Cliënten werken mee aan kunstproject

16, 18 en 19 juni vindt voor de zevende keer de Bosch Parade plaats en trekt een stoet van kunstzinnige creaties, geïnspireerd door de schilderijen van Jeroen Bosch, over de Dommel door het centrum van Den Bosch. Een van die creaties was Verstekelingen, gebaseerd op het schilderij de Zondvloed, waarop te zien is dat de Ark van Noach op de berg Ararat gestrand is. Kunstenaar Ed Santman, bedenker van Verstekelingen, en samen met Mirthe Wacki (docent kunstzinnige vorming PI Vught) aan het werk om de creatie vorm te geven, vroeg Novadic-Kentron of cliënten interesse hadden om mee te helpen. Dat hadden ze wel!

Nieuwe Kansen benutten en weer meedoen

Cor Verbrugge, beleidsmedewerker Herstel van Novadic-Kentron, ging op zoek en vond vijf cliënten van Novadic-Kentron bereid om mee te werken. Cor: “Voor onze cliënten is het van groot belang dat zij in hun herstelfase betrokken blijven bij de maatschappij. Dit project was een uitgelezen kans om in sociale samenhang mee te doen en cliënten Nieuwe Kansen te bieden. Tegelijkertijd passen dergelijke initiatieven prima in onze CRA-filosofie: cliënten een alternatief bieden voor hun gebruik, een andere activiteit die hen ook een bevredigend gevoel geeft en hun eigenwaarde vergroot. En ten slotte kan ook het opnieuw samenwerken in een team later van belang zijn bij arbeidsintegratie en herstel.” Verstekelingen is het eerste project dat past binnen het leer- en werkprogramma Herstel en Ervaringsdeskundigheid Den Bosch, dat later dit jaar officieel van start gaat.

Verstekelingen

Samen met andere kwetsbare mensen uit de Bossche samenleving ging het gezelschap, onder leiding van Ed en Mirthe, aan de slag met Verstekelingen. Een berg die geruisloos door Den Bosch drijft met op de top een gestrande ark. Er zitten flink wat gaten in het vaartuig. Uit die gaten kruipen de verstekelingen, de insecten die de ark bevolken, die veel weg hebben van de magische wezens uit de schilderijen van Jeroen Bosch. Het geheel wordt minimaal vijf meter hoog en voortbewogen door in de berg verwerkte pontons met fluistermotor. Aan boord zijn verder enkele mensen van het team die de verstekelingen “bedienen”. Een ambitieus project, waarbij de nodige problemen opgelost moesten worden. Het valt immers niet mee om een kunstobject van die hoogte onder de bruggen van de Dommel te laten varen.

Maatschappelijke betrokkenheid

Ed en Mirthe bespreken die problemen met het team, iedereen denkt mee over mogelijke oplossingen. Ed heeft vaker samen met kwetsbare mensen kunst gerealiseerd: “Als kunstenaar werk je toch een beetje op een eiland. Dat botste enigszins met mijn maatschappelijk betrokkenheid. Door aan zo‚’n groot object samen te werken met mensen die het moeilijk hebben of gehad hebben, komen kunst en maatschappelijk engagement samen.”

Vaardigheden

Ed is ervan overtuigd dat het voor kwetsbare mensen van belang is om weer iets te betekenen. Verstekelingen biedt hen daartoe een nieuwe kans. Het lijkt hem geweldig voor ‘zijn‚’ mensen om meegewerkt te hebben aan iets waar duizenden mensen plezier aan beleven. Ed: “Dat moet hen toch een boost geven, en het gevoel versterken dat ze er toe doen”. Maar er is meer: “Door de manier waarop wij werken, wordt een beroep gedaan op essentiële vaardigheden. Communiceren, op tijd komen, afspraken maken en werk afronden zijn erg belangrijke vaardigheden die hier getraind worden.”

Kick

Een van onze cliënten die meewerkt aan Verstekelingen is Patrick. Patrick is met succes behandeld voor zijn alcoholprobleem en is nu in afwachting van woonruimte. Tijdens de behandeling is hij begonnen met schilderen. Hij kan er zijn ei in kwijt en zegt er rustig van te worden. Maar het geeft hem ook een kick als anderen mooi vinden wat hij heeft gemaakt. Patrick: “Daarom heb ik ook meteen ja gezegd toe Cor mij vroeg voor Verstekelingen. Prachtig toch, bezig zijn met kunst, me er meer in kunnen verdiepen en nieuwe dingen leren. Toch bijzonder dat ik in iets gefascineerd ben geraakt dat me eigenlijk nooit geboeid heeft.” Patrick heeft geen plannen om van kunst zijn beroep te maken: “Maar het is natuurlijk mooi als ik straks iets kan verkopen. Dan kan ik daarvan weer nieuwe kunst maken. Ik zie het als een mooie hobby, iets dat ik eigenlijk nooit heb gehad.”

Meevaren

Het met elkaar werken aan Verstekelingen bevalt Patrick goed. Patrick is tot nu vooral met de ark bezig geweest. Het werk is gemoedelijk, heeft niet de druk die hij kent uit de commerciële wereld. Patrick: “De taken worden verdeeld en dan gaan we aan de slag. Ik ben tot nu vooral met de ark bezig geweest. Die is nu klaar. De volgende klus is de berg maken en de ark erop zien te krijgen. Het is voor mij goed te ervaren dat iets ook met enige rust te maken is, zonder het gejaag en gejakker dat ik gewend ben.” Patrick wil straks ook graag meevaren op de boot: “Dat lijkt me geweldig, al die mensen langs de route. Ik ben enorm nieuwsgierig naar hun reacties.”

Bekijk hier een filmpje van de gemeente Den Bosch over dit mooie project!

 

"Bij GHB-verslaving heb je maar twee standen: alles is toppie, of het is crisis”

Bij GHB-verslaving lijkt het alsof alles goed gaat, zolang je maar om de twee uur gebruikt. Dit maakt GHB zo verraderlijk verslavend: de problemen lijken pas te beginnen zodra je stopt met gebruiken. Dit horen behandelaars regelmatig van GHB-verslaafden. En dit zijn dan geen recreatieve gebruikers meer, maar mensen die zwaar verslaafd zijn. Hun hele leven – werk, relaties, financiën, gezondheid – is naar de knoppen. Maar ze voelen het niet, want ze leven in een permanente roes. GHB-onderzoeker Harmen Beurmanjer legt uit hoe je zó extreem in de problemen kunt komen, terwijl je daar zó totaal blind voor blijft.

Harmen werkte samen met anderen twee en half jaar aan de GHB Monitor 2.0, om de problemen en behandelmogelijkheden bij GHB-verslaving in kaart te brengen. De situatie bleek wel iets verbeterd ten opzichte van de eerste monitor: toen viel 65% terug na behandeling, nu is dat 50%. De verslavingszorg krijgt dus meer grip op GHB-verslaving. Maar hoewel het totaal aantal GHB-verslaafden laag is, vormt het een relatief groot maatschappelijk probleem. Het blijft een van de moeilijkste groepen verslaafden om te behandelen: de terugval is hoog en ze hebben veel andere problemen: psychisch, lichamelijk, sociaal-maatschappelijk én cognitief (geheugen, aandacht). Hoe komt dat? Wat maakt deze verslaving zo anders?

Altijd onder invloed

Harmen: “Uit de eerste resultaten van nieuw, nog lopend onderzoek, komt het beeld naar voren dat GHB ervoor zorgt dat mensen nauwelijks beseffen hoe ziek ze eigenlijk zijn. GHB-verslaafden gebruiken gemiddeld om de twee uur en zijn dus altijd onder invloed. Als ze niet gebruiken, krijgen ze zeer heftige ontwenningsklachten, zoals een delier, hevige angsten en ontregeling van autonome lichaamsfuncties, zoals de ademhaling en hartslag. Dat kan zelfs levensbedreigend zijn. Dus gebruiken ze elke paar uur GHB, dag en nacht. En niet alleen als ze ontwenningsklachten krijgen, maar ook als ze zich bewust worden van hun groeiende problemen. De GHB drukt alle negatieve emoties weg. Zo nemen de problemen toe, terwijl de GHB het besef hiervan volledig onderdrukt. In tegenstelling tot alcoholverslaafden die zich tijdens nuchtere momenten ellendig voelen en beter beseffen hoe ze eraan toe zijn, ervaren GHB-gebruikers dit dus beperkt. Ze zijn altijd onder invloed. Daarnaast is er veel indirect bewijs dat GHB, en met name bewusteloosheid door een overdosis, schadelijk is voor de hersenen en de cognitieve functies. Daardoor neemt de kans op terugval toe. Novadic-Kentron investeert momenteel in onderzoek hiernaar, waardoor we onze kennis over GHB verder kunnen vergroten en GHB-verslaafden beter kunnen helpen.”

Bewusteloos op de spoedeisende hulp belanden wordt routine

GHB-gebruikers zijn vaak al jaren verslaafd voor ze bij de hulpverlening terecht komen. GHB is kleurloos – het lijkt net water – dus gebruik valt niemand op. En zelfs als het leven volledig ontspoort, gaat dat door de GHB vaak langs hen heen. Harmen: “Dat gaat erg ver: de eerste keer dat GHB-gebruikers ‘out gaan‚’ en wakker worden in het ziekenhuis, vinden ze dat raar, maar na een paar keer denken ze vaak alleen nog: ‘oh, het is weer zover‚’. Ze worden nooit echt nuchter, en zo blijven ze heel lang beperkt in het observeren van hun eigen situatie. Vaak tot het punt dat de problemen zo groot worden dat de omgeving ingrijpt. Of tot ze bijvoorbeeld een psychose krijgen met een crisisopname tot gevolg. Bij GHB-verslaving heb je maar twee standen: alles is toppie, of het is crisis.”

Mijn medicijn tegen psychische problemen

Wanneer ze bij de verslavingszorg terechtkomen, zijn de problemen al heel groot. Bij andere verslavingen heb je daarin allerlei gradaties, omdat ook mensen met bijvoorbeeld een beginnende alcoholverslaving – die nog wel een gezin, vrienden en werk hebben – tot het inzicht kunnen komen dat ze hulp nodig hebben. Harmen: “Een GHB-verslaafde komt vaak pas in beeld als deze elke paar uur, dag en nacht, moet gebruiken en de problemen gruwelijk uit de hand zijn gelopen. Dan nog duurt het vaak lang voor ze beseffen dat ze beter met GHB kunnen stoppen. GHB lijkt op dat moment nog een ‘medicijn‚’ tegen alle psychische-, slaap- en sociale problemen. Je leven na GHB-verslaving weer opbouwen, kan een lange weg zijn. De grote diversiteit aan persoonlijke problemen en hobbels die mensen hierin tegenkomen, maakt ze kwetsbaar voor terugval.”

Zes jaar leven als zombie

Volgens Harmen vraagt deze doelgroep dus echt om een andere focus: “De detox volgens een afbouwschema met medische GHB verloopt bijna altijd zonder complicaties, en dat is gezien de mogelijk levensgevaarlijke ontwenningsverschijnselen een belangrijke vooruitgang. Maar daarna begint het pas écht. Deze groep vraagt om een langdurig, intensief traject. Ze worden voor het eerst echt wakker, nadat ze zes jaar als een zombie hebben geleefd. Dan zijn ze volledig overprikkeld en zien ze bovendien pas in welke situatie ze zich bevinden: vaak hebben ze geen baan meer, geen huis, geen vrienden, torenhoge schulden, en ze weten niet hoe ze die problemen op moeten lossen. Als je deze groep dan weer loslaat, zitten ze binnen de kortste keren weer aan de GHB. Uit de GHB Monitor 2.0 bleek dat het medicijn Baclofen kan helpen tegen terugval, maar het is geen wondermiddel. We moeten werken aan het opbouwen van een gezond sociaal netwerk, van werk en een goede woonsituatie, aan het wegwerken van schulden, aan de psychische en cognitieve problemen die ze hebben. Daarvoor is een integrale aanpak nodig: we willen dan ook graag meer samenwerken met andere GGZ-instellingen, GGD‚’s, instanties voor begeleid wonen, politie, maatschappelijke opvang, enzovoorts.”

Oproep ketenpartners die worstelen met thema GHB-verslaving

Harmen wil bij deze ketenpartners die worstelen met het thema GHB-verslaving, nadrukkelijk uitnodigen om contact met hem op te nemen. Dit kan via e-mailadres harmen.beurmanjer@novadic-kentron.nl. Harmen: “Zo kunnen we samen kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen!”

Vragen of zorgen?

Heeft u vragen over GHB-verslaving of zorgen over een specifiek persoon, neem dan contact met ons op!

Markieza wint Movisie participatieprijs

Markieza, de academie voor herstel en ervaringsdeskundigheid uit Eindhoven, heeft de Movisie participatieprijs 2015 gewonnen. Het landelijk kennisinstituut en adviesbureau voor het sociale domein wil met deze prijs een initiatief bekronen dat de participatie bevordert van kwetsbare groepen. Markieza werd gekozen uit 118 aangemelde initiatieven. Markieza wint de prijs onder meer omdat het bruggen bouwt tussen hulpvrager en instellingen en omdat de jury Markieza een voorbeeld acht van de ontwikkeling, positionering en de kracht van ervaringsdeskundigheid.

Dit wordt door de jury in haar rapport als volgt verwoord: ‘Markieza richt zich op het Wmo-beleid om participatie voor kansarme groepen mogelijk te maken. Zij zijn een voorbeeld voor andere organisaties van ervaringsdeskundigen: hoe je dat goed kunt organiseren en hoe je je nek kan uitsteken. Markieza werkt in de breedte, is een verbinder, heeft een sterk netwerk en duurzame financiering. Het feit dat ze ervaringsdeskundigheid als betaalde functie mogelijk maken vindt de jury een groot pluspunt.‚’ De prijs, die onder meer bestaat uit een geldbedrag van ‚Ǩ 2.500, werd 15 april uitgereikt door de voorzitter van de jury, Pieter Hilhorst.

Onze organisatie werkt intensief samen met Markieza. Novadic-Kentron denkt actief mee over het doorontwikkelen van opleidingsmogelijkheden en levert daarvoor docenten. Markieza leidt ervaringswerkers op zodat die, betaald of als vrijwilliger, bij organisaties aan de slag kunnen. Op dit moment zijn er ruim 100 ervaringswerkers bij Novadic-Kentron die worden opgeleid of werken in een betaalde baan, als vrijwilliger of stagiair. Een deel van hen volgt een opleiding bij Markieza of heeft die gevolgd.

Nieuwe Kansen bij Novadic-Kentron

De zorg is de afgelopen jaren enorm veranderd en na een paar moeilijke jaren heeft Novadic-Kentron de goede koers te pakken. Nu onze basis bijna op orde is, is het tijd om verder te gaan met een nieuwe missie en mentaliteit: we gaan Samen Nieuwe Kansen Creëren voor en met cliënten! Daar horen ook een nieuwe organisatie en een nieuwe huisstijl bij. Een huisstijl die dankzij veel creativiteit en met weinig middelen tot stand is gekomen (mede dankzij sponsoren). Woensdag 29 juni vanaf 15.00 uur presenteren we aan onze ketenpartners op onze hoofdlocatie in Vught ons nieuwe verhaal met een prachtige tentoonstelling die de nieuwe beelden van Novadic-Kentron laat zien. Het resultaat is bijzonder, met dank aan onze cliënten. Benieuwd naar onze nieuwe missie, visie en waarden? Lees dan vooral verder!

Met cliënten, ervaringsdeskundigen, medewerkers en samenwerkingspartners hebben we in het najaar van 2015 onze strategie herijkt. Op basis hiervan zijn een krachtige nieuwe missie en visie tot stand gekomen, die ons de komende jaren inspiratie en richting zullen geven, maar die ook een belofte zijn aan onze cliënten en onze samenwerkingspartners.

Missie

Onze nieuwe missie: ‘Samen Nieuwe Kansen Creëren’. Wij zetten onze verslavingsdeskundigheid in voor een gezonde, sociale en veilige samenleving. Wij werken Brabantbreed en met partners in heel Nederland.

Visie

Novadic-Kentron wordt gevormd door professionele medewerkers en ervaringswerkers die rollen vervullen als ambassadeurs, ondernemers, samenwerkers en ketenpartners. Wij steunen cliënten bij hun herstel. Wij sluiten aan bij de vraag: we nemen niet over, maar voegen toe. Als dat nodig is, nemen wij de regie. Ons behandelaanbod wordt gevoed vanuit de biopsychosociale benadering, is niet zwaarder dan noodzakelijk en is nabij (in de wijk, bij de huisarts) en beschikbaar.

Waarden

Onze waarden – Toonaangevend en Fijn Behandeld – lopen als een rode draad door alles wat we doen: we willen dat iedereen die bij Novadic-Kentron betrokken is, zich fijn behandeld voelt. Wij werken aan een herstelondersteunend behandelklimaat, toonaangevende verslavingsdeskundigheid en onze toegevoegde waarde als inspirerende samenwerkingspartner. Zo creëren we samen Nieuwe Kansen!

Meer over onze nieuwe koers, en over successen die we al bereikt hebben, leest u in ons Jaarverslag dat eind juni zal verschijnen. We zullen u hierover via ons e-mailmagazine informeren!

Tien tips om alcoholmisbruik onder jongeren te voorkomen

Het aantal jongeren dat met alcoholvergiftiging in het ziekenhuis belandt (“comazuipen”) stijgt nog steeds en volgens onderzoek van onze eigen preventiewerkers zou dat wel eens met het fenomeen “indrinken” te maken kunnen hebben. Een van de meest schokkende resultaten uit dit onderzoek was dat de jongeren massaal aangaven dat dit indrinken plaatsvindt met toestemming van de ouders. Voor iedereen die omgaat met jongeren of hun ouders: hier tien tips om alcoholmisbruik onder jongeren te voorkomen.

  1. Laat kinderen geen alcohol proeven op jonge leeftijd. Ook niet een slokje champagne met nieuwjaar.

Veel ouders denken dat het goed is om een kind al heel jong, in een gezellige sfeer, een slokje alcohol te laten proeven. Dit zou volgens hen het goede voorbeeld geven van hoe je verantwoord omgaat met alcohol. Uit onderzoek blijkt echter dat het resultaat juist het tegenovergestelde is. Kinderen die op jonge leeftijd al alcohol mogen proeven, gaan eerder en meer alcohol drinken.

  1. Geef kinderen geen kinderchampagne of alcoholvrije wijn of bier.

Goed bedoeld: zo feest het kind “net echt” mee. Maar hiermee leer je kinderen onbewust de boodschap dat een feest of gezellige gebeurtenis niet zonder alcohol kan en dat je als volwassene alcohol hoort te drinken. Maak liever een feestelijke drankje, bijvoorbeeld een alcoholvrije cocktail (zie: happydrinks.nl).

  1. Geef het goede voorbeeld.

Drink met mate en laat kinderen en jongeren met woord en natuurlijk daad zien dat alcohol niet noodzakelijk is om het gezellig te hebben. Plan dus ook activiteiten waar geen alcohol gedronken wordt. Maar maak duidelijk dat er nu eenmaal verschil is tussen kinderen en volwassenen.

  1. Begin op tijd met regels stellen.

Kinderen van 11 jaar zijn vaak al nieuwsgierig. Dat is hét moment om duidelijke afspraken met hen te maken over de leeftijd waarop ze zelf alcohol mogen gaan drinken. Het is makkelijker je kind bij te sturen als hij of zij nog niet drinkt dan als je kind al begonnen is met drinken.

  1. Stel duidelijke regels en wees consequent.

De meest voorkomende misvatting bij ouders: dat het geen zin heeft om grenzen te stellen en dat grenzen kinderen en jongeren juist nieuwsgieriger maken zodat ze stiekem gaan drinken. Maar uit verschillende onderzoeken blijkt dat juist een duidelijk en strikt verbod tot het achttiende jaar heel goed werkt: kinderen van wie de ouders op dit gebied strenge regels stellen, beginnen later met drinken en drinken dan meestal ook minder. Verbind ook realistische consequenties aan het overtreden van de regels en handhaaf die. Zelfs als kinderen die regels overtreden, wordt er altijd nog minder gedronken dan als er geen of vooral soepele regels zijn. Bovendien kunnen zogenaamde “strenge ouders” jongeren ook een handvat geven om nee te kunnen zeggen. (“Nee echt niet, mijn ouders zijn superstreng, ik zit écht in de problemen als ze erachter komen dat ik heb gedronken!”)

  1. Praat over alcoholgebruik.

Wees betrokken en geïnteresseerd in je kind en praat over alcoholgebruik. Niet te vaak en te veel, maar laat het zo af en toe terugkomen. Bijvoorbeeld over vragen als: Hoe gaan anderen in de klas hiermee om? Vindt je kind het moeilijk om te weigeren? Wat zijn voor- en nadelen van alcohol drinken? Is alcohol drinken “stoer”, of “lekker”? Praat ook over de gevolgen, maar dan zoveel mogelijk over concrete gevolgen in het hier en nu. Dus niet over toekomstperspectief of verslaving op latere leeftijd, maar over slechter presteren op school of bij sport, je minder goed voelen, sneller dingen doen waar je spijt van krijgt, enzovoorts.

  1. Praat met andere ouders.

Hoe gaan andere ouders om met hun kinderen? Is het mogelijk om gezamenlijk afspraken te maken over (geen) alcoholgebruik op feestjes en over ouderlijk toezicht? Afstemmen met andere ouders kan ervoor zorgen dat ouders sterker in hun schoenen staan bij het handhaven van regels. En vaak is het ook handig om andere ouders gesproken te hebben als de jongere beweert “dat alle andere kinderen in de klas wel mogen drinken van hun ouders‚Ķ”

  1. Goed ontwikkelde eigenwaarde en weerbaarheid.

Een kind dat zich onzeker voelt en weinig zelfvertrouwen heeft, zal het wellicht lastiger vinden om standvastig te blijven bij groepsdruk om toch te drinken. Zo‚’n kind kan dan gaan drinken om “erbij te horen”.

  1. Neem deel aan infoavonden zoals Happy Ouders of Uit met ouders.

Verschillende steden (waaronder Breda, Den Bosch, Roosendaal, Cuijk, Dongen, Tilburg, Eindhoven, Oisterwijk en Oosterhout) organiseren voorlichtingsavonden in hun cafés en uitgaansgebieden, waar ouders tijdens een afwisselend programma in verschillende gelegenheden uitleg krijgen over jongeren en alcohol (en ander drugsgebruik), en over uitgaan anno nu. Hou de lokale media in de gaten: deze avonden worden vaak ruim van tevoren aangekondigd. Ook kunnen ouders voor meer informatie contact opnemen met preventie@novadic-kentron.nl.

  1. Vraag advies bij Kentra Preventie.

Jongerenwerkers, docenten, artsen (en andere verwijzers) ouders en jongeren die vragen hebben over omgaan met jongeren en alcohol, kunnen altijd contact opnemen met Preventie, via preventie@novadic-kentron.nl of telefoon 073-689 9090. Preventie kan ouders helpen met een telefonisch adviesgesprek, een individueel gesprek op afspraak, een ouder-kindgesprek, een informatieavond of bijvoorbeeld een ‘Homeparty‚’.

Meer info ook op: http://www.alcoholinfo.nl/, http://www.kentra.nl/. http://www.hoepakjijditaan.nl/ http://www.nix18.nl/

 

 

Signaleren en motiveren: Preventie helpt Sociale Wijkteams op weg bij complexe problemen

Een moeder belt hevig geëmotioneerd naar Novadic-Kentron. Haar dochter van 19 jaar verwondt zichzelf, heeft een stoornis in het autistische spectrum en gamet erg veel. Het meisje heeft al enkele dagdelen dagbesteding in de eigen omgeving vanuit een Persoonsgebonden budget. Een complexe situatie. Wat is hier eigenlijk aan de hand? Hoe groot zijn de verschillende problemen en waar kunnen we het beste beginnen? Of krijgt dit meisje al genoeg begeleiding binnen de wijk en heeft juist de moeder ondersteuning nodig?

Dit complexe probleem laat goed zien waar de Sociale Wijkteams binnen gemeentes mee te maken krijgen. Het hele zorglandschap is grondig door elkaar geschud. Waar zorg en ondersteuning nodig is, wordt dit zoveel mogelijk in de eigen omgeving of wijk geboden: de wijkteams moeten dus in kunnen springen op heel veel verschillende problemen. Maar niet alle wijkteams hebben (al) genoeg expertise, bijvoorbeeld op het gebied van middelen en verslaving. Medewerkers van Preventie en de BasisGGZ van Novadic-Kentron werken met de wijkteams samen, om hen aan de hand van concrete casussen deskundiger te maken.

Situaties steeds heftiger en ingewikkelder

Preventiewerker Bernard van ‚’t Klooster: “De Sociale Wijkteams en wij worden allebei gefinancierd door de gemeente, vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning, we zijn dus in die zin Wmo-collega‚’s. We werken zoveel mogelijk samen met de Sociale Wijkteams, maar ook met de nulde en eerste lijn, zoals huisartsen, praktijkondersteuners, wijkverpleegkundigen, enzovoorts. Onze opdracht is om medewerkers binnen de wijk op te leiden op het gebied van verslaving en riskant gedrag. Dat is belangrijk, want je merkt dat het hele speelveld nog zoekende is. Het zijn nieuwe vormen van samenwerking, nieuwe rollen. En tegelijk worden de situaties vaak ook heftiger en ingewikkelder. Juist omdat het beleid is om zoveel mogelijk mensen binnen de wijk te behandelen, komen ook mensen met complexe problemen minder vaak bij de specialistische zorg terecht, maar bij het wijkteam. Dat vraagt behoorlijk wat van de wijkteams én van de specialisten die hen weer ondersteunen.”

Autisme en zelfverwonding

Zo ook bij de casus van het meisje van 19. Bernard: “De vraag was: is de huidige begeleiding genoeg? Is de draagkracht van de ouders, van haar omgeving, groot genoeg? Vroeger kregen we vooral enkelvoudige vragen, zoals ‘Wat doet cannabis met je?‚’, maar nu kijken we naar veel meer aspecten. Nu moet je ook wat weten over autisme, over zelfverwonding, en hoe dat samenhangt met verslaving. In elk geval zoveel dat je weet naar wie je kunt doorverwijzen. Dat is voor ons al heel specialistische kennis, laat staan voor de generalisten van het wijkteam die een veel breder gebied bestrijken. Wij leren hen dus hoe ze problemen met genotmiddelen of verslavend gedrag vroegtijdig kunnen herkennen, hoe problemen samen kunnen hangen, welke ingangen er kunnen zijn voor verschillende vormen van hulp en wie je wanneer moet betrekken. In het geval van het autistische meisje zijn het wijkteam en ik samen gaan praten met de moeder en met de dagbesteding, om de problemen en mogelijke oplossingen in kaart te brengen. Daarna pakt het Wijkteam het verder zelf op.”

Blinde vlekken

“We merken dat de medewerkers van de wijkteams erg open staan voor onze bijdrage, dat ze graag willen leren. Zo zijn verpleegkundigen vaak enorm geïnteresseerd in hoe lichamelijke klachten gerelateerd kunnen zijn aan alcoholgebruik. Als je hen hierover uitleg geeft, gebeurt het regelmatig dat ze ineens zeggen ‘Oh, dan heb ik een casus!‚’ En tegelijk werk je daarmee ook aan eventuele blinde vlekken. Vooroordelen over verslaving kunnen heel hardnekkig zijn: ‘Verslaafden zijn niet te vertrouwen, dat is altijd gedoe.‚’ Maar verslaving komt zo vaak voor, in zoveel vormen en bij zoveel mensen… Dat beeld van ‘dé verslaafde‚’ klopt meestal helemaal niet, en daardoor mis je wel signalen van verslaving die n√≠et aan dat beeld voldoen.”

Loslaten

Naast het signaleren van problemen , helpen preventiewerkers de wijkteams ook op het gebied van motiveren. Want hoe krijg je iemand zover dat hij hulp zoekt? Bernard: “Zo kwam via Advies en Inschrijving een ongeruste moeder terecht bij Preventie. Haar volwassen zoon, eind twintig, is weer thuis komen wonen nadat zijn vriendin hem het huis uit heeft gezet. De jonge man doet niets thuis, wil wel geld, maakt voortdurend ruzie en de moeder is ongerust dat het niet goed komt. Samen met het wijkteam zijn wij met de moeder gaan praten over hoe zij haar zoon kan motiveren. En motiveren is niet afdwingen‚Ķ Dus hebben we met de moeder vooral ook gesproken over loslaten. Het moet vooral meerwaarde hebben voor hemzelf: hij moet zelf een andere keuze willen maken. En blijkbaar zijn de nadelen van het blowen nog niet groot genoeg: meer mensen moeten hem op zijn gedrag aanspreken, hij moet er zelf meer last van krijgen.”

Iedereen de juiste hulp

Motiverende gespreksvoering en de analyse in voor- en nadelen zijn voor veel wijkteams nieuw. Bernard: “Welke beloningen levert het gebruik op? En op welke leefgebieden is juist winst te behalen? Daar steek je dan op in en zo probeer je iemand zélf tot het besef te laten komen dat het zo niet langer kan. Voor wijkteams is het vaak een eyeopener als ze zien hoe je zo‚’n gesprek kunt voeren. Wij geven daarin richting, zodat ze dit zelf kunnen oppakken. We maken de wijkteams dus zelfstandiger. Al denk ik dat de expertise van de verslavingszorg onmisbaar blijft. Als preventiewerkers kunnen wij daarin een unieke rol spelen, wij hebben de ideale positie om de generalisten van de wijkteams te verbinden met onze collega‚’s binnen de BasisGGZ en de specialistische verslavingszorg. Zo krijgt iedereen de hulp die het meest effectief is.”