Risicofactoren gameverslaving en meest verslavende games
Games en andere internettoepassingen kunnen verslavend zijn. Veel games zijn zo ontworpen dat de gebruiker steeds terugkeert en vaker of langer wil spelen. Maar wat zijn precies de risicofactoren en meest verslavende games?
Beloningen
Veel games of apps geven je beloningen. Je kunt bijvoorbeeld punten halen, nieuwe items krijgen of een nieuw level bereiken. Maar een ‘like’ of een reactie op een post op social media is óók een beloning. Die beloning geeft een prettig gevoel. Na een tijdje gaat dat goede gevoel weer weg en kun je een nieuwe beloning zoeken. Dat noemen we de beloningscyclus.
Een korte beloningscyclus is verslavender dan een lange. Als je snel beloningen krijgt, maar je fijne gevoel gaat ook snel voorbij, dan is dat verslavender dan als je heel lang moet wachten op een beloning, ook als die beloning misschien heel groot is. Daarom is een lot in een loterij kopen meestal niet verslavend, en kan een spelletje op je telefoon wél heel erg aan je trekken.
Tunnelvisie
Een game, app of site kan je ‘in’ het beeldscherm trekken: je hebt dan alleen nog maar aandacht voor je scherm en je sluit de rest van de wereld buiten. Licht, kleur en bewegende beelden spelen daarbij een rol. Dit gebeurt bij games meer dan bijvoorbeeld bij Twitter.
Groepsdruk
Groepsdruk kan een grote rol spelen. Dit is zo bij social media, maar ook bij games waarin je samenwerkt met andere spelers. Als je bijvoorbeeld hebt afgesproken samen een battle te spelen, voel je je verplicht om te gamen.
Vluchten uit de werkelijkheid
Als je kunt vluchten uit je eigen werkelijkheid, kan dat heel prettig zijn. Dit hoeft niet letterlijk een wereld te zijn met fantasiefiguren en verhaallijnen, maar elke wereld waarin je een ander ‘persoon’ kunt zijn.
In een game waarin je de rol van elfenprins op je neemt is dat heel duidelijk, maar ook op je Instagram- of Facebookpagina kun je jezelf op een bepaalde (meer aantrekkelijke en zelfverzekerde) manier neerzetten. Op die manier krijg je een gevoel van controle.
Hoe vaak en hoe lang kun je spelen?
Een game die je alleen af en toe kunt spelen en die niet lang duurt, trekt minder aan je dan een game die altijd beschikbaar is en altijd doorgaat.
Sommige games kun je 24 uur per dag, zeven dagen per week spelen. Deze games belonen je voor de tijd die je speelt, dus hoe meer je speelt, hoe meer status je krijgt. Een spelletje met vijf levels dat je in korte tijd kunt uitspelen, kan een tijdje heel ‘verslavend’ zijn, maar zal niet gauw tot serieuze problemen leiden.
Soorten games en internettoepassingen
De eigenschappen hierboven bepalen hoe verslavend games en internettoepassingen zijn.
(Massively) multiplayer online (role-playing) games
Dit zijn games waarin je via internet met (anonieme) anderen samen speelt. In een aantal gevallen speel je in deze games een ‘rol’. Deze games scoren hoog op alle risicofactoren:
- De beloningscyclus is kort.
- De tunnelvisie is sterk.
- De groepsdruk is groot.
- Je kunt je helemaal verliezen in een fantasiewereld.
- De spellen zijn eindeloos en ze zijn onbeperkt beschikbaar: je kunt ze altijd spelen.
Het is geen wonder dat de meeste jongeren met gameverslaving dit soort games spelen (bijvoorbeeld Runescape, World of Warcraft, Counterstrike, Battlefield, Call of Duty online).
Games op je telefoon
Je kunt heel makkelijk en gratis spelletjes spelen op je telefoon, zoals Wordfeud en Candy Crush. Deze spelletjes hebben een laag risico:
- Ze hebben wel een korte beloningscyclus en zorgen voor tunnelvisie.
- Maar er is geen groepsdruk en geen fantasiewereld om in te duiken.
- Je kunt ze altijd spelen, maar ze hebben meestal wel een einde.
Offline games
De offline game is het bekendst. De speler speelt op een computer of console (zoals Xbox, Nintendo of PlayStation). Meestal is er geen sociaal contact, maar soms kunnen meer mensen één spel tegelijk spelen (bijvoorbeeld Super Mario, GTA (Grand Theft Auto), FIFA). De games zijn heel verschillend en hebben dus ook verschillende risicofactoren:
- Ze kunnen net zo aantrekkelijk zijn als de multiplayer online games.
- Maar de groepsdruk ontbreekt meestal.
- De meeste offline games zijn niet eindeloos: je kunt het spel vaak uitspelen (daarna zijn ze ook niet meer aantrekkelijk.)
Social media
Social media zijn geen games, maar lijken er op een bepaalde manier wel op. Social media zijn alle online apps of sites waarbij je berichten, filmpje of foto’s kunt plaatsen waarop anderen kunnen reageren. Social media scoren op sommige risicofactoren hoog:
- Social media hebben een korte beloningscyclus: je plaatst een berichtje of filmpje en ziet snel hoeveel mensen jou ‘liken’, jouw filmpje bekijken of jouw bericht ‘retweeten’.
- Op social media kun je in zekere zin ook uit de echte wereld vluchten en een andere rol spelen.
- Je kunt het altijd doen, maar omdat de meeste mensen ’s nachts slapen, zijn ze ’s nachts wel minder aantrekkelijk. Ook kun je even wat anders tussendoor doen. Op social media ben je vaak kort bezig en niet heel lang achter elkaar.
- Bij social media kun je vaak nog andere dingen erbij doen. Daardoor is de tunnelvisie een stuk kleiner.
- De groepsdruk, en vooral de behoefte ‘erbij te horen’, zijn bij social media wel heel groot. Je kan ook onzeker worden omdat iedereen zich op social media van zijn of haar ‘beste’ kant laat zien. Je gaat dan denken dat jij zelf niet goed genoeg bent.
Internet overig
Op internet kunnen erotische sites leiden tot een verslaving, maar dit is meer een verslaving aan porno dan aan internet.