Terugblik Herstelondersteunende zorg tweede kwartaal 2019

Eigen regie bij de cliënt, streven naar meer participatie en inzet van ervaringsdeskundigheid: enkele belangrijke doelen van de herstelondersteunende zorg van NK (zie kader onderaan artikel). De inzet van ervaringsdeskundigheid is een zeer waardevolle aanvulling naast de reguliere ambulante en klinische zorg. Herstelondersteunende zorg kan snel worden ingezet en richt zich vaak op concrete, praktische vragen van de cliënt. Belangrijke ontwikkelingen in het afgelopen kwartaal:

• NK maakt hele organisatie herstelondersteunend;
• trainingsprogramma herstelondersteunende zorg draagt bij aan een fijnere begeleiding en behandeling;
• ervaringsgroepen voor cliënten in kliniek;
• ervaringsdeskundig docent Angela Aarts draagt expertise uit.

NK maakt hele organisatie herstelondersteunend

NK denkt er op dit moment over na hoe we herstelondersteunende zorg kunnen doorvoeren in de hele organisatie. NK is al een van de voorlopers in Nederland bij het toepassen van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid. Herstelondersteuning wordt nu echter vooral gezien als aanvullend aanbod door ervaringsdeskundigen en vrijwilligers. NK wil graag dat alle teams integraal gaan werken vanuit de principes van de herstelondersteuning. Dit betekent dat de cliënt, de omgeving van die cliënt, de reguliere zorgverleners en de ervaringsdeskundigen gezamenlijk werken aan het herstel van verslaving. Daarbij vullen de hulpverleners elkaar aan: behandelaars focussen zich op het behandelen van de oorzaken van de verslaving (psychisch, fysiek); begeleidingsdeskundigen en ervaringsdeskundigen geven begeleiding bij het op orde brengen van de verschillende leefgebieden van de cliënt. Ervaringsdeskundigen voegen daarbij extra waarde toe door het verminderen van (zelf)stigma en het bieden van begeleiding bij de gevolgen van verslaving. Allen werken vanuit dezelfde herstelondersteunende basishouding. Daarbij staan de eigen kracht en het eigen verhaal van de cliënt centraal. De focus ligt op doelen en eigen regie van de cliënt, de waarde van diens omgeving, zingeving en weer meedoen in de maatschappij. De ervaringskennis van de cliënt wordt daarbij erkend, gestimuleerd en benut, wat ook geldt voor de ervaringskennis van de hulpverleners. De komende tijd wordt verder uitgewerkt hoe dit vorm krijgt binnen NK.

Trainingsprogramma herstelondersteunende zorg draagt bij aan een fijnere begeleiding en behandeling

Omdat NK herstelondersteunende zorg essentieel vindt, krijgen alle teams binnen NK in de komende anderhalf jaar een training van meerdere dagdelen waarin ze leren hoe ze herstelondersteunende zorg in de praktijk kunnen toepassen. Deze training door ervaringsdeskundigen wordt gecombineerd met een online module. Tijdens de training wordt onder meer besproken wat herstel is, hoe (ex-)cliënten leren leven met hun aandoening, wat keerpunten in herstel zijn en wat dit van ons als professionals binnen NK vraagt. Maar ook wordt ingegaan op effecten van bepaald taalgebruik en hoe herstelondersteunend werken van waarde is voor de ambitie van NK. In de training wordt benadrukt dat herstelondersteunende zorg niet een nieuwe manier van werken is, maar een aanvulling op de zorg die begeleiders en behandelaars al bieden.

De ervaringsdeskundigen leren hen hoe ze nog meer kunnen kijken vanuit krachten en talenten, en niet vanuit problemen en beperkingen. Dit is niet alleen van toepassing op de casuïstiek van cliënten, maar kan ook worden toegepast als een begeleider of behandelaar zelf vastloopt. In plaats van blijven focussen op wat er mis gaat, wordt gevraagd: wat heb jij nodig om verder te kunnen? De teams ervaren de training als heel positief: dit blijkt zowel uit spontane reacties na de training, als uit de metingen voor- en achteraf. De training zal binnen heel NK worden uitgerold, zodat alle cliënten die zich bij NK aanmelden, nog positiever en fijner behandeld worden.

Ervaringsgroepen voor cliënten in kliniek

Mensen die willen herstellen van hun verslavingsproblemen, kunnen naast een (eventuele) reguliere behandeling binnen of buiten NK, vrijwillig deelnemen aan een gefaseerd leertraject met ondersteuning en begeleiding door opgeleide ervaringsdeskundigen. De eerste stap daarin is deelname aan een ervaringsgroep. Deze groepen, waarin deelnemers hun ervaringen met verslaving en herstel delen, zijn zeer laagdrempelig. Stoppen met gebruik is hier niet verplicht. Echter, voor mensen die bij NK zijn opgenomen, voldeden deze groepen niet volledig aan de behoeften. Daarom is nu ook gestart met interne ervaringsgroepen. Deelnemers van deze groepen hebben immers al gekozen voor behandeling: ze beginnen vanuit een ander startpunt, hebben andere vragen (bijvoorbeeld over hun behandeling) en gebruiken ook niet meer. De interne ervaringsgroepen vinden nu plaats in Eindhoven en Vught, maar zullen uiteindelijk in meerdere klinieken en op meerdere afdelingen worden gehouden.

Ervaringsdeskundige docent Angela Aarts draagt expertise uit

Verschillende medewerkers bij NK zijn daarnaast ook docent op hogescholen of universiteiten. Zo ontstaat een intensieve uitwisseling tussen wetenschappelijke kennis en kennis uit de praktijk, en bovendien wordt zo geïnvesteerd in kwalitatief hoogwaardig toekomstig personeel. Steeds meer wordt daarbij ook ervaringsdeskundigheid meegenomen. Ervaringsdeskundig medewerkster Angela Aarts geeft sinds kort samen met senior wetenschappelijk medewerker Harmen Beurmanjer les over (GHB-)verslaving aan GZ-psychologen in opleiding op de Radboud Universiteit en voor opleidingsinstituut RINO Zuid. Harmen geeft daarbij onder meer uitleg over hoe verslaving werkt in het brein, Angela gaat in op herstelondersteunende zorg en bejegening. Door ervaringsdeskundigheid en herstelondersteunende zorg op dat moment in de carrière van behandelaars al onder de aandacht te brengen, wordt het steeds vanzelfsprekender om dit ook tijdens de behandeling toe te passen naast CGT en motiverende gespreksvoering. De onderwijsmiddag is onderdeel van een bredere vijfdaagse cursus binnen de GZ-opleiding waarin cursisten leren hoe verslaving ontstaat, in stand gehouden wordt en welke behandelingen er beschikbaar zijn.

Cijfers herstelondersteunende zorg tweede kwartaal 2019

Samen herstellen

Deelnemers ervaringsgroepen

Deelnemers coachingsgroepen

Aantal herstelmedewerkers herstelpunten

Aantal herstelmedewerkers afdelingen

Aantal ervaringsdeskundigen

Totaal aantal herstelmedewerkers per regio (samen herstellen)

Aantal stagiaires 

 Aantal BBL 

De Reden (ondersteuning Verslavingsreclassering) Breda

Totaal aantal herstelmedewerkers per project