Een Litouwse psychiater in de Brabantse verslavingszorg: “Ik was meteen verliefd op Nederland”

Omdat het al jaren moeilijk is om psychiaters te werven, kijken veel Nederlandse ggz-instellingen ook graag over de grens. Bij NK werken meerdere artsen en psychiaters uit het buitenland. Soms van vlak over de grens, soms van wat verder weg. De Litouwse psychiater Konstantin Tucin vertelt over zijn weg naar Nederland en wat hij vindt van de Nederlanders. En over zijn iets te grote liefde voor frikadelbroodjes en kruidnoten…

Konstantin: “In Litouwen werkte ik als psychiater op een afdeling voor patiënten met een psychose. Ik stond altijd al open voor werken in het buitenland. Ik wil niet dramatisch zijn, maar ik heb nooit een band opgebouwd met Litouwen. Mijn ouders waren Russisch. Toen ik geboren werd, was Litouwen nog onderdeel van de Sovjet-Unie, maar toen ik vier jaar was, viel die uit elkaar. In Litouwen heerste toen een anti-Russische stemming. Niet dat er geweld was of openlijke discriminatie, maar als je een Russische achternaam had, kreeg je bijvoorbeeld minder snel een baan. En daarnaast waren de salarissen in het buitenland veel hoger. In Litouwen wordt een psychiater nog lager betaald dan een stratenmaker, terwijl de verantwoordelijkheden heel groot zijn.”

Jong en naïef

Collega’s die over de grens wilden werken, gingen meestal naar Scandinavië. Konstantin: “Dus ik dacht: ‘Oké, dat doe ik ook!’ Ik wilde naar Tromsø, een stad boven de poolcirkel. Ik was nog jong en naïef, ik vond dat romantisch: het noorderlicht! Maar er waren toen geen plaatsen en toen ik eraan dacht dat ik dan steeds een half jaar in het donker zou zitten, vond ik dat idee ook minder aantrekkelijk.”

De erfenis van de Sovjettijd

Hoe kwam Konstantin dan in Nederland terecht? “Puur toeval! Ik kreeg een berichtje van een recruiter, of ik wel eens had nagedacht over Nederland. Dus ik dacht ‘waarom niet?’” Er werd een werkgever gezocht. Novadic-Kentron had interesse en na de sollicitatie wilde NK deze Litouwse psychiater wel een Nieuwe Kans geven. Konstantin weet nog heel goed wat zijn eerste indruk van zijn nieuwe werkplek in Vught was: “Het atrium, oh zo mooi! Ik was al meteen overwonnen. En iedereen was heel vriendelijk, ik voelde me heel welkom. Litouwen heeft een combinatie van Noorse cultuur en de erfenis van de Sovjettijd. Mensen zijn niet zo open, niet zo warm. Je moet iemand goed leren kennen voor je de warme kant van iemand ziet.”

Kruidnoten en frikadelbroodjes

Er volgde een uitgebreid traject: Konstantin verhuisde eind 2018 naar Nederland en leerde met andere expats Nederlands. Samen met een Griekse tandarts en een Litouwse kinderarts woonde hij in die periode bij een ‘pleeggezin’. Konstantin: “Twee hoogleraren, hun kinderen waren net uit huis en wij waren nu hun ‘kinderen’. De eerste week was het Engels, daarna alleen maar Nederlands: samen oefenen, de krant lezen.” En verder studeren, studeren, studeren. “Elke dag tot drie uur ’s nachts. In Litouwen trainde ik veel, ik deed aan hardlopen en alles was nu tot stilstand gekomen. Het was december, dus de tijd van kruidnoten… Daar was ik dol op: kruidnoten en frikadelbroodjes. Ik kwam in twee maanden vijftien kilo aan…”

Onverstaanbaar Brabants accent

Nadat Konstantin geslaagd was voor de taaltoets, kon hij in mei 2019 aan het werk bij NK: “Ik verstond zo ongeveer elk derde woord. Dus er zat altijd iemand bij in het begin. En dat Brabantse accent! Mensen praten snel en binnensmonds, dat is echt lastig! Ook nu, na twee en half jaar, vraag ik er nog wel eens iemand bij. Als mensen bijvoorbeeld onder invloed en geagiteerd zijn, kan ik ze moeilijk verstaan.”

De Nederlandse cultuur

De taal was een groot obstakel, maar de Nederlandse cultuur paste perfect bij Konstantin: “De hiërarchie is hier veel platter, ik kan gewoon zelf bestuurders of de geneesheer-directeur benaderen. In Litouwen kan dat echt niet, dat moet via, via, via. Als je dat niet doet, wordt dat als onbeleefd beschouwd en krijg je een notitie. Ook de manier waarop je aangesproken wordt, is heel fijn. In Litouwen worden fouten streng bestraft. Als je hier kritiek krijgt, is dat om er iets van te leren. Het is niet persoonlijk, ik voel me niet aangevallen. Daardoor ben je ook niet geneigd fouten te verstoppen. Ook de omgang met cliënten is anders. In Litouwen staan artsen en psychiaters boven de patiënt. Er is een houding van ‘ik weet wat goed voor jou is.’ Maar in Nederland zijn wij beiden mensen. Ik heb bepaalde kennis, dus ik kan adviseren. Dat is logisch: als ik een timmerman spreek over een klus, is hij de adviseur. Maar we blijven gelijk in het gesprek!”

Huisje, boompje, beestje

Konstantin en zijn vriendin zijn van plan hier voorgoed te blijven. “Het is echt huisje, boompje, beestje. Ons dochtertje is hier geboren, we hebben een huis gekocht en volgende zomer gaan we trouwen. We hebben zelfs onze hond uit Litouwen geïmporteerd! Wat ik mis van Litouwen zijn alleen mijn familie en vrienden. Ik wil hier ook graag nieuwe vrienden leren kennen. Misschien op de sportclub en ik ga ook weer hardlopen. De kruidnootkilo’s zijn er ook nog niet helemaal af…”

De laatste vraag: was Nederland wat Konstantin had verwacht? “Ja,” is het antwoord. “Alles wat ik had gedroomd, is uitgekomen. Maar de weg ernaartoe was soms heel moeilijk! De taal leren, mijn vriendin een half jaar bijna nooit zien, alles regelen. Maar toen was alles nieuw, nu niet meer. Ik was bijna meteen al verliefd op Nederland. Ik ontmoet alleen maar leuke, aardige, gezellige mensen. Ik ben echt heel blij dat ik niet naar de poolcirkel ben gegaan!”