Legalisering xtc als oplossing van de problemen of toch niet

Zondag 21 oktober hield Arjen Lubach in het programma Zondag met Lubach (bekijk hier het fragment, vanaf 14.35) een pleidooi voor de legalisering van xtc. Het zou een oplossing zijn voor problemen door criminaliteit en milieuschade als gevolg van de productie van xtc. Een hoogleraar zei zelfs letterlijk dat legalisering zou leiden tot ‘pillen die goed en zuiver zijn’. Arjen zei in vergelijkbare woorden: “Als je xtc legaal maakt vanaf 18 jaar, dan krijg je veilige pillen.” Ook werd gesteld dat xtc een veiliger middel is dan alcohol, cannabis en tabak. Na het pleidooi van zondag zullen veel mensen ervan overtuigd zijn dat legaliseren alleen maar voordelen heeft. Laten we de argumenten eens onder de loep nemen. Oordeel zelf of het allemaal zo duidelijk is als gesteld werd! De vier voors en tegens van de legalisering.

1. Legalisering is de oplossing voor criminaliteit en milieuschade.

Voor: legalisering haalt de wind uit de zeilen van criminelen en biedt een oplossing voor de vele drugslozingen. Voor een deel klopt dit, aangezien de productie voor de binnenlandse afzetmarkt in overheidshanden komt.

Tegen: studies wijzen uit dat veruit het grootste deel van de productie van xtc voor de buitenlandse markt is bestemd. In het World Drug Report uit 2008 staat dat 42% van de in beslag genomen xtc van Nederlandse origine is. Op deze cijfers is uiteraard het nodige af te dingen, maar als veel van de Nederlandse xtc-productie voor de buitenlandse markt is bestemd, zal legalisering in Nederland zeker geen oplossing zijn voor de criminaliteit en milieuschade.

2. Legalisering leidt tot pillen die goed en zuiver zijn.

Voor: de overheid kan bij xtc-pillen die zij zelf gaat produceren, ook zelf bepalen wat de sterkte is.

Tegen: het Trimbos-instituut stelt dat vaak wordt gedacht dat vooral vervuilde pillen (pillen die PMMA of mCCP bevatten naast of in plaats van MDMA) de oorzaak zijn van gezondheidsproblemen na xtc-gebruik. Maar dat klopt niet. In Nederland lijken vooral de hoge doseringen MDMA in xtc-pillen een belangrijke rol te spelen bij het aantal gezondheidsincidenten. Helaas lijken veel consumenten bewust op zoek te zijn naar hoog gedoseerde pillen. Het aanbod volgt op de vraag. De overheid kan laaggedoseerde pillen legaliseren, maar het ligt dan voor de hand dat consumenten er meer van gaan gebruiken. Goede en zuivere pillen bestaan niet. Door het zo te brengen, kan wel de vraag toenemen. Verder suggereert dit dat er zoiets bestaat als ‘goede, niet-schadelijke pillen’, maar deze bestaan niet.

3. Xtc is een veilig middel.

Voor: uit een risico-evaluatie van het RIVM, waarin negentien genotmiddelen zijn gerangschikt naar hun schadelijke karakter, blijkt dat xtc lager scoort dan legale middelen zoals alcohol en tabak. Ook is xtc nauwelijks verslavend. De evaluatie is uitgevoerd door een panel van negentien experts. Op basis van dit onderzoek zou legalisering geoorloofd zijn, omdat middelen die ‘meer’ schade veroorzaken in de samenleving, ook legaal zijn.

Tegen: je kunt ook stellen dat dergelijk onderzoek een pleidooi is voor het beperken van de beschikbaarheid van alcohol en tabak, in plaats van de beschikbaarheid van andere middelen te verruimen. Ook blijft het lastig om middelen op verschillende aspecten van schadelijkheid met elkaar te vergelijken. Verschillende wetenschappers menen dat dit soort ‘lijstjes’ methodisch niet kloppen en voorbij gaan aan de complexe werkelijkheid.

Dat alcohol in de gehele samenleving meer schade veroorzaakt dan xtc, is een goed te verdedigen punt. Het lastige is echter dat een vergelijking op individueel niveau veel lastiger te maken is. De ene persoon is immers gevoelig voor middel A en een ander persoon voor middel B. Arjen Lubach bagatelliseerde het feit dat per jaar enkele xtc-gebruikers overlijden aan het gebruik van xtc en dat dit in geen verhouding staat tot het aantal doden als gevolg van alcoholgebruik. Alcohol wordt echter veel meer en vaker geconsumeerd.

Eén van de meest voorkomende ernstige acute risico’s van het gebruik van xtc is oververhitting. Hoe hoger de dosering MDMA in xtc, hoe groter de kans op oververhitting. Maar oververhitting kan ook voorkomen bij lage doseringen MDMA. Sommige mensen zijn extra kwetsbaar: ze zijn zo gevoelig voor xtc dat kleine hoeveelheden bij hen al voor oververhitting zorgen. Ernstige acute gezondheidsproblemen door xtc-gebruik komen relatief weinig voor, maar kunnen wel een dodelijke afloop hebben. De alcoholdoden zijn veelal het gevolg van langdurig alcoholgebruik of van alcoholgebruik in het verkeer. De gemaakte vergelijking gaat dus scheef. Tot slot heeft er nog weinig onderzoek plaatsgevonden naar de langetermijneffecten van xtc, maar er zijn aanwijzingen dat het leidt tot waarnemingsstoornissen en stemmingsproblemen.

4. Gebruikers zijn niet aangewezen op een dubieuze dealer, maar kunnen naar een soort winkel.

Voor: het is klantvriendelijker als consumenten niet met allerlei dubieuze figuren in zee hoeven te gaan om aan hun middelen te komen. Ook kan dit voorkomen dat zij andere middelen aangeboden krijgen. Ten slotte kan de consument direct van goede informatie over gebruik en risico’s voorzien worden.

Tegen: er bestaat op dit moment nog geen effectief systeem om dergelijke middelen gecontroleerd te distribueren. Denk hierbij aan het voorbeeld van de coffeeshops: hierbij is de achterdeur nog steeds niet geregeld. Verder zorgt verhoogde beschikbaarheid ervoor dat gebruik, in ieder geval tijdelijk, stijgt en dat jongeren er makkelijker aan kunnen komen (net zoals bij alcohol en cannabis, middelen die volwassenen makkelijk voor jongeren kunnen halen). Tot slot suggereer je door het in winkels aan te bieden dat het middel veilig is. Zoals hierboven geïllustreerd bestaat er niet zoiets als risicoloos xtc-gebruik en zijn de effecten van dit middel nog niet volledig in kaart gebracht.

Wat vind jij…?

Harmen Beurmanjer en Alex van Dongen