Wat doen alcohol en drugs met je spijsvertering? Over dik worden, ondervoeding, vreetbuien en je eigen lichaam opeten

Dat alcohol en drugs niet gezond zijn, dat weten we natuurlijk wel… Maar wist je ook dat veel genotmiddelen effect hebben op je eetlust en je spijsvertering, en daarmee op “de lijn”? Weet jij welke middelen passen bij de volgende uitspraken?

• Je wordt er dik van, maar je kunt tegelijkertijd toch ondervoed zijn!
• Je krijgt er vreetbuien van. In combinatie met weinig bewegen, kan dit tot overgewicht leiden.
• Je voelt niet meer dat je honger hebt, waardoor je je lichaam dwingt zichzelf ‘op te eten’.

 Wil je de antwoorden weten en meer boeiende feiten lezen over wat genotmiddelen doen met je lijf? Lees dan vooral verder!

Om maar te beginnen met het populairste genotmiddel aller tijden: alcohol. Bernard van ’t Klooster van NK Preventie ruimt meteen een fabel uit de weg: “Een glas bier staat niet gelijk aan een bruine boterham. Een glas bier is qua calorieën ongeveer anderhalve boterham. En omdat bier van granen is gemaakt, zitten er wel vitamines en mineralen in, maar het vult niet echt en bovendien doet de alcohol alle eventueel gezonde effecten teniet. Alcohol is voor het lichaam een gif en het afbreken van dit gif krijgt altijd voorrang in het lichaam. Ook daar zijn brandstoffen en vitamines voor nodig, die je dus niet meer kan gebruiken voor andere processen. Bovendien irriteert en beschadigt alcohol het slijmvlies van maag en darmen waardoor de opname van vitamines en mineralen vermindert. Bij stevige drinkers kan dit leiden tot tekorten, zoals tekorten aan magnesium, ijzer en foliumzuur, vitamine A, D en B1 – tekort aan dat laatste kan uiteindelijk leiden tot Korsakov. Je kunt dus dik worden door alle extra calorieën in alcohol, maar tegelijk ondervoed zijn! Als mensen bij NK in behandeling komen voor problemen met alcohol, doen we dus ook altijd een gezondheidscheck. En dan is het natuurlijk ook nog eens zo dat alcohol door het prikkelende effect op je spijsvertering de eetlust stimuleert én de rem van het gezonde verstand vermindert. Dus krijg je niet alleen alle extra calorieën door dat biertje of wijntje, maar ook nog van al die bitterballen, toastjes met brie, chips of andere snacks. Meestal ook niet producten met de beste voedingswaarde.”

Vreetkicks

Alcohol is het enige genotmiddel dat van zichzelf een bepaalde voedingswaarde heeft en een substantieel aantal calorieën levert. Maar, zegt Bernard, eigenlijk is het zo dat álle dingen die invloed hebben op je emoties en je gedrag, óók invloed hebben op je spijsvertering. Alleen al doordat je slechter voor jezelf gaat zorgen: “Gamen is een goed voorbeeld. Bij gamen krijg je niets binnen, maar problematische gamers zorgen slecht voor zichzelf. Ze eten ongezond en onregelmatig. In combinatie met weinig bewegen zien we dus vaak een toename in gewicht. Bij cannabis kan dat ook gebeuren, en daarnaast veroorzaakt cannabis ook vreetkicks. Cannabis kan bij ernstige ziektes zelfs ingezet worden om de eetlust te bevorderen.”

Jezelf uithongeren

Een tegengesteld effect – maar zeker niet gezonder – zien we bij opwekkende middelen zoals xtc en speed. Bernard: “Bij alle genotmiddelen geldt natuurlijk wel dat incidenteel gebruik niet meteen leidt tot problemen met je spijsvertering. Maar het is ook niet zo dat je al ernstig verslaafd moet zijn voor je hier iets van gaat merken. Als jij in het festivalseizoen elke paar weken los gaat op xtc of speed en tussendoor onvoldoende hersteltijd hebt, dan ga je dat merken. Bij middelen zoals speed onderdruk je elk signaal van je lichaam dat het niet genoeg energie heeft. Dus moeheid maar ook honger voel je niet meer. Je bent er ook totaal niet mee bezig, je hebt ook helemaal geen trek. Maar ondertussen verbruik je wel ontzettend veel energie. Je bent jezelf echt aan het uithongeren. Als je dan na zo’n weekend weer moet werken of studeren, krijgt je lichaam geen kans om te herstellen. De verleiding is dan groot om met een puntje speed toch weer door te gaan. Waarom zou je nog eten als je je dan ook weer fit en energiek voelt? Je kunt dan sterk vermageren en ondervoed raken. Vermageren kan nog wel aantrekkelijk klinken voor sommige mensen – maar door de ondervoeding kunnen er ook belangrijke tekorten ontstaan in je lichaam. Dit is slecht voor je weerstand tegen ziektes en bacteriën, infecties en wondjes genezen slechter, je tanden kunnen gaan loszitten en uitvallen en je spieren worden afgebroken. Je lichaam is zichzelf aan het opeten omdat je het niet goed verzorgt. En nogmaals, al deze effecten treden heus niet op na één drankje of één pilletje, maar als je alcohol of drugs gebruikt, geef je je lichaam wel steeds een knal.”

Beter een bruine boterham

Bernard pleit ervoor dat zorgverleners meer oog hebben voor de effecten van alcohol en drugs op de spijsvertering: “Bij alle problemen met slokdarm, maag en darmen, zouden zorgverleners moeten vragen naar gebruik van genotmiddelen. Dit wordt soms bij een kennismaking of intake wel gevraagd, maar wordt na verloop van tijd niet altijd meer gecheckt. Als een patiënt zich dan bij een huisarts meldt met darmproblemen of maagpijn, zal niet elke arts meer denken aan alcohol- of drugsgebruik als belangrijke factor. Maar mensen hebben natuurlijk zelf ook een verantwoordelijkheid om voor zichzelf te zorgen. Als jij het belangrijk vindt om gezond te blijven, gezond te eten en fit en weerbaar te blijven, zou je ook moeten kijken naar je gebruik van alcohol en andere middelen. Want je kunt écht beter een bruine boterham eten dan een glas bier drinken.”