Onderzoek indrinken: glaasje op, en dan de kroeg in

Sinds twee jaar mogen jongeren onder de 18 jaar wettelijk geen alcohol meer kopen. Maar heeft die wet al het gewenste effect? Drinken jongeren onder 18 jaar nu minder? Wordt er voldoende gecontroleerd op leeftijd? En respecteren ouders de wet? Er zijn in elk geval zorgwekkende signalen: het aantal jongeren die met een alcoholvergiftiging (“comazuipen”) in het ziekenhuis belanden, blijft stijgen. Dit zou weleens te maken kunnen hebben met het fenomeen indrinken: voor ze gaan stappen drinken jongeren thuis, bij vrienden of op straat vaak al grote hoeveelheden alcohol. Preventiewerkers van Novadic-Kentron gingen in november en december vorig jaar dan ook het uitgaansgebied van Bergen op Zoom en Roosendaal in om deze kwestie te onderzoeken. Met schokkende resultaten: jongeren – ook onder de 18 jaar – drinken stevig in en hun ouders vinden dat in de meeste gevallen nog goed ook.

Blaasactie

Bij het onderzoek werd een blaasactie ingezet. Initiatiefnemer en preventiewerker Rob Voermans: “Het doel van deze blaasactie was te toetsen hoe in Bergen op Zoom en Roosendaal omgegaan wordt met de nieuwe alcoholwet. We wilden vooral weten of jongeren vóór het uitgaan al ‘ingedronken‚’ hadden. Maar ook of hun ouders daarvan wisten en wat die ervan vonden. Ten slotte wilden we graag weten of jongeren het afgelopen jaar gecontroleerd zijn op het kopen van alcohol in cafetaria, horeca, supermarkt/slijterij en sportkantine.”

Onschuld aantonen

Gewapend met de digitale alcoholdetector, in de volksmond blaasapparaat genoemd, lieten onze preventiewerkers en enkele vrijwilligers 250 jongeren blazen. Vervolgens werd hen gevraagd wat hun ouders van alcoholgebruik en indrinken vinden en of zij zich hadden moeten legitimeren om alcohol te kopen. Preventiewerker Hanneke van Weert: “Om half twaalf gingen we in groepjes van twee – een collega en een van onze peersupporters – vanuit een gele Amerikaanse schoolbus als uitvalsbasis de straat op met het blaasapparaat en vragenlijsten. De animo bij de jongeren was verrassend groot. Slechts zelden wilden jongeren niet meewerken. Jongeren die aangaven niet gedronken te hebben, lieten we toch blazen zodat ze hun ‘onschuld‚’ aan konden tonen. Vervolgens vulden ze onze vragenlijsten in: anoniem, maar wel voorzien van leeftijd, geslacht en woonplaats.”

Meer dan vijftien glazen drank

De meeste jongeren bleken eerlijk te zijn over hun gebruik. Slechts zelden week de score van de blaastest af van wat de jongeren vertelden. Hanneke: “Behalve bij een jongen van een jaar of 18 die enigszins waggelend kwam aanlopen en liet weten dat ‘de blaastest wel niets zou doen omdat hij maar twee pilsjes gedronken had‚’. In een helder moment slaagde hij er ook nog in de blaastest te doen. Zijn score van boven de drie promille – dat komt overeen met meer dan vijftien glazen drank – was bijzonder hoog: hij had niet gedronken, maar gezopen. Na de test viel hij letterlijk om.” De jongeren die meegewerkt hadden, kregen als bedankje een zaklampje.

Meeste ouders keuren indrinken goed

Inmiddels zijn de resultaten van deze steekproef verwerkt in een onderzoeksrapport. Van de 250 jongeren die meegedaan hebben waren er 120 jonger dan 18 jaar. In totaal hadden 164 jongeren ingedronken, waaronder 80 jongeren beneden de 18 jaar. Rob: “Er wordt dus stevig ingedronken. Dat is zorgwekkend. Maar minstens even schokkend is dat ruim 90% van de indrinkers beweert dat zij toestemming hebben van hun ouders. Van de 80 jongeren onder de 18 beweerden er 70 dat zij indrinken met toestemming van hun ouders! Er is dus zeker nog winst te boeken met goede voorlichting aan ouders.”

Leeftijdscontrole moet beter

Ook de vraag naar leeftijdscontrole leverde een opvallend resultaat op. Jongeren beneden 18 jaar gaven aan alcohol gekocht te hebben zonder dat er sprake was van leeftijdscontrole. In de cafetaria en de sportkantine kocht bijna de helft van de 18-minners alcohol, in de horeca en de supermarkt was dat zo‚’n 60%.

Gezamenlijk plan van aanpak in Roosendaal

De resultaten van de blaasacties zijn inmiddels aangeboden aan de gemeente Bergen op Zoom en Roosendaal. In de eerste gemeente zijn de resultaten gepresenteerd aan ouders tijdens het Happy Oudersproject. Rob: “Dat is een mooi resultaat van onze blaasactie. Net als het initiatief om in de gemeente Roosendaal samen met het CJG, de GGD, de gemeente en de politie één gezamenlijk plan te maken, gericht op én preventie én beleid én handhaving. De krachten worden gebundeld om tot een gemeeschappelijke aanpak te komen om het drinken onder de 18 jaar tegen te gaan.” Want dat is hoognodig.