Explosies, liquidaties en schade aan de natuur: dit gaat er schuil achter xtc

Nederland is al vele jaren veruit de grootste producent van xtc en andere synthetische drugs. Zo’n 85% van de drugs die in Nederland gemaakt worden, wordt geëxporteerd naar het buitenland. En ondertussen kampen we hier met alle schadelijke gevolgen. Toch is het gebruik van drugs in Nederland de laatste jaren steeds verder genormaliseerd: ‘Een pilletje, daar doe ik toch niemand mee kwaad?’ Veel gebruikers hebben geen idee van de duistere wereld achter het xtc-pilletje dat ze onbezorgd in een festivaltent op hun tong leggen. Hoog tijd om een blik te werpen ‘achter de schermen’ van de party drug… We spreken met Freek Pecht, coördinator synthetische drugs bij de politie West-Brabant en Zeeland, over de schaduwzijde van xtc.

“Er is in onze samenleving inderdaad nog redelijk veel onbekendheid over de schaduwzijde van een xtc-pil,” zegt Freek. “Het criminele drugscircuit achter de productie van zo’n pil en de effecten op onze maatschappij en het milieu zijn enorm. De overgrote meerderheid van de geproduceerde drugs gaat de grens over. En ondertussen hebben we hier te kampen met alle schadelijke gevolgen: laboratoria met dodelijke slachtoffers door brand of ontploffing, drugsafval dat in grote hoeveelheden in onze mooie natuur terechtkomt, corruptie, bedreigingen en liquidaties op gezagdragers binnen onze rechtstaat.”

Drugslabs in leegstaande schuren

Om te begrijpen wat er allemaal schuilgaat achter de productie van een xtc-pil, gaan we terug naar het begin. Freek: “De grondstof voor een xtc-pil komt uit China. Deze komt meestal in bulkverpakking via zeevracht of luchtvracht naar Nederland toe, uiteraard goed verstopt of vermomd als iets anders. Vanuit een opslaglocatie brengen ze de grondstof vervolgens naar een drugslaboratorium, waar de grondstof wordt omgezet naar het eindproduct MDMA. Vaak is zo’n laboratorium ingericht in een loods of schuur, achteraf gelegen in een buitengebied. Hier wordt de sterke anijsgeur die ontstaat bij het productieproces niet snel opgemerkt.

Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld één op de vijf boeren in Brabant wel eens door drugscriminelen is benaderd voor het verhuren van een leegstaande schuur of stal. Ze brengen vooral bezoekjes aan agrariërs die kampen met leegstand of financiële problemen, omdat die het geld hard nodig hebben en naar verwachting eerder zullen instemmen. De meeste boeren zeggen gelukkig nee.

Giftig drugsafval in de natuur gedumpt

Desalniettemin werden er in Nederland afgelopen jaar zo’n 85 drugslaboratoria gevonden. Freek: “Bij sommige van die vondsten ging het aardig mis, zo werd er in maart een dode man aangetroffen bij een drugslab in Wernhout. En bij nagenoeg alle labs liep de natuur flinke schade op, door het lab zelf én door het afval. Neem bijvoorbeeld de vervuiling door de drugsput in Halsteren naast een oud drugslab. Tot op zes meter diepte zijn chemische stoffen ontdekt. En zelfs op 30 meter afstand van de put is nog gif gevonden in de grond.” Bij de productie van MDMA en andere drugs ontstaat ontzettend veel chemisch afval. Dit afval wordt in de natuur gedumpt, in vaten of direct via een slang de grond in. De giftige stoffen zorgen voor een zware vervuiling van de bodem en dieren gaan er aan dood. Als afval in het riool wordt geloosd, is dit een bedreiging voor onze watervoorziening: een paar jaar geleden legde zo’n lozing de hele waterzuivering in Baarle-Nassau plat. De zuurgraad van het water was zo hoog dat de bacteriën die gebruikt worden om het water te zuiveren dood gingen.

Explosiegevaar en giftige gassen

Naast de schade aan de natuur, brengen drugslabs ook andere gevaren met zich mee. Freek: “Het grootste gevaar zijn de agressieve chemicaliën die gebruikt worden en die, bij verkeerd gebruik, kunnen leiden tot brand en ontploffingen. Ook kunnen giftige gassen zoals koolmonoxide ontsnappen. En als stoffen niet in de juiste volgorde, op de juiste temperatuur of in de juiste tijdsperiode met elkaar worden verbonden, dan kan een ander ongewild eindproduct worden gevormd, zoals PMMA. Dit is een gevaarlijke stof die soms in xtc voorkomt en al voor verschillende dodelijke slachtoffers heeft gezorgd. Waarbij wel moet worden opgemerkt dat MDMA zelf jaarlijks voor meer slachtoffers zorgt dan PMMA, bijvoorbeeld omdat het te hoog gedoseerd is.”

Ripdeals bij pillendraaierij

Als het eindproduct MDMA klaar is, wordt het vanuit het drugslab naar een zogenaamde pillendraaierij gebracht. Freek: “Hier wordt de MDMA vermengd met verschillende poeders, zoals kleurstof en bindmiddelen, en vervolgens tot pil geslagen. De meeste partijen zijn direct voor het buitenland bestemd.” De locatie van die pillendraaierijen probeert men geheim te houden, omdat deze voor andere criminelen in het milieu zeer interessant zijn. Freek: “Criminelen proberen elkaar regelmatig van voorraad te beroven bij zogenaamde ‘ripdeals’. Daarbij wordt vuurwapengeweld zeker niet geschuwd.”

Is legalisering de oplossing?

Sommige politici denken dat het probleem van de georganiseerde misdaad aangepakt kan worden door drugs te legaliseren. Nu gaat de politie niet over de vraag of er wel of niet gelegaliseerd moet worden, maar Freek zegt er wel het volgende over: “Het is redelijk naïef om te denken dat alle problemen verdwijnen wanneer de strafbaarheid van zo’n pil in Nederland komt te vervallen. 85% van de productie gaat naar het buitenland. Een klein deel wordt maar in Nederland gebruikt. Met legalisering wordt de pakkans voor drugscriminelen bovendien véél kleiner.”

Preventie, voorlichting en repressieve aanpak

Waar Freek wel voor pleit bij de aanpak van de drugsproblematiek in Nederland, is meer aandacht voor preventie en het bieden van de juiste voorlichting door zorginstanties. Freek: “Dit is een kwestie van lange adem, net als de repressieve aanpak van de politie op bijvoorbeeld de productie en handel in harddrugs. Wij, zorginstanties en politie, moeten hier niet op inhouden, maar juist in blijven investeren. We hebben op beide terreinen immers genoeg succesverhalen!”

Een goed voorbeeld van voorlichting is de driedelige documentaire ‘De verborgen prijs van drugs in Brabant’ waaraan Freek heeft meegewerkt. In deze documentaire wordt de schaduwkant van ons tolerante drugsbeleid op heldere wijze vanuit verschillende perspectieven belicht. Het zet je zeker aan het denken!

Bekijk hier de documentaireserie ‘De verborgen prijs van drugs in Brabant’