Herstelondersteunende zorg 2017 en vierde kwartaal

In 2017 zijn grote stappen gezet op het gebied van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid (zie kader onderin). Zo zijn er inmiddels ervaringswerkers werkzaam op vele afdelingen bij NK en is het Herstelpunt geopend om een nieuwe impuls te geven aan de inzet van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid. Ook het afgelopen kwartaal hebben weer belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden, zoals de totstandkoming van een leerplan voor de opleiding tot ervaringsdeskundige. Zoals één van de deelnemers aan de slotconferentie over dit leerplan opmerkte: “Het is geweldig dat er een leerplan ís. Dit was twintig jaar geleden ondenkbaar, toen was je gewoon patiënt.” Lees hier meer over deze en andere ontwikkelingen in het vierde kwartaal, plus een korte terugblik op het jaar 2017.

Grote stappen in 2017

In het afgelopen jaar zijn grote stappen gezet op het gebied van herstelondersteunende zorg. Een heel belangrijke ontwikkeling is dat het aanbod voor en dus ook door ervaringswerkers in 2017 veel breder is geworden. In eerste instantie waren ervaringswerkers alleen actief binnen Samen Herstellen (cliënten begeleiden voor, tijdens en na de behandeling) en de Cliëntenraad. Inmiddels zijn ervaringswerkers werkzaam op veel afdelingen van NK, zoals de klinieken, de woonvoorzieningen, dag- en nachtopvang en receptie.

Ook zijn ervaringsgroepen opgezet op veel locaties van NK, waaruit cliënten in herstel kunnen doorstromen naar de coachingsgroep om zelf ervaringswerk te gaan doen. De ervaringsgroepen worden druk bezocht door cliënten. De groepen worden begeleid door twee vrijwilligers van Samen Herstellen. Daarnaast hebben we een ouderengroep opgestart in Den Bosch. Verder hebben we ons het afgelopen jaar gericht op het trainen van afdelingen in het inzetten van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid, en hebben we een start gemaakt met een gastheer/gastvrouwfunctie in Eindhoven.

Een laatste ontwikkeling uit 2017 die we zeker willen vermelden is het openen van het Herstelpunt NK. Dit centrale punt zal een belangrijke rol spelen in het verder uitzetten en faciliteren van de inzet van ervaringsdeskundigheid. Recent (vierde kwartaal) hebben op het terrein van Herstelondersteunende zorg de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden.

Steungroep uitstroom woonvoorzieningen

In de woonvoorzieningen (ook wel ‘hostels’ genoemd) voor chronisch verslaafde ex-daklozen proberen we waar mogelijk cliënten te laten uitstromen naar meer zelfstandige vormen van wonen. (Zie ook artikel elders in dit magazine.) Maar voor veel cliënten is dat niet vanzelfsprekend. Zij kunnen enorm veel baat hebben bij begeleiding door voormalige bewoners die al uitgestroomd zijn. Juist zij weten als geen ander wat helpt en wat niet, en kunnen zo de kans op succes bij uitstroom aanzienlijk vergroten. Om deze reden zijn we gestart met het inrichten van een steungroep voor ‘uitstromers’. De bewoners van de woonvoorzieningen worden gestimuleerd om deel te nemen aan een ervaringsgroep. Hierin bespreken ze hun eigen ervaringen, en worden ze langzaamaan gemotiveerd om die in te zetten om anderen te helpen. Na de ervaringsgroep – en bij voldoende interesse om ervaringswerker te worden – kunnen ze deelnemen aan een coachingsgroep om hier verder in getraind te worden. Zo ontstaat één groot steunnetwerk van bewoners die bij uitstroom weer andere bewoners kunnen helpen.

Studiemiddag WijEindhoven

Ervaringswerkers en ervaringsdeskundigen van NK hebben eind 2017 deelgenomen aan een studiemiddag voor wijkteam WijEindhoven. Naar aanleiding hiervan is een digitale Steunwijzer ontwikkeld, waarop een overzicht wordt gegeven van alle zorg in de regio. Ook de inzet van ervaringsdeskundigheid is hierin opgenomen. WijEindhoven is zeer geïnteresseerd in de inzet van (vrijwillige) ervaringswerkers en (geschoolde) ervaringsdeskundigen, en we bekijken samen hoe we verder producten kunnen ontwikkelen om cliënten in de Eindhovense wijken verder te helpen.

Leerplan ervaringsdeskundigen

In het najaar heeft een landelijke bijeenkomst plaatsgevonden van ervaringswerkers en ervaringsdeskundigen om samen te bespreken aan welke competenties de ervaringswerker en ervaringsdeskundige moeten voldoen, wat hun rol is op de afdeling en wat ze wel en niet kunnen, mogen en zouden moeten doen. Zo gaat een ervaringswerker per definitie anders om met de cliënt dan een professional: waar een professional juist zijn of haar privéleven gescheiden houdt van het werk, zijn die persoonlijke ervaringen bij de inzet van ervaringsdeskundigheid juist essentieel. Tegelijk moet de ervaringswerker uiteraard wel de vaardigheid ontwikkelen om met de eigen ervaringen niet die van de ander in te vullen. Ook speelt de ervaringswerker een heel andere rol bij het tegengaan van (zelf)stigmatisering, onder meer door het bieden van een concreet en positief voorbeeld.

Ervaringswerkers op de afdeling worden bij voorkeur begeleid door ervaringsdeskundigen: de ervaringswerker moet immers niet dezelfde kennis ontwikkelen als de reguliere professional. Zo behoudt ervaringsdeskundigheid de beste toegevoegde waarde aan de totale zorg. Het leerplan wordt binnen NK verder uitgewerkt tot concrete en werkbare plannen en richtlijnen. Bekijk hier het volledige leerplan.

Inzet ervaringsdeskundigheid binnen de Wmo in Bergen op Zoom

Binnen de gemeente Bergen op Zoom gaan ervaringsdeskundigen samen met de gemeente producten ontwikkelen binnen de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning: laagdrempelige hulp binnen de wijk). Ervaringsdeskundigen en ervaringswerkers gaan in Bergen op Zoom begeleiding (laag, middel en hoog) bieden aan cliënten, op individuele basis. Dit project is in december gestart en wordt in 2018 verder ontwikkeld en uitgerold.

Cijfers herstelondersteunende zorg

Samen herstellen

Regio Aantal deelnemers
Roosendaal/Breda 149
Tilburg 114
Den Bosch/Oss 87
Eindhoven/Helmond 74

Deelnemers ervaringsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Roosendaal 12
Breda 24
Tilburg 10
Den Bosch 10
Eindhoven 10
Oss 6
Den Bosch ouderengroep 8

Deelnemers coachingsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Breda 10
Tilburg 6
Den Bosch 22
Eindhoven 15

Aantal ervaringsdeskundigen

Regio Aantal medewerkers
Breda 0
Tilburg 0
Den Bosch 6
Eindhoven 5
Vught 6
Sint-Oedenrode 4

Aantal vrijwilligers/ervaringswerkers

Functie Aantal medewerkers
Samen herstellen 26
Unity 15
Cliëntenraad  8
Kentra24 4

Aantal vrijwilligers/ervaringswerkers herstelpunt

Functie Aantal medewerkers
Herstelmedewerker 6

Aantal vrijwilligers afdelingen

Functie Aantal medewerkers
Herstelmedewerker 8

 

Wat is herstelondersteunende zorg?

Bij herstelondersteunende zorg bepaalt de cliënt zelf wat hij of zij wil bereiken op verschillende levensgebieden, en neemt hier zoveel mogelijk zelf de regie in, met ondersteuning van de hulpverlener. Bij herstelondersteunende zorg is het inzetten van ervaringsdeskundigheid essentieel: als aanvulling op de zorg, als brug tussen cliënt en professional en als derde kennisbron naast professionele en wetenschappelijke kennis. Niet alleen onze cliënten en organisatie plukken daar de vruchten van, ook draagt het bij aan het herstel van de ervaringswerkers zelf. NK onderscheidt daarbij ervaringswerkers: vrijwilligers die hun eigen ervaringen gebruiken om anderen verder te helpen, en ervaringsdeskundigheid: veelal medewerkers in dienst die hun ervaringsdeskundigheid door middel van een opleiding verder hebben ontwikkeld.

 

 

Kwaliteit en onderzoek 2017 en vierde kwartaal

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving, heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. Ook in 2017 vonden belangrijke ontwikkelingen plaats op dit gebied, zoals u ook in vorige nieuwsbrieven heeft kunnen lezen. Zo werd de intentieverklaring Maak de Zorg Rookvrij! ondertekend, en werd veel onderzoek gedaan met betrekking tot GHB, maar bijvoorbeeld ook over de invloed van licht op het slaap-waakritme van verslaafden. U vindt hier een korte terugblik op het hele jaar, plus een aantal recente ontwikkelingen uit het vierde kwartaal van 2017, waaronder de succesvolle aanpak van GHB-verslaving in Etten-Leur en nieuwe inzichten op het gebied van gameverslaving.

Hoogtepunten 2017 

GGZ Ecademy

Een van de belangrijkste ontwikkelingen voor NK in 2017 was de aansluiting bij GGZ Ecademy, een coöperatieve vereniging van meer dan veertig instellingen binnen de GGZ. GGZ Ecademy biedt e-learning om medewerkers op te leiden en bij te scholen. Omdat veel (achtergrond)kennis online geleerd kan worden, kunnen de klassikale onderdelen bovendien veel effectiever worden ingezet: interactief en gericht op de praktijk. 

Intentieverklaring Maak de Zorg Rookvrij! ondertekend 

Roken binnen de zorg wordt steeds meer de uitzondering. Medio 2017 vond in Utrecht het symposium Maak de Zorg rookvrij! plaats. Tijdens dit symposium hebben een groot aantal instellingen, waaronder ook NK, een intentieverklaring ondertekend. In deze intentieverklaring komen de instellingen overeen dat niet-roken de norm is in zorginstellingen, dat zorgmedewerkers niet meer roken tijdens het werk en dat stoppen met roken actief onder de aandacht wordt gebracht bij cliënten, patiënten en bezoekers. NK zet actief in op stoppen met roken. Zo voeren wij vanaf 1 juli een volledig rookvrij beleid voor medewerkers. Ook bezoekers, ambulante cliënten en leveranciers roken niet meer op en rond NK-locaties. 

Onderzoeken 2017

NK-medewerkers hebben in 2017 veel onderzoeken uitgevoerd of deelgenomen aan wetenschappelijke samenwerkingsverbanden. Ruime aandacht was er voor GHB-verslaving, en meerdere artikelen en rapporten zijn vanuit NK over dit thema verschenen. Zo waren onze medewerkers Harmen Beurmanjer, Cor Verbrugge en Boukje Dijkstra medeauteur van het onlangs verschenen NISPA-rapport ‘GHB afhankelijkheid: ziektepercepties en behandelingsbehoeftes’: een verslag van een kwalitatief onderzoek naar ziekte-inzicht bij GHB verslaafden. Daarnaast hebben er enkele bijzonder interessante onderzoeken plaatsgevonden die we niet willen nalaten in dit overzicht te noemen:

  • onderzoek naar trainingsvormen om de ‘automatische aandacht’ bij alcohol- en cannabisverslaving te beïnvloeden;
  • onderzoek naar vervanging van urinecontroles door speekseltesten in de Medische Heroïne Unit;
  • onderzoek naar de invloed van licht op het slaap-waakritme verslaafden;
  • onderzoek naar het positieve effect van N-acetylcysteine (slijmverdunner) op de zucht naar cannabis.

Recent (vierde kwartaal) hebben op het terrein van Kwaliteit en Onderzoek de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden. 

NK draagt bij aan Europees onderzoek naar concept Herstel

In september 2017 is een grootschalig Europees onderzoek rondom herstel bij drugsverslaving gestart. Het onderzoek gaat trajecten van personen in herstel in verschillende landen (Engeland, Schotland, Nederland en België) in kaart brengen. Onderzoeksinstituut IVO werkt hierin samen met de Universiteit Tilburg, de Universiteit Gent, de Hogeschool Gent en de Britse Sheffield Hallam University. Voor deze studie kijken we niet alleen naar individuele aspecten die herstel bevorderen of belemmeren, maar ook naar structurele factoren, zoals nationaal beleid rondom verslaving(szorg). Het eerste onderdeel van de beleidsanalyse bestaat uit het organiseren van een focusgroep, waarin onder andere NK-medewerker Cor Verbrugge participeert. Het doel is om beter zicht te krijgen op de rol en ontwikkeling van het concept ‘herstel’ binnen het beleid.

Novadic-Kentron aan de basis van succesvolle GHB-aanpak in Etten-Leur

Op basis van praktijkervaringen hebben Novadic-Kentron en de gemeente Etten-Leur een unieke gemeentelijke aanpak voor GHB-problematiek ontwikkeld, van waaruit de zorg voor GHB-verslaving wordt gecoördineerd. Bij de Etten-Leurse aanpak wordt optimaal gebruikt gemaakt van de lokale deskundigheid over GHB en de bevoegdheden van de gemeente om hulp te organiseren en regie te voeren. Aan de basis van de aanpak staan Alex van Dongen, preventiewerker bij Novadic-Kentron en Jaap Malcontent, adviseur integrale veiligheid van de gemeente Etten-Leur. De ‘Etten-Leurse aanpak’ is beschreven door Alex van Dongen, Jaap Malcontent en Boukje Dijkstra. Centrale pijlers bij deze aanpak zijn een sterke regiefunctie bij de gemeente, afstemming, maatwerk, bezieling en flexibiliteit. Een risico voor de aanpak in Etten-Leur is dat beschermd wonen buiten de regio onder druk staat.

Ontwikkelingen rondom gameverslaving

Niet elke gamer die een paar uur per dag gamet, ziet zichzelf als verslaafd. (Zie ook artikel elders in dit magazine.) Volgens Laura de Fuentes van Novadic-Kentron, kan een verslaving ook niet alleen worden vastgesteld op basis van de tijd die er eraan besteed wordt. Laura: “Net als bij andere verslavingen gaat het fout wanneer de balans met de rest van je leven wegvalt. Wij zien gamers die blaasproblemen hebben omdat ze niet meer naar het toilet willen gaan tijdens het gamen.” Ondanks het feit dat gameverslaving nog geen erkende ziekte is, investeert Novadic-Kentron veel tijd in de doorontwikkeling van een gamebehandelprotocol en het organiseren van trainingen en lezingen. Zo wordt op 30 januari tijdens het NVK (Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde) Jubileumsymposium stil gestaan bij gameverslaving en verzorgt Novadic-Kentron een bijdrage door lezingen van ervaringsdeskundigen en een workshop over het signaleren van verslaving in de praktijk. Gelukkig is er een kans dat de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) gameverslaving in 2018 zal erkennen als stoornis. Als we gameverslaving kunnen classificeren als stoornis en deze meer bekendheid krijgt, kunnen we meer mensen helpen.

Inventarisatie expertise en informatie rondom GHB-terugvalmanagement

ZonMw heeft een project gefinancierd voor de ontwikkeling van een handreiking GHB-terugvalmanagement. Daartoe wordt op dit moment gewerkt aan een literatuurstudie naar risicoprofielen en een praktijkinventarisatie van bestaande interventies. In maart zullen vier focusgroepen gehouden worden met cliënten die een half jaar abstinent zijn van GHB en met professionals die veel GHB-cliënten behandelen. Mocht u of iemand die u kent belangstelling hebben om deel te nemen aan dit project, dan kunt u contact opnemen met Evelien Joosten (Evelien.Joosten@radboudumc.nl).

Kick-off-meeting INCAS 

Op 10 november vond de kick-off-meeting plaats voor de Nederlandse tak van de International Naturalistic Cohort Study of ADHD and Substance Use Disorders (INCAS-studie). Aan dit onderzoek naar klinische kenmerken van cliënten met ADHD en een stoornis in middelengebruik, doen negen landen mee, waaronder Nederland. Novadic-Kentron participeert samen met drie andere verslavingszorginstellingen in dit onderzoek. Peter Greeven, Victor Buwalda en Xaro Sanchez waren namens Novadic-Kentron aanwezig. 

Zorgstandaarden verslaving gepubliceerd

Begin november zijn de Zorgstandaard Alcohol en de Zorgstandaard Opiaatverslaving gepubliceerd. In deze richtlijnen hebben  patiënten- en cliëntenorganisaties, beroepsverenigingen en professionals de beschikbare kennis en kunde samengebracht, met nadruk op het behandeltraject dat de cliënt doorloopt. Ook is er veel aandacht voor ervaringsdeskundigheid en het herstelproces van de cliënt. Peter Greeven was vanuit Novadic-Kentron betrokken bij de totstandkoming van de standaarden.

Verslavingsreclassering en Forensische verslavingszorg 2017 en vierde kwartaal

Cliënten die verslaafd zijn en delicten hebben gepleegd en daardoor met justitie in aanraking zijn gekomen, worden bij NK begeleid door de Verslavingsreclassering (VR) en zo nodig behandeld door de Forensische verslavingszorg (FVZ). Meestal gebeurt dit binnen een justitieel kader, in opdracht van of na verwijzing door het OM. Beide afdelingen hebben voortdurend oog voor kwaliteit en innovatie om ook voor deze cliënten Nieuwe Kansen mogelijk te maken. Hieronder een terugblik op het vierde kwartaal van 2017. Maar eerst een beknopt overzicht van de highlights van heel 2017, zoals het behalen van verschillende kwaliteitscertificaten: een erkenning voor het goede werk van de VR en de FVZ! 

Hoogtepunten VR en FVZ in 2017

Erkenning voor hoge kwaliteit

Kwaliteit staat hoog in het vaandel bij de VR en FVZ. VR en FVZ zijn dan ook blij met de behaalde HKZ- en HKZ-R-certificaten het afgelopen jaar. De FVZ kreeg van het landelijke kwaliteitsnetwerk zes ‘parels’ uitgereikt, onder andere voor de inzet van ervaringsdeskundigen, het stimulerend behandelklimaat en de samenwerking met de Verslavingsreclassering.

Reclassering aan de slag met jongeren

De succesvolle leefstijltraining wordt in 2017 in het kader van een pilot ook aan jeugdigen aangeboden. Hierin is intensief samengewerkt met de Raad voor de Kinderbescherming. Als de training het gewenste effect sorteert, worden de gedragstrainingen voor jongeren vanaf 16 jaar landelijk uitgerold. Verderop in deze nieuwsbrief vindt u een korte terugblik.

De reclasseringsbalie: VR op locatie

Samenwerking en korte lijnen binnen het justitiële veld zijn essentieel voor een succesvolle re-integratie van cliënten met een ‘justitiële titel’. Een mooi initiatief op dit gebied is de reclasseringsbalie. In 2017 heeft de VR kantoorruimte gekregen bij het Openbaar Ministerie. Een aantal dagdelen is daar een VR-collega aanwezig, om ter plekke advies te kunnen geven en een snelle doorgeleiding naar de VR mogelijk te maken.

Samenwerking FVZ met Novafarm-Grip

In het nazorgtraject van de FVZ is het doel om cliënten weer – zoveel mogelijk zelfstandig – mee te laten doen in de samenleving: dit voorkomt terugval in de verslaving én in oude, mogelijk criminele gewoonten. Daartoe werkt de FVZ samen met Novafarm-Grip. Cliënten worden begeleid bij het werken en wonen op een van de zorgboerderijen, zodat ze weer kunnen wennen aan een dag- en nachtritme, tijdsbesteding en huisvesting.

Recent (vierde kwartaal) hebben op het gebied van Verslavingsreclassering de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden.

VR terug in de Penitentiaire Inrichting

Per 1 januari is het landelijk beleid dat er weer reclasseringswerkers binnen de muren van de Penitentiaire Inrichtingen (PI) ingezet worden. Dat beleid vloeit voort uit het project ‘Ruim baan’, waarvan de insteek was om zo snel mogelijk die interventies uit te voeren die nodig zijn. Vanuit dat vertrekpunt gaan de reclasseringswerkers ter plekke een traject uitstippelen voor hulpverlening en begeleiding, zowel voor de periode in het Huis van Bewaring als voor de nazorg. In ons werkgebied gaat het om de PI’s in Vught en Grave. In beide PI’s wordt een reclasseringswerker gestationeerd voor 18 uur. Zodra er geschikte kandidaten zijn gevonden, wordt hiermee gestart. 

GDI behoeft nog verbeterslag

In het kader van het project ‘Slimmer reclasseren’ is VR als pilot gaan werken met een nieuw diagnose-instrument (GDI: Geïntegreerd Diagnose Instrument). GDI zou vooral gebruiksvriendelijker moeten zijn dan de bestaande huidige diagnose-instrumenten. De pilot is inmiddels afgerond. Geconcludeerd werd, mede op basis van de bevindingen van onze VR-medewerkers, dat het GDI op een aantal punten nog verbetering behoeft. Aanvankelijk was het de bedoeling om vanaf januari de reclasseringswerkers speciale trainingen aan te bieden om met GDI te kunnen werken. De landelijke implementatie is nu echter uitgesteld tot maart/april. Onze VR heeft wel al een aantal trainers klaarstaan om de eigen mensen op te leiden zodra het licht op groen gaat.

Gedragstraining jongeren (vervolg op eerdere kwartaalberichten)

De succesvolle, wetenschappelijk onderbouwde gedragstrainingen voor volwassenen, werden in 2017 als pilot uitgevoerd bij jongeren vanaf 16 jaar. Inmiddels is de eerste training bijna afgerond en zijn er al meer jeugdige kandidaten geselecteerd die de trainingen zullen krijgen.

VR-trainer Marijke de Veer blikt terug: “Ik zit nu in de afrondingsfase van de training met een jongen van 17. Deze is nogal wisselend verlopen. Hij blowde veel en was niet trouw met zijn afspraken, mede door zijn verslavingsproblematiek. Gaandeweg is dat wel verbeterd. De jongen had weinig probleeminzicht: hij ervaarde weinig last van het blowen en het spijbelen van school. We zijn heel erg laagdrempelig begonnen, om zicht te krijgen op wat hem wel boeide en om zijn motivatie te vergroten. Daarop heeft hij na het afwegen van voor- en nadelen van zijn gedrag keuzes gemaakt: hij is voor nu gestopt met school en wil minder gaan blowen. Voor dat laatste was het van belang eerst voor de jongen belangrijke zaken te versterken. Een voorbeeld hiervan was het behalen van zijn rijbewijs. Moeder wilde dat betalen, op voorwaarde dat hij zou stoppen met blowen. Ook besefte hij dat blowen kan leiden tot inname van zijn rijbewijs. Dat hielp hem om minder te blowen en uiteindelijk zelfs te stoppen. De jongen moet nu nog enkele sessies volgen, maar ik verwacht dat we deze training  succesvol kunnen afronden.”

Verdiepingsdiagnostiek: snelheid geboden

Op verzoek van onze VR voert de FVZ verdiepingsdiagnostiek uit. In een relatief korte tijd van twee tot vier weken wordt ten behoeve van een adviesrapport voor de rechter over een wetsovertreder bij wie psychische problemen vermoedelijk een rol spelen, een behandel- en bejegeningsplan opgesteld. Dit gebeurt zowel voor ingeschreven cliënten als voor cliënten die nog geen behandeling krijgen binnen NK.

Psycholoog Kayleigh van Doremalen van de FVZ Midden-West voert de onderzoeken uit. Kayleigh: “Het verdiepingsonderzoek en het advies dat daar uitkomt, staan onder behoorlijke tijdsdruk. Ik zie de meeste cliënten zo’n vier tot vijf keer. De eerste keer praten we over de levensloop en de klachten die de cliënt heeft. Dat leidt tot een of meer hypotheses, waarna ik in het vervolgtraject via testen check of mijn veronderstellingen kloppen. Als ik bijvoorbeeld een verstandelijke beperking vermoed, voer ik een intelligentietest uit. Op basis van die testen breng ik advies uit, waarmee de reclassering aan de slag kan. Overigens doe ik daarin geen uitspraken over het recidiverisico, dat is niet de bedoeling van verdiepingsdiagnostiek.”

Het lukt niet in alle gevallen om in die tijdspanne een volledig beeld te krijgen van de problemen van de cliënt. Kayleigh: “Ik kan in die relatief korte tijd bij complexe problematiek geen DSM-classificatie voor de cliënt opstellen. Als blijkt dat de psychische problemen nogal complex, en soms chronisch, zijn, adviseer ik een verwijzing naar onze behandeling binnen onze eigen afdeling.”

Governance 2017 en vierde kwartaal

Governance heeft betrekking op de manier waarop we met alle relevante partijen (zoals Cliëntenraad, Ondernemingsraad, bestuur, managementteam en Raad van Toezicht) samen besluiten nemen, toetsen en verantwoorden. Hierbij zijn onze waarden (Toonaangevend en Fijn behandeld) leidend. Inmiddels zoeken we naar een goede formulering om herstelondersteuning en het bevorderen van destigmatisering in onze waarden te laten terugkeren. In dit artikel een overzicht van de governance-ontwikkelingen in het vierde kwartaal van 2017, maar eerst een kort overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in heel 2017.

Belangrijkste ontwikkelingen governance 2017

De belangrijkste ontwikkeling in 2017 op het gebied van governance was de verkenning van de mogelijke samenwerking met Zorg van de Zaak. We hebben uitgebreid verkend of en hoe de (mede)zeggenschap verdeeld kan worden tussen Zorg van de Zaak- en NK-actoren. We verwachten dat zeer binnenkort een definitieve beslissing wordt genomen over de samenwerking.

Verder was binnen NK de belangrijkste verschuiving in het denken over governance de implementatie van Vitale Teams. Vitale Teams zijn immers zelf verantwoordelijk voor kwaliteit en prestaties, en krijgen ruimte en faciliteiten om die verantwoordelijkheid ook te kunnen nemen binnen de gegeven kaders op de gebieden Kwaliteit, Cliënt, Medewerker en Rendement. Dit betekent een omslag in de besturing en besturingsfilosofie van NK: de verantwoordelijkheden worden steeds lager in de organisatie neergelegd.

Dit heeft er ook toe geleid dat de Procuratieregeling is vernieuwd. MT-leden hebben nu zelfstandige beslisruimte voor een hoger bedrag, voor zover passend binnen de begroting en kaders van NK en met inachtneming van medezeggenschap. Hierbij hoort ook – dat is eveneens nieuw in deze regeling – dat de teamleider (of daarmee gelijkgestelde functies) een formele procuratiehouder wordt. De procuratieregeling is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel en biedt ook voor externen een toetsingskader als ze willen controleren wie bevoegd is om namens NK op te treden.

Recent (vierde kwartaal) hebben op het terrein van governance de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden.

Cliëntenraad

Wet medezeggenschap cliëntenzorginstellingen (Wmcz)

In 2017 is gewerkt aan een aanpassing van de Wet medezeggenschap cliëntenzorginstellingen (Wmcz). Met deze Wmcz II wordt beoogd de inspraak en medezeggenschap van cliënten en cliëntenraden in de zorg te versterken. De bekostiging van cliëntenraden wordt beter geregeld en cliëntenraden krijgen instemmingsrecht ten aanzien van een aantal beslissingen. Ook worden voor cliëntenraden en zorginstellingen de mogelijkheden verruimd om afspraken te maken die afwijken van de wettelijke regeling. Hierdoor wordt maatwerk mogelijk en kunnen ook nieuwe vormen van medezeggenschap de ruimte krijgen. De wet is nog niet in werking getreden. Er wordt nog aan het document gewerkt en binnenkort wordt het wetsvoorstel besproken in de Tweede Kamer. Voor de werkversie van deze wet kunt u kijken op: http://ncz.nl/internetconsultatie-wmcz-ii/?gclid=CMWU_sjt-9ICFe8K0wodlLcKTA

Vertegenwoordiging CR in Raad van Toezicht

In december is de termijn van de heer Herman Kuijpers als lid van de Raad van Toezicht verlopen. De heer Kuijpers was op voordracht van de CR benoemd als lid van de RvT. In december is besloten dat de vacature gedurende het lopende traject met Zorg van de Zaak niet wordt ingevuld. De CR heeft er mee ingestemd dat de heer Rob van Damme voorlopig als eerste aanspreekpunt voor de CR binnen de RvT zal functioneren.

Ondernemingsraad

De zelforganisatie in de vorm van Vitale Teams heeft gevolgen voor de medezeggenschap. Ook deze komt meer te liggen bij de medewerkers. De OR is druk bezig te onderzoeken op welke manieren deze ontwikkeling naar zelforganisatie vorm en inhoud kan krijgen vanuit het perspectief van medezeggenschap. De OR ontwikkelt daartoe deskundigheid en overlegt hierover bijvoorbeeld ook met de OR’s van andere instellingen. Binnen de Vitale Teams van NK heeft de OR inmiddels contactpersonen die geraadpleegd worden. Deze waardevolle input gebruikt de OR in adviezen richting de bestuurder.

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht heeft vanwege het verstrijken van de maximale zittingstermijn per 1 december 2017 afscheid genomen van de heer Herman Kuijpers als lid. Zijn zetel binnen de RvT is niet opnieuw ingevuld, omdat de RvT besloten heeft om eerst de ontwikkelingen af te wachten in het proces om NK aan te haken in het netwerk van Zorg van de Zaak (ZvdZ). In dezelfde periode als het afscheid van Herman Kuijpers, verstreek de eerste zittingstermijn van de voorzitter van de RvT, de heer Ton Kessels. De RvT heeft de voorzitter herbenoemd, maar op diens verzoek enkel voor de periode die nodig is om besluitvorming over plus het aanhaken van NK bij Zorg van de Zaak mogelijk te maken.

De RvT heeft verder onder meer de kaderbrief, het jaarplan en de begroting van NK voor 2018 goedgekeurd, waardoor de implementatie van alle ambities en Nieuwe Kansen die daarin zijn vermeld, waargemaakt kan worden door alle medewerkers van NK. Ook zijn tussen de bestuurder en de RvT steeds de beoogde samenwerking met ZvdZ en de ontvlechting van de bestuurlijke en toezichthoudende unie tussen NK en MHC (Mental Health Caribbean) onderwerpen van gesprek geweest. In 2018 zullen de stichtingen NK en MHC verder gaan met hun vruchtbare samenwerking, maar nu beide met een eigen bestuurder en RvT.

Cijfers 2017

In dit artikel vindt u de belangrijkste cijfers over het jaar 2017: u vindt hier cijfers over de totale instroom van cliënten en specifiek over jongeren. U vindt er informatie over het aandeel klinische behandeling, verschillende leeftijdscategorieën en primaire problematiek. Ook vindt u in dit artikel cijfers over ons personeelsbestand.

Alle cliënten

In 2017 waren 8.039 cliënten in behandeling, versus 8.437 in 2016. Van hen zijn 1.196 cliënten klinisch opgenomen. Dit zijn alle opnames, ook andere financieringsstromen dan DBC en DBBC, maar exclusief woonvoorzieningen (hostels) en de crisisopvang van de (voormalige) MO.

Primaire problematiek Aantal
Alcohol 2.639
Opiaten 781
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 1.207
Xtc 11
Cannabis 939
GHB 229
Gokken 227
Overig of onbekend 2.006

 

Geslacht Aantal
man 6.114
vrouw 1.925

 

Leeftijd Aantal
> 50 jaar 2.102
24-50 jaar 5.004
18-23 jaar 793
< 18 jaar 140

 Jeugd en jongeren (12-24 jaar)

In 2017 zijn in totaal 933 jongeren door Kentra24 (onderdeel van Novadic-Kentron) behandeld (klinisch en ambulant), versus 811 in 2016.

Primaire problematiek Aantal
Alcohol 78
Opiaten 5
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 145
Xtc 9
Cannabis 340
GHB 24
Gokken 42
Gamen 73
Overig of onbekend 217

 

Leeftijd Aantal
12 2
13 6
14 12
15 29
16 45
17 46
18 84
19 109
20 131
21 146
22 166
23 157

 

Geslacht Aantal
man 722
vrouw 211

Aantal medewerkers

Aantal fte per 1 januari 2017: 750
Aantal medewerkers per 1 januari 2017: 886

Aantal fte per 31 december 2017: 731
Aantal medewerkers per 31 december 2017: 863

Cliënttevredenheid

Hieronder de cliënttevredenheidscijfers over de eerste drie kwartalen van 2017 (de cijfers over heel 2017 zijn nog niet bekend). U vindt hier de cijfers per onderdeel, vergeleken met 2016.

Cliënttevredenheid N 2016 rapportcijfer 2016 N 2017 rapportcijfer 2017
(jan-sep)
Totaal zorg NK
(BasisGGZ en specialistische GGZ)		 1.079 8 718 8,1
Reguliere BasisGGZ 236 8,3 126 8,2
Specialistische GGZ 843 8 592 8,1
Verslavingsconsulenten huisarts 93 8,4 72 8,9

N = aantal respondenten

Blog #1 2018 Walther Tibosch, bestuurder NK: Samen leven, wonen, werken: perspectief hebben

Meedoen in de familie, straat, wijk en samenleving maakt gelukkiger. Een dak boven je hoofd maakt gelukkiger. Zinvolle dagbesteding (betaald of vrijwillig) maakt gelukkiger. Geen schulden hebben en inkomen hebben maken gelukkiger. Als verslaving de grip op je leven heeft overgenomen, komen in de heftigste gevallen relaties, het dak boven je hoofd, werk en inkomen zeer zwaar onder druk te staan. In sommige gevallen zelfs zo sterk dat je er totaal alleen voor komt te staan, zonder dak boven je hoofd, zonder werk, met grote schulden en ten einde raad.

Als dan, verplicht of vrijwillig, behandeling van de langdurige verslaving wordt ingezet, is het bijzondere van verslavingszorg dat naast herstelondersteuning voor de lichamelijke en psychische klachten, ook oplossingen worden gezocht voor de problemen met relaties, wonen, werk en financiën. ‘Totaal support’ op alle leefgebieden draagt er toe bij dat de kans op terugval afneemt. Een nieuw perspectief en Nieuwe Kansen dragen bij aan de duurzaamheid van het herstel. Anders gezegd; behandelen van een (ernstige) verslaving zonder perspectief is kansloos, een uitzondering daargelaten. Het gaat in het leven om meedoen, een zinvol bestaan leiden en er toe doen. Als daar lichtpuntjes in worden gecreëerd, dan is de kans dat je succesvol weerstand kan bieden aan de verslavende middelen veel groter en de kans op terugval kleiner.

NK wil graag een duidelijke verantwoordelijkheid nemen binnen de ‘totaal support’ van kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen in Brabant die last hebben of kunnen krijgen van leefstijl- en verslavingsproblemen. Ons doel is om dé expert te zijn op het gebied van preventie, behandeling (klinisch en ambulant, vrijwillig en in een gedwongen kader), levenslange ondersteuning bij chronische verslaving en reclassering. Wij streven ernaar dat onze verslavingskunde door middel van lokaal, nationaal en internationaal onderzoek, opleiding en kennisdeling – onder meer via het netwerk Verslavingskunde Nederland – door cliënten, samenwerkingspartners en opdrachtgevers als toonaangevend wordt ervaren.

Iedereen met een verslaving en/of verslavingsvraagstukken kan NK inschakelen. Hier werken de professionals en ervaringsdeskundigen die met hun verslavingskunde de beste bijdrage leveren aan het voorkomen van verslaving, het behandelen van verslaving, het ondersteunen van herstel en het omgaan met de gevolgen van verslaving. En hier werken de professionals en ervaringsdeskundigen die in het concept van ‘totaal support’ een intern NK-netwerk en een netwerk met samenwerkingspartners hebben om concreet perspectief te ontwikkelen op de leefgebieden samenleven, wonen, werken en financiën en oplossen van problemen uit het verleden.

En vooral hebben we de wil en de betrokkenheid om samen NIEUWE KANSEN te creëren voor mensen die het perspectief hebben verloren, zodat zij weer echt kunnen meedoen.