettelijke voorwaarden, omdat ze bijvoorbeeld geen verwijsbrief van de huisarts, geldig legitimatiebewijs of ziektekostenverzekering hebben. Soms zijn ze nog niet toe aan een hulpverleningstraject, maar hebben ze wel behoefte aan een luisterend oor. Novadic-Kentron laat deze mensen niet in de kou staan en zet ervaringswerkers van het project Samen starten in om hen op weg te helpen.  

Ervaringsdeskundigheid als brug tussen cliënt en hulpverlening

Samen starten is met Samen herstellen een van de initiatieven die voortkomen uit het zogenoemde Handvest van Maastricht. Daarin hebben verslavingszorginstellingen en Cliëntenraden afspraken gemaakt over het belang van herstelondersteunende zorg, waarbij cliënten zelf doelen stellen om weer mee te kunnen doen in de maatschappij. Daarbij is de inzet van ervaringsdeskundigheid erg belangrijk, als kennisbron en als brug tussen cliënt en hulpverlening. Beleidsmedewerker Marcella Mulder is projectleider ervaringskennis binnen Novadic-Kentron: “Binnen Samen herstellen werken we met ervaringswerkers en met ervarings- en coachingsgroepen. In de ervaringsgroepen, die begeleid worden door de ervaringswerkers, kunnen cliënten hun ervaringen delen. De ervaringswerkers die deze groepen begeleiden, doen zelf mee aan coachingsgroepen. Daarin worden cliënten die hun eigen ervaringen in willen zetten om anderen te helpen, getraind door geschoolde ervaringsdeskundigen. Alle nieuwe cliënten worden gevraagd of ze mee willen doen aan de ervaringsgroepen. De animo is groot. Ondanks het feit dat inmiddels groepen draaien in alle regio’s, is er zelfs een beperkte wachttijd ontstaan.”

“De telefoon is mijn belangrijkste wapen”

Uiteindelijk kunnen ervaringswerkers – cliënten die met hun eigen ervaringen anderen helpen – doorgroeien tot ervaringsdeskundigen. Dat zijn (ex-)cliënten die letterlijk en figuurlijk werk willen maken van hun ambitie om lotgenoten te helpen. Nadat ze voldoende hersteld zijn en hun dossier is gesloten, volgen zij een opleiding en kunnen zij zelfs in aanmerking komen voor een betaalde baan bij Novadic-Kentron. Een van hen is John Remmers, die als ervaringsdeskundige werkt op de afdeling Forensisch Klinische Zorg en vier uur per week bij A&I werkt voor Samen starten. John werkt met een monitoringslijst waarop zijn collega’s van A&I alle hulpvragers plaatsen met wie zij contact hebben gehad, maar die zij nog niet naar een behandeling kunnen leiden.

John: “Als mensen twee weken op die lijst staan, kom ik in actie en neem ik contact op met deze hulpvragers. Als ze niet ingeschreven kunnen worden omdat ze niet aan de voorwaarden voldoen, help ik hen daarbij. Ik neem contact op met de huisarts of instanties om de benodigde papieren te regelen. Of ik wijs hen de weg en leg uit hoe zij dit zelf kunnen doen. Dat doe ik allemaal telefonisch. In die zin is de telefoon mijn belangrijkste wapen.”

Om dit werk te kunnen doen, is een uitstekend inzicht in de “sociale kaart” van Brabant noodzakelijk; John weet inmiddels precies wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe huisartsen en andere organisaties het beste te benaderen zijn. Die kennis deelt hij graag met cliënten om hun vragen te beantwoorden. John: “En als ik het nog niet weet, dan zoek ik het voor hen uit.”

Een zetje in de rug

Maar er is ook een groep die nog niet toe is aan een intake. Ze hebben wel een hulpvraag, maar de drempel naar de hulpverlening is nog te hoog. John: “Deze mensen willen in eerste instantie alleen hun verhaal kwijt, hebben behoefte aan een luisterend oor. Deze hulpvragers verwijs ik door naar een van onze ervaringswerkers in de regio. Een gesprek met een lotgenoot kan soms al voldoende zijn om hen in beweging te krijgen. Kan juist dat zetje in de rug geven om hun problemen met alcohol en andere middelen aan te gaan pakken.” Deze mensen komen vaak terecht in een van onze ervaringsgroepen en langs die weg komt het vaak toch tot een intake en een behandeling.