Soms is de aanleiding voor een artikel heel concreet. Een moeder van een zestienjarige dochter vroeg aan preventiewerker Daniëlle Ketelaars: “Hoe overtuig ik mijn dochter ervan geen drugs te gebruiken?” Het meisje had een aantal nieuwe vrienden, supergezellig allemaal, maar die vrienden blowden. De moeder was ongerust en ging met haar dochter in gesprek. Dat stuitte onmiddellijk op weerstand. Dus Daniëlle gaf haar tips hoe ze wél met haar dochter kon praten, en deelt dit herkenbare probleem ook graag met jullie!
Pubers zijn net mensen… Dus voor we gaan klagen over hoe lastig ze zijn, beginnen we met een ander voorbeeld. Stel, je leest een artikel over duurzamer leven. Daarin staan een aantal tips: minder spullen kopen, minder energie verbruiken, geen vlees eten, minder vliegen en minder autorijden. Je vindt het ook belangrijk om duurzaam te leven en een aantal dingen in het lijstje kun je afvinken. Maar… je had deze zomer wel een vliegreis naar Thailand gepland. Wat gebeurt er dan in je hoofd?
Liever je overtuigingen veranderen dan je gedrag
Daniëlle: “Dat is onprettig, onbehaaglijk. Dat gevoel komt door cognitieve dissonantie. Je gedrag is dan niet in overeenstemming met je overtuigingen. Dat zorgt voor stress en dat kun je op twee manieren oplossen: je overtuigingen aanpassen of je gedrag. Het is vaak véél lastiger om gedrag te veranderen. Dus wat doen we dan, we gaan argumenten bedenken waarom we wél duurzaam leven. Bijvoorbeeld: ‘Dat vliegtuig gaat toch wel, één persoon meer of minder maakt dan ook niet zoveel uit, en ik pak vaak de fiets en ik eet regelmatig vegetarisch én ik heb zonnepanelen, dus ik ben al hartstikke goed bezig’.”
Je schrap zetten in je eigen standpunt
Daniëlle: “En iedereen doet dit! Als je erop gaat letten, zal je merken dat je zelf ook heel vaak bezig bent met het oplossen van cognitieve dissonantie. En meestal doen we dat heel succesvol en versterken we vooral ons huidige gedrag. Die zestienjarige dochter doet dat ook. Want natuurlijk wil die niet verslaafd raken, haar toekomst vergooien, enzovoorts. Maar als de moeder komt met allerlei argumenten waarom blowen slecht is, dan ervaart die dochter ongemak. En zoals wij allemaal, gaat ze dan argumenten bedenken waarom het wel meevalt: zoveel jongeren blowen, het is maar een softdrug, ze heeft geen problemen op school, enzovoorts. En voor je het weet zet iedereen zich schrap in zijn eigen standpunt en kom je nergens.”
Niet overtuigen en discussiëren, maar vragen stellen
Hoe krijg je je kind dan wél zover dat hij, zij of hen naar je luistert? Daniëlle: “De beste manier om iemand te overtuigen is om iemand zichzelf te laten overtuigen. Dat doe je niet door in discussie te gaan, maar in gesprek. Vooral over dingen die je kind zelf, nu, belangrijk vindt. De kunst is dan om niet te gaan dreigen – ‘Als je niet stopt met blowen dan kun je de nationale competitie wel vergeten’ – want dan zal je kind argumenten verzinnen waarom dat allemaal wel meevalt. Maar om je kind de juiste vragen te stellen. Bijvoorbeeld waarom kan blowen slecht zijn voor… je gezondheid, of die ene sport die je kind zo belangrijk vindt of hoe je kind zich voelt. Dan gaat je kind zelf argumenten bedenken die voor hem of haar ook echt belangrijk zijn.”
“Ik ben hier niet blij mee”
Dat wil niet zeggen dat je je eigen mening niet mag geven. Daniëlle: “Helaas denken veel ouders dat ze weinig invloed hebben op hun puber, maar ze hebben wel degelijk veel invloed. Ook als een puber zich ogenschijnlijk verzet. Grenzen stellen blijft belangrijk, en bij pubers kun je ook heel goed aangeven dat je ergens niet achter staat. Maar hou het bij jezelf. Zeg dus gerust ‘Ik maak me er zorgen over dat je blowt’ of ‘Ik ben er helemaal niet blij mee dat je elke avond op je kamer zit te blowen, want…’ Zeker bij jongere kinderen mag je hierin grenzen stellen om het gebruik te verminderen of uit te stellen tot wanneer ze ouder zijn. Als je grenzen stelt bij een wat ouder kind, dan kun je hem of haar daarbij ook betrekken en mede verantwoordelijk maken. Bijvoorbeeld ‘Ik ben het er niet mee eens dat je blowt, dus wat kunnen we erover afspreken? Het kan helpend zijn om hele praktische afspraken te maken: ‘Wat denk je ervan dat je niet blowt op schoolavonden?’ Als je die afspraken samen hebt gemaakt, kun je er ook op terugkomen. En dan niet zozeer om te straffen als het niet lukt, maar om te kijken hoe je er vervolgens samen voor kunt zorgen dat het voortaan beter gaat.”
De redenen achter het gebruik
En misschien nog wel het belangrijkste: wees oprecht geïnteresseerd in je kind. Daniëlle: “Als je open staat en echt goed luistert, voorkomt dat ook weerstand. Geef aan dat je het gedrag van je kind ook wel begrijpt: ‘Ja ik snap goed dat het moeilijk is om nee te zeggen.’ En probeer niet alleen op het gebruik te focussen, maar vooral ook op de redenen erachter. Wat voelt je kind bij het gebruik, wat is de reden dat hij of zij drugs gebruikt, drinkt of gamet? Soms is er meer aan de hand dan ‘gezellig met vrienden blowen’. Als je kind bijvoorbeeld veel piekert en cannabis gebruikt om rustig te worden, dan is dat een risicofactor. Dan kun je in gesprek gaan over dat probleem, kijken hoe je kunt helpen om dat op een andere manier op te lossen.”
Advies nodig?
Maak je je als ouder zorgen, dan kun je ook bellen naar Advies en Informatie op 073-689 90 90 (keuze 2). Daniëlle: “We denken graag mee met ouders die zich zorgen maken. We kunnen samen met jou bekijken waar het mis gaat in het gesprek en wat je kunt doen om beter met je puber te praten. Ook maken we een inschatting van de ernst van het probleem. Op een andere manier met je puber in gesprek gaan, maakt vaak al groot verschil. Maar als andere levensgebieden zoals school en hobby’s lijden onder het gebruik, als je kind onbenaderbaar is geworden of er onderliggende problemen zijn die leiden tot gebruik, dan kan het verstandig zijn om hulp in te schakelen.”
Facebookgroepen voor ouders
Op onze Facebookgroepen voor ouders delen ouders ervaringen, vinden ze erkenning en geven ze elkaar tips over hoe ze met verschillende situaties om kunnen gaan. Op deze plek zijn ook preventiewerkers van NK aanwezig die ouders advies en informatie geven. Ook worden er soms livestreams georganiseerd en korte presentaties van onze preventiewerkers.
www.facebook.com/groups/mijnkindenalcohol
www.facebook.com/groups/mijnkindendrugs
www.facebook.com/groups/mijnkindengamen
