GHB: hoop voor een hardnekkige verslaving

“GHB-verslaafden vinden hun leven mét GHB moeilijk, maar een leven zonder GHB ondraaglijk.” GHB-onderzoeker bij NK Harmen Beurmanjer gebruikt deze uitspraak vaak om de hardnekkigheid van deze verslaving te onderstrepen. Want een op de twee [correctie] behandelde GHB-cliënten meldt zich binnen drie maanden opnieuw aan bij de verslavingszorg. Hoe kan dat? En hoe krijgen we het succescijfer omhoog? Want herstellen kán wel: Ahmet* is al anderhalf jaar clean van GHB. Hij vertelt zijn verhaal, én wat hem heeft geholpen te herstellen. De zorg staat ook niet stil: mede op basis van het onderzoek van Harmen naar terugval bij GHB, worden binnen Brabant nieuwe ontwikkelingen opgestart. Hoop voor deze zeer hardnekkige verslaving…

Drinken, snuiven en spuiten

Ahmet is opgegroeid in West-Brabant, maar woont en werkt nu op een zorgboerderij van NovaFarm-Grip in de omgeving van Eindhoven, waar hij indien nodig ook begeleiding krijgt. Hij heeft met zowat alle drugs geëxperimenteerd, behalve met heroïne. In het begin was het op een bepaalde manier nog wel leuk en had Ahmet nog enige controle. Ahmet: “Voor ik GHB gebruikte, lukte het me meestal wel om een paar weken of een maandje te stoppen. Dat was helemaal afgelopen toen ik in extreme mate GHB en amfetamine ging gebruiken: ik dronk, snoof en spoot volop. De speed maakte me actief en ondernemend, van GHB werd ik suf. Ik raakte steeds meer afhankelijk van dat spul. Op een gegeven moment kwam het besef dat ik lichamelijk en geestelijk afhankelijk was. Ik kon niet meer terug, was verslaafd. Ik zag de gevaren en wilde stoppen. Ik heb vele pogingen gedaan, maar niks lukte.”

Wonderdrug wordt levensbedreigend

Doordat GHB aanvankelijk helemaal geen nadelen met zich mee lijkt te brengen – goedkoop, makkelijk verkrijgbaar, meer zelfvertrouwen zonder kater – lijkt het in het begin een wonderdrug. Maar de verslaving sluipt er snel in en is zeer moeilijk te overwinnen. Harmen in een eerder interview: “Als GHB-verslaafden niet gebruiken, krijgen ze zeer heftige ontwenningsklachten, zoals een delier, hevige angsten en ontregeling van autonome lichaamsfuncties, zoals de ademhaling en hartslag. Dat kan zelfs levensbedreigend zijn. Dus gebruiken ze elke paar uur GHB, dag en nacht. En niet alleen als ze ontwenningsklachten krijgen, maar ook als ze zich bewust worden van hun groeiende problemen. De GHB drukt alle negatieve emoties weg. Zo nemen de problemen toe, terwijl de GHB het besef hiervan volledig onderdrukt.” Bovendien is GHB erg moeilijk te doseren en leidt het dus nogal eens tot overdoseringen. Bij een op de vijf drugsincidenten in ambulances speelt GHB een rol, bijna 45% van de GHB-verslaafden is ooit in comateuze toestand binnengebracht op de Spoedeisende Hulp en 20% is zelfs eens of meermaals in coma op de intensive care beland. 

Van de straat geplukt

Ahmets strijd tegen de verslaving wordt pas succesvol nadat hij Alex van Dongen, preventiewerker bij Novadic-Kentron, tegen het lijf loopt. Die heeft mede gezorgd voor een keerpunt in zijn leven. Ahmet: “Ik heb geluk gehad dat ik Alex op het juiste moment tegenkwam. Anders was het misschien helemaal fout gegaan. Alex heeft mij letterlijk van de straat geplukt en gezorgd voor een opname bij Novadic-Kentron. Ik ben daar zo’n vier en halve maand behandeld. Met allerlei therapieën heb ik mezelf leren kennen en begrijpen. Dat was nodig om de verslaving serieus aan te pakken. Ik zag eindelijk, na al die schemerige jaren, weer licht aan het einde van de tunnel.” Tijdens zijn behandeling haalde Ahmet kracht uit zijn geloof: hij bad gedurende vijf maanden zeven dagen per week vijf keer per dag. Ook sportte hij veel, zodat hij een nieuwe en gezondere levensstijl ontwikkelde.

Geheimen

En ook heel erg belangrijk: de rol van Ahmets ouders en familie bij zijn herstel. Ahmet: “Ze hebben me altijd gesteund en ervoor gezorgd dat ik gemotiveerd bleef. Dat was cruciaal voor mij. Mijn ouders en zus zijn vanaf het eerste gesprek tot de laatste evaluatie betrokken geweest. De zogenoemde ‘naastbetrokkenengesprekken’ heb ik als zeer fijn ervaren. Ik heb mijn ouders dingen over mijn gebruik verteld die ik nooit eerder durfde te vertellen. Het is erg confronterend, omdat je dit onderwerp altijd verzwegen hebt. Maar het is ook een enorme opluchting en geeft een vrij gevoel geen geheimen meer voor hen te hebben en over alles te kunnen praten.”

Weg uit je eigen omgeving

Inmiddels is Ahmet al anderhalf jaar zonder GHB. Hij is er trots op dat het hem gelukt is zo lang clean te blijven. Te vaak heeft hij meegemaakt, maar ook gezien, dat het toch weer mis gaat. “Clean blijven is sowieso moeilijk, je moet je hele leven op je hoede blijven”, weet Ahmet. “Wat zeker niet helpt is in je eigen omgeving blijven. Je komt voortdurend op plekken die je meteen aan gebruik doen denken. Daar word je ontzettend door geprikkeld. Daarom heb ik ervoor gekozen na mijn behandeling niet terug te gaan naar die oude omgeving. Het was moeilijk en eng om de plek te verlaten waar je heel je leven hebt gewoond en geleefd. Maar ik had geen keuze, ik wist dat dit de enige oplossing was. Ik kon die omgeving niet veranderen, dus besloot ik zelf te veranderen in een nieuwe omgeving.”

Knokken

Steun uit je eigen netwerk, het ontwikkelen van een nieuwe en betere leefstijl, aandacht voor het leven na je behandeling: Ahmets verhaal onderstreept dat dit belangrijke factoren zijn in het herstel. Vindt Ahmet dat er ook iets moet veranderen aan de hulpverlening om de extreem hoge terugval bij GHB-verslaafden terug te dringen? Ahmet: “Ik denk dat terugval voor ieder individu anders is. Voor de een is het een gevecht, een ander hoeft er minder hard voor te knokken. Mijn advies aan de hulpverlening zou wel zijn om na de behandeling GHB-verslaafden aan te raden een andere omgeving op te zoeken en hen daarbij te helpen.”

Succes aanpak Etten-Leur

Het nut van dat advies bevestigt ook preventiewerker Alex van Dongen. Hij heeft veel contacten met GHB-verslaafden in Etten-Leur en omgeving. Zo heeft hij destijds ook Ahmet ontmoet. Alex is ook betrokken bij het ontwikkelen van een nieuwe aanpak voor GHB-verslaving in Etten-Leur. Alex: “We hebben met alle lokale maatschappelijke partners maandelijks overleg over het thema GHB. Alle bekende GHB-verslaafden worden besproken en er worden onderling afspraken gemaakt om hen in een traject te krijgen dat perspectief biedt. Begeleid en beschermd wonen in een andere omgeving wordt daarbij ook ingezet.” De aanpak is succesvol, blijkt uit cijfers van de gemeente Etten-Leur: sinds de start van het project zijn 53 casussen besproken, waarvan er 44 in behandeling zijn gegaan. Van die behandelde GHB-verslaafden zijn er 29 clean gebleven. Andere gemeenten in West-Brabant hebben inmiddels plannen om de aanpak in Etten-Leur over te nemen.

Problemen met GHB-gebruik? Neem contact met ons op!

*Ahmet is een fictieve naam.