Terugblik Justitieel domein derde kwartaal 2018

Cliënten die met justitie in aanraking zijn gekomen, worden bij NK begeleid door de verslavingsreclassering (VR) en zo nodig behandeld door de forensische verslavingszorg (FVZ). Meestal gebeurt dit binnen een justitieel kader, in opdracht van of na verwijzing door het OM. Beide afdelingen hebben voortdurend oog voor kwaliteit en innovatie om ook voor deze cliënten Nieuwe Kansen mogelijk te maken. In deze terugblik op het derde kwartaal van 2018 aandacht voor de volgende onderwerpen:

• doorontwikkeling gedragsinterventie Alcohol en geweld;
• groepsmodule ‘Weet wat je kan’;
• grootschalige interne audit VR;
• VR gaat samenwerking in sociaal domein intensiveren.

Doorontwikkeling gedragsinterventie ‘Alcohol en geweld’

Al geruime tijd voeren gecertificeerde gedragstrainers van onze Verslavingsreclassering de gedragsinterventie ‘Alcohol en geweld’ uit. Deze interventie kan als straf opgelegd worden door de rechter, maar cliënten onder toezicht van de VR kunnen hiervoor ook een aanwijzing krijgen. Alle deelnemers hebben onder invloed van alcohol geweldsdelicten, vaak uitgaansgeweld, gepleegd. De interventie heeft als doel de relatie tussen alcoholgebruik, of liever misbruik, bespreekbaar en inzichtelijk te maken om zo recidive in deze delicten te voorkomen. Deze training bestaat uit drie individuele gesprekken en negen groepsbijeenkomsten.

Deze interventie is een belangrijk instrument voor de 3RO (Verslavingsreclassering, Reclassering Nederland en de reclassering van Leger des Heils) om criminaliteit en recidive te voorkomen. Om goedkeuring voor deze interventie door de Erkenningscommissie Justitiële Interventies te behouden, wordt onderzoek gedaan. Op basis van de uitkomsten van dat onderzoek wordt de interventie verder ontwikkeld. Aandachtspunten bij die doorontwikkeling zijn onder andere minder verbale aanpak, meer gericht op het aanleren van vaardigheden en een betere afstemming op de doelgroep jongvolwassenen. Er is een onderzoeksteam samengesteld met vertegenwoordigers van SVG, IVO, Tactus, Het zwarte gat en Nispa.

Groepsmodule ‘Weet wat je kan!’

Sinds juni is de Forensisch Klinische Zorg gestart met een nieuwe groepsmodule, namelijk ‘Weet wat je kan’. Deze module is ontwikkeld door het landelijke programma KFZ (Kwaliteit Forensische Zorg) en is speciaal ontwikkeld voor forensische cliënten met LVB-problematiek. In de module worden psycho-educatie, zelfacceptatie en praktische handvatten gecombineerd. De pilot is inmiddels afgerond en zowel de cliënten als het team zijn erg enthousiast. De module lijkt zijn vruchten al af te werpen. De module is erg toegankelijk, zonder moeilijk vakjargon of ellenlange teksten. Korte stukjes tekst worden afgewisseld met kleine invulopdrachten en filmpjes, waardoor de module erg afwisselend is. Cliënten geven aan er veel aan te hebben, voorbeelden herkenbaar te vinden en ze noemen de groep zelfs ‘leuk’!

Op dit moment zijn we bezig om alle collega’s van zowel de FKZ als de ambulante tak van de FVZ op te leiden, zodat ‘Weet wat je kan’ straks aan alle cliënten binnen de forensische doelgroep aangeboden kan worden. Inmiddels is er ook belangstelling voor de module bij de afdeling LVB. “Maar eigenlijk is het een module die organisatiebreed uitgezet zou moeten worden”, zegt Evelien Tulp, die de trainingen voor de forensische collega’s verzorgt. “Veel afdelingen hebben te maken met cliënten met LVB-problematiek. Binnenkort bespreken we hoe we die verbreding in gang kunnen zetten.”

Grootschalige interne audit VR

Met het uitvoeren van audits wil de Verslavingsreclassering van NK regelmatig uitgebreid toetsen of de kwaliteit van onze werksoort en hoe die georganiseerd is, voldoet aan de normen. Die audits gebeuren vaak extern, bijvoorbeeld in het kader van HKZ-R, dat staat voor duurzame kwaliteitsverbetering in zorg en welzijn. Daarnaast toetsen de externe auditoren van 3RO of de verschillende producten van de reclassering aan de kwaliteitsstandaarden van het Handboek Reclassering 3RO voldoen.

Onze VR heeft een team Kwaliteit en Beleid, dat sinds 2017 ook interne audits uitvoert op teamniveau. Daarbij richt het team zich op speerpunten die voortkomen uit de kaderbrief en het jaarplan van de SVG, de kaderbrief van NK en de programmalijn Koers en Kansen van het Ministerie van veiligheid en justitie. Door het uitvoeren van deze interne audits wordt duidelijk waar de vier teams op gebied van kwaliteit en beleid staan, en wat er nog moet gebeuren. In september is het team van Breda geaudit, de overige drie teams worden de komende maanden geaudit. In december wordt deze interne audit afgerond. Dan worden de uitkomsten aan de teams aangeboden, waarna de teams met de conclusies aan de slag gaan. Hierdoor wordt beleid niet van bovenaf opgelegd, maar integraal aangeboden en uitgevoerd. Op deze manier stimuleren we deskundigheid en professionaliteit, waarbij we direct aansluiting hebben bij landelijke ontwikkelingen.

VR gaat samenwerking in sociaal domein intensiveren

Op dinsdag 2 oktober heeft dr. Jacqueline Bosker, lector Werken in Justitieel Kader bij de Hogeschool Utrecht, in Vught een workshop verzorgd over de nieuwe ontwikkelingen op het forensisch gebied.

Jacqueline is met zo’n dertig medewerkers van de Forensische Verslavingszorg en de Verslavingsreclassering in gesprek gegaan over de gevolgen van de samenwerking in het sociaal domein. Daarbij was er uitgebreid aandacht voor drie veranderlijnen uit het programma Koers en Kansen van het ministerie: levensloop centraal, veilig dichtbij en vakmanschap. Bij dat laatste thema  is stil gestaan bij de zeven competenties die volgens het kennisinstituut Movisie nodig zijn voor de forensisch-sociale professional. Deze zijn:

1. Is vasthoudend in het nastreven van een effectieve werkalliantie met een cliënt die gedwongen is een maatregel of vorm van behandeling of begeleiding te accepteren.
2. Combineert het beheersen van risicovol gedrag met het ondersteunen van gedragsverandering, en treedt hierin zelfstandig en weloverwogen op.
3. Is in samenwerking met (netwerk)partners sturend en richtinggevend wanneer het juridisch kader daartoe aanleiding geeft.
4. Legt verantwoording af aan de cliënt, de samenleving en de rechtstaat.
5. Komt binnen het gedwongen kader zoveel mogelijk tegemoet aan de zelfbeschikking van een cliënt.
6. Blijft mentaal stabiel handelen, vooral tijdens spanningsvolle situaties.
7. Handelt op basis van gedeelde normen, ethische standaarden en gezamenlijke professionele verantwoordelijkheid.

De VR en FVZ van Novadic-Kentron hebben een goede inhoudelijke slag kunnen maken die de medewerkers als professional meer handvatten geeft om vanuit de eigen opdracht en expertise de samenwerking met het sociale domein uit te kunnen bouwen.