Kwaliteit en onderzoek derde kwartaal 2017

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving, heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. Hieronder de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied in het derde kwartaal van 2017. 

Onderzoek naar invloed licht op slaap-waakritme verslaafden

Suzanne Mertens, stagiaire bij het NK FACT-team in Den Bosch, studeerde onlangs af aan de Technische Universiteit Eindhoven op het onderwerp invloed van licht op het slaap-waakritme bij studenten en mensen met een chronische alcoholverslaving. Na dit onderzoek verkreeg zij haar mastertitel voor de opleiding ‘Human-Technology Interaction’ aan de TUE, een samenwerkingsproject tussen TU Eindhoven en NK.

Het onderzoek vond het afgelopen kwartaal plaats, onder leiding van hoofdonderzoekers dr. Karin Smolders en prof. Yvonne de Kort. Op 3 oktober werden de resultaten gepresenteerd bij het NK FACT-team in Den Bosch. De belangrijkste conclusies van deze pilotstudie waren dat het onderzoek uitvoerbaar is en dat de doelgroep van chronische verslaafden het belang van dit onderzoek onderkent, maar het onderzoek bleek ook voor een confronterende bewustwording te zorgen met betrekking tot het dagelijks gebruik van de proefpersonen.

Bij de presentatie sloten onderzoekers van de Universiteit van Utrecht en van zorginstelling Arkin Amsterdam aan, ter voorbereiding op een grotere gezamenlijke studie die medio 2018 uitgevoerd zal worden bij zestig mensen met een alcoholverslaving die behandeld worden bij Novadic-Kentron en Arkin. Dit onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw in opdracht van het Ministerie van VWS.

Onderzoek N-acetylcysteine: middel heeft positief effect bij zucht naar cannabis

Rouhollah Qurishi (verslavingsarts) en Marieke Stams (orthopedagoog), beiden werkzaam bij Kentra24, hebben samen met hun co-auteurs op 9 oktober een artikel gepubliceerd in het International Journal of Psychiatry. Het artikel gaat over een casestudy waarin bij een aantal klinische cliënten is getoetst wat het effect is van het vrije verkochte geneesmiddel N-acetylcysteine op de zucht naar cannabis. N-acetylcysteine is bekend als een slijmverdunner. Het maakt taai slijm in de luchtwegen meer vloeibaar, waardoor het slijm makkelijker is op te hoesten. Het kan worden gebruikt bij hoest, COPD, astma en cystische fibrose. Maar N-acetylcysteine heeft ook een belangrijke functie in de hervorming van glutamaat, de stof die vrijkomt in de hersenen bij zucht. Uit verschillende onderzoeken en de casestudy blijkt dat N-acetylcysteine goed werkt tegen de zucht naar cannabis, maar het middel kan ook een positieve invloed hebben bij psychiatrische ziekten zoals obsessief-compulsieve stoornis, schizofrenie, stemmingsstoornissen (unipolaire en bipolaire), autisme en neurodegeneratieve stoornissen zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson. Uit de casestudy blijkt dat N-acetylcysteine met name een positief effect heeft op de zucht naar cannabis voor klinische cliënten met co-morbide psychiatrische problematiek.

Indicatie voor zorg en behandeling in de verslavingszorg

Dr. Boukje Dijkstra, directeur en onderzoeker NISPA en dr. Laura DeFuentes-Merillas, senior wetenschappelijk medewerker van NK, hebben in het kader van een opdracht voor Resultaten Scoren onderzoek gedaan naar de indicatie voor zorg en behandeling in de verslavingszorg. In dit samenwerkingsproject tussen het NISPA en IVO werd een systematische inventarisatie uitgevoerd van de zorgtoewijzing in de huidige praktijk, die werd aangevuld met recente wetenschappelijke literatuur. Doel van het project was te komen tot een verdere verfijning en verdere ontwikkeling van indicatiestelling en beslisregels binnen de reguliere verslavingszorg, en duidelijkheid te verkrijgen over welke criteria en beslisregels gehanteerd moeten worden om te bepalen:

(a)   wanneer specialistische zorg en behandeling geïndiceerd is en wanneer generalistische basiszorg;
(b)   wanneer klinische opname in de verslavingszorg geïndiceerd is;
(c)   wanneer chronische zorg geïndiceerd is.

Dit Resultaten Scoren-project had ook als doel om de indicatiestelling en beslisregels in de verslavingszorg landelijk te standaardiseren, om daarmee de praktijkvariatie te verminderen wat betreft toewijzing aan zorgniveaus en opnamegraad tussen verslavingszorginstellingen. De resultaten van de literatuurreview van dit project worden gepresenteerd op 2 november tijdens een symposium van het NISPA.

De voorspellende validiteit van de MATE-S ten opzichte van de MATE

Cliëntvariabelen bepalen wat de meest geschikte behandeling is voor een cliënt en zouden onder andere van invloed moeten zijn op het geïndiceerde zorgzwaarteniveau. Binnen de verslavingszorg wordt gezocht naar manieren om cliënten toe te wijzen aan passende zorgtrajecten met behulp van instrumenten ten behoeve van triage. De MATE is hiervan een belangrijk voorbeeld. De MATE is een semigestructureerd face-to-face interview en bevat tien verschillende vragenlijsten. De MATE screener (MATE-S) heeft als doel te screenen op de ernst van middelengebruik ten behoeve van zorgzwaartetoewijzing. Onze collega’s Lieke Knapen, GZ-psycholoog en Klinisch Psycholoog i.o., en dr. Laura DeFuentes-Merillas, senior wetenschappelijk medewerker, doen een onderzoek naar de voorspellende validiteit van de MATE-S ten opzichte van de MATE. Tijdens het NISPA-symposium op 2 november worden de eerste resultaten gepresenteerd. 

Nieuwe cursus Verslaving voor GZ-psychologen door NK-medewerkers beoordeeld met 8,6

Medewerkers van NK verzorgden dit voorjaar voor opleidingsspecialist RINO Zuid een nieuwe cursus “Verslaving in combinatie met psychiatrische comorbiditeit” voor GZ-psychologen. De cursus werd verzorgd door Harmen Beurmanjer (hoofddocent), Maaike van Irsel, Paul Robben en Wim Booltink. De toekomstige GZ-psychologen waren zeer enthousiast en beoordeelden het onderwijs gemiddeld met een 8,6. In de feedback werd onder meer genoemd dat ze na de cursus een veel beter beeld van de behandelbaarheid van verslaving en van NK als instelling hadden gekregen. Enkele quotes van cursisten:

• “Ik heb geleerd dat verslaving eigenlijk heel goed te behandelen is, daar dacht ik vooraf anders over.”
• “Superfijne docenten! Met én veel kennis én didactisch onderlegd.”
• “Het meest leerzaam was de verbinding die werd gelegd tussen wetenschappelijk onderzoek en voorbeelden uit de praktijk.”