Terugblik Forensische verslavingszorg en verslavingsreclassering eerste kwartaal 2019

Cliënten die met justitie in aanraking zijn gekomen, worden bij Novadic-Kentron begeleid door de verslavingsreclassering (VR) en zo nodig behandeld door de forensische verslavingszorg (FVZ). Meestal gebeurt dit binnen een justitieel kader, in opdracht van of na verwijzing door het OM. Beide afdelingen hebben voortdurend oog voor kwaliteit en innovatie om ook voor deze cliënten Nieuwe Kansen mogelijk te maken. In deze terugblik aandacht voor de volgende onderwerpen:

• inzet ervaringsdeskundigheid bij Verslavingsreclassering;
• doorontwikkeling gedragsinterventie ‘Alcohol en geweld’;
• pilot middelengebruik en reclasseringswerk;
• alcoholmeter: enkelband meet alcoholgebruik. 

Inzet ervaringsdeskundigheid bij Verslavingsreclassering

Op 1 november is met subsidie van het Ministerie van Justitie in Breda het pilotproject ‘De reden’ gestart, waarbij ervaringswerkers worden ingezet om cliënten binnen de Verslavingsreclassering te ondersteunen. Ervaringsdeskundig projectleider John Remmers: “Samen met een collega-ervaringswerker ben ik dit project aan het vormgeven. We hebben een moeilijke start gehad. Een goede vertrouwensband met cliënten is van groot belang, en juist binnen het gedwongen kader van justitie hebben cliënten veel wantrouwen. We voeren nu met een aantal cliënten individuele gesprekken om het vertrouwen op te bouwen. Dat lukt behoorlijk goed: we hebben inmiddels vier cliënten in de coachingsgroep en mijn collega en ikzelf begeleiden twaalf cliënten individueel.”

Daarnaast ontbrak ook draagvlak bij een aantal reclasseringswerkers. John merkt dat nu ’De reden’ steeds meer vorm krijgt, ook de reclasseringswerkers de meerwaarde van de inzet van ervaringsdeskundigheid gaan inzien. Als de pilot succesvol is, worden ook in andere regio’s ervaringswerkers binnen VR ingezet en wordt mogelijk ook landelijk een vervolg gegeven aan ‘De reden’.    

Doorontwikkeling gedragsinterventie ‘Alcohol en geweld’

Gedragsinterventies zijn een belangrijk instrument voor de 3RO (de drie reclasseringsorganisaties Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en Stichting Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering) om het risico op recidive te verkleinen. Een van de gedragsinterventies die bij NK worden gebruikt, is de interventie Alcohol en Geweld. Alcohol en Geweld is een interventie voor (jong)volwassen personen die veroordeeld zijn voor een geweldsdelict onder invloed van alcohol. Het doel van de training is dat de deelnemer de relatie tussen het alcoholgebruik en agressief gedrag inziet en het eigen gedrag in risicosituaties onder controle krijgt. De training bestaat uit drie individuele gesprekken en negen groepsbijeenkomsten.

Om goedkeuring te krijgen van de Erkenningscommissie Justitiële Interventies, moet de interventie worden doorontwikkeld. Dit project wordt door onderzoeksinstituut IVO uitgevoerd in samenwerking met een aantal samenwerkingspartners. Op dit moment hebben verschillende voorbereidende activiteiten plaatsgevonden en is een begin gemaakt met het aanpassen van de interventie en de trainershandleiding. Na deze verbeterslag zal de interventie nog effectiever ingezet kunnen worden. 

Pilot middelengebruik en reclasseringswerk

In 2018 is de training Middelengebruik en reclasseringswerk als verdiepingsmodule ontwikkeld door 3RO in samenwerking met NK, VNN, Fivoor en Opleidingshuis 3RO. Aanleiding was de beperkte kennis bij reclasseringswerkers over de relatie tussen criminaliteit en middelen en hoe hiermee binnen de kaders van justitie kan worden omgegaan. In september 2018 is deze vierdelige training aangeboden in het kader van een pilot, waarbij de verslavingsreclassering en forensische verslavingszorg van NK de primeur hadden. Inmiddels is de training geëvalueerd en is besloten deze verder te ontwikkelen. Meerdere experts zijn benaderd om mee te werken aan de ontwikkeling van de training. Een van hen was Harmen Beurmanjer, verslavingsonderzoeker bij NK en hoofddocent Verslaving RCSW/Rino Zuid. 

Alcoholmeter: enkelband meet alcoholgebruik

In 2017 en 2018 heeft de pilot Alcoholmeter plaatsgevonden in de regio’s Oost-Nederland en Rotterdam. Met behulp van een enkelband wordt de inname van alcohol gemeten en dagelijks  uitgelezen. De ervaringen met deze pilot bij zowel cliënten als toezichthouders zijn positief. Cliënten die meededen, bleven 97% van de tijd dat ze de band om hadden alcoholvrij en geen enkele deelnemer is binnen drie maanden na verwijdering van de band opnieuw met politie of justitie in aanraking gekomen. Ook is door wetenschappelijk onderzoek vastgesteld dat de Alcoholmeter een betrouwbaar controlemiddel is voor de naleving van een alcoholverbod.

De positieve resultaten hebben ertoe geleid dat de proef wordt voortgezet en landelijk wordt uitgebreid. NK heeft besloten om aan deze uitbreiding deel te nemen. In elke Brabantse regio zijn reclasseringswerkers van NK opgeleid om de Alcoholmeter in te kunnen zetten binnen een vrijwillig kader. Dit betekent dat de Alcoholmeter (vooralsnog) niet in het vonnis opgenomen mag worden, maar dat wel met de cliënt kan worden afgesproken om de Alcoholmeter voor onbepaalde tijd te dragen, om het alcoholgebruik inzichtelijk te maken.