Blog #4 Walther Tibosch, bestuurder NK: Voorkomen is beter dan genezen

Nederland is een rijk land. Alcohol en drugs zijn makkelijk bereikbaar voor jong en oud en er is een behoorlijke tolerantie in onze samenleving voor het gebruik ervan. Alcohol wordt geassocieerd met gezelligheid en successen vieren en drugs met muziek, en deze middelen zijn voor velen een onderdeel van een avondje uit. Maar toch: als je weet (of zou weten) welke schade gebruik van alcohol en drugs in je lichaam kan veroorzaken, dan kijk je anders aan tegen het ‘gezellige glaasje wijn’, ‘de biertjes in de derde helft’ en het ‘sfeerverhogende xtc-pilletje of slokje GHB’.

Daarom moeten GGD’s, huisartsen en instellingen voor verslavingszorg de samenleving en vooral de jongeren en hun ouders/opvoeders optimaal informeren over de schadelijke stoffen en de risico’s van alcohol en drugs. Er is bij veel en vaak gebruik van alcohol en drugs een groot risico op aanzienlijk persoonlijk lijden met vaak ook grote maatschappelijke kosten als gevolg. Denk aan schooluitval, een moeilijke start in het arbeidsproces, schulden, sociaal isolement, geweld en vernielingen.

Ik pleit dan ook voor veel meer nadruk op mogelijkheden om ouders en jongeren goed en veelvuldig te informeren over de effecten van alcohol en drugs. Het eerste drankje of middelengebruik moet veel meer een bewuste keuze worden, en niet het gevolg van groepsdruk en sociaal gewenst gedrag. Ouders hebben daarbij een veel grotere invloed dan ze zelf vaak denken!

Naast de focus op voorkomen van problemen, moeten we zwaar inzetten op zo vroeg mogelijk opsporen van misbruik en de schadelijke gevolgen voor gezondheid en maatschappelijk uitvallen. Mensen die problemen ervaren door gebruik, zoeken meestal pas na jaren hulp. De problemen zijn dan vaak al behoorlijk uit de hand gelopen. Onze beste specialisten moeten dan ook zo vroeg mogelijk in het proces worden ingezet met effectieve interventies. Een juiste diagnose, het goed inrichten van behandeling en herstelondersteuning en het volgen van de effecten ervan, voorkomen onnodige verlenging of verergering van persoonlijk leed en hoge maatschappelijke kosten.

Preventie moet in samenspraak tussen gemeentes (inwoners), zorgverzekeraars (patiënten) en aanbieders (wijkteams, huisartsen, GGD, verslavingszorg) structureel worden ingericht. Op scholen, bij (sport)verenigingen, in culturele centra, in fitnesscentra, et cetera. Voorlichting over alcohol en drugs zou een natuurlijk en vanzelfsprekend onderdeel moeten worden van opvoeding, onderwijs en samenleving.

Ook om het stigma op verslaving weg te nemen. Want hoewel er veel tolerantie in onze maatschappij is voor het gebruik van alcohol en (recreatieve) drugs, rust er op problemen door misbruik en verslaving juist een groot taboe. Het gezellig glaasje wijn vinden we vanzelfsprekend, dat je hierdoor in de problemen kunt komen, daarvoor sluiten we liever onze ogen. Maak de risico’s en gevolgen van gebruik dus bespreekbaar voordat de ellende begint!