NK heeft de afgelopen tijd veel gedaan om de continuïteit van ons behandelaanbod voor cliënten en de werkgelegenheid van onze medewerkers te borgen. De herinrichting van de organisatie en de cruciale rol van de Vitale Teams beginnen hun vruchten af te werpen. We schrijven al enkele maanden zwarte cijfers. Dit betekent dat we weer meer de focus kunnen gaan leggen op het verder verbeteren van de kwaliteit van ons behandelaanbod. In deze nieuwsbrief vindt u een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in het tweede kwartaal van 2017. 

Arbeidsmarktcampagne

NK is momenteel dringend op zoek naar regiebehandelaars (klinisch psychologen en psychiaters), artsen en verpleegkundigen. Daartoe is onder meer een nieuwe LinkedIn-pagina ingericht met onder meer filmpjes van medewerkers die uitleggen waarom zij graag werken bij NK. NK bevindt zich weer op de weg omhoog en is volop in beweging. De verslavingszorg is bovendien een dynamisch en zich nog ontwikkelend gebied: als medewerker kun je daarom zelf actief meewerken aan nieuw beleid en betere zorg. Ben je benieuwd? Kijk op onze website bij de vacatures!  

Waardering voor BasisGGZ

Sinds april is de BasisGGZ van NK in bezit van het keurmerk van de Stichting kwaliteit in BasisGGZ. Het keurmerk is een teken dat onze BasisGGZ goede kwaliteit levert. De professionals van de BasisGGZ geven cliënten adequate zorg op het juiste moment en hebben daarbij cliëntgerichtheid, transparantie, innovatie en kwaliteitsontwikkeling hoog in het vaandel. De stichting heeft het keurmerk verstrekt na toetsing op negen normen, waaronder de opbouw van een behandeltraject, de meting van behandeleffecten en tevredenheid van de cliënt, en samenwerking met ketenpartners. De BasisGGZ heeft aan alle normen voldaan en kon dus onlangs het bijhorende certificaat in ontvangst nemen.

Novadic-Kentron ‘hofleverancier’ landelijke studiedag NPS en GHB

Donderdag 11 mei vond in Utrecht de landelijke studiedag ‘Nieuwe psychoactieve stoffen en GHB’ plaats. Deze dag was de derde editie van een serie studiedagen over GHB voor professionals van onder meer de verslavingszorg, GGZ en GGD. Dit keer ging het niet alleen over GHB, maar ook over zogenoemde Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS). NK-drugsexpert en DIMS-coördinator Charles Dorpmans schetste tijdens het ochtendgedeelte de stand van zaken en ging in op de risico’s van het gebruik van deze middelen. Over deze risico’s is nog te weinig bekend. Charles hield dan ook een pleidooi voor een betere monitoring van gebruik en meer kennisuitwisseling. In het middaggedeelte verzorgden Harmen Beurmanjer en ervaringsdeskundige Angela Aarts een presentatie over het moeizame afkickproces van GHB-verslaving dat vooral gekenmerkt wordt door terugval. Alex van Dongen gaf toelichting op een specifieke casus.

NK steeds meer in beeld bij tandheelkunde

Een jaar geleden verzorgde NK drugsexpert Charles Dorpmans een lezing op een groot landelijk congres voor tandartsen. In aansluiting daarop hield hij lezingen tijdens kwaliteitsbijeenkomsten door het hele land. Daarbij benadrukte hij dat tandartsen en mondhygiënisten een rol kunnen spelen in het bespreekbaar maken van gebruik en indien nodig doorverwijzen van patiënten. Drugsgebruik heeft directe invloed op de staat van het gebit. Inmiddels is NK steeds beter in beeld bij deze beroepsgroep. Charles heeft inmiddels ook al workshops voor mondhygiënisten verzorgd en samen met een tandarts schreef hij speciaal voor mondhygiënisten een artikel in een vakblad. Juist voor deze doelgroep, die vooral signalerend en preventief bezig is, is het van belang dat zij gebruik kunnen herkennen en bespreekbaar maken. Ook krijgt Charles steeds meer verzoeken om lezingen te houden voor lokale tandartsenkringen.

Steeds meer jongeren gebruiken lachgas

Rondslingerende lachgaspatronen, je komt ze steeds meer tegen in het Brabantse straatbeeld. Het zijn inmiddels niet meer alleen uitgaanders en studenten die op zoek gaan naar de roes van lachgas, maar ook 12- tot 16-jarigen. Zij spuiten het kleurloze, zoet geurende en smakende gas in ballonnen of zakjes en inhaleren het. Vrijwel direct ontstaat een bewustzijnsdaling die een beetje lijkt op dronkenschap: gebruikers ervaren een gevoel van bijna-bewustzijnsverlies, duizelingen en evenwichtsstoornissen. De risico’s van lachgas worden vaak onderschat. Zo kan er zuurstoftekort ontstaan met hersenschade als gevolg. Ook kunnen de longen van de gebruiker bevriezen en kunnen neurologische stoornissen optreden. Helmond is de eerste gemeente waar NK samen met Bijzonder Jeugdwerk en de LEV-groep jongeren gaat voorlichten over de risico’s van lachgas. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het verspreiden van posters en flyers op plekken waar veel jongeren komen. Ook worden verkooppunten benaderd en gevraagd alert te zijn op de verkoop van patronen aan jongeren en hen te informeren over de risico’s. Ten slotte worden op social media de risico’s van lachgas onder de aandacht gebracht.

NK wil sociaal ondernemen

Samen Nieuwe Kansen creëren: dat is de missie van waaruit wij cliënten behandelen en hen weer mogelijkheden geven om mee te doen in de maatschappij. Waar mogelijk bieden we deze social return binnen onze eigen organisatie. Veel ex-cliënten zijn inmiddels als ervaringswerker aan onze organisatie verbonden. De erkenning voor onze inzet kregen we in mei. NK is gestegen op de Prestatieladder Sociaal Ondernemen (PSO) van trede 1 naar trede 2. Dat maakt inzichtelijk dat NK een serieuze bijdrage levert aan de werkgelegenheid voor mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. Maar ook dat onze organisatie maatschappelijk verantwoord inkoopt en aanbesteedt. Over twee jaar is er een nieuwe audit.

Samenwerking met de LVB-sector

Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) zijn kwetsbaar voor het gebruik (en misbruik) van alcohol en drugs, met name cannabis. Zij geven vaak aan dat dit gebruik helpt om ‘erbij te horen’. Bij veel LVB-instellingen ontbreken de expertise en ervaring om op doeltreffende wijze met deze problematiek om te gaan. Daarom werkt NK steeds vaker samen met instellingen uit deze sector.

Zo heeft Cello besloten in Vught een crisiscentrum te starten voor LVB’ers met verslavingsproblemen. NK gaat hierin participeren door het personeel te scholen, maar ook door binnen de nieuwe voorziening mee te draaien. Dat zorgt voor korte lijnen. Zo zouden bijvoorbeeld eenvoudige detoxen bij de voorziening van Cello kunnen plaatsvinden, en meer complexe gevallen op de gespecialiseerde afdeling van NK. Maar ook als een vervolgbehandeling nodig is na de crisisinterventie, zou deze bij NK kunnen worden aangeboden.

Geslaagde burendag hostel Den Bosch

Het hostel aan de Van Broeckhovenlaan in Den Bosch bestaat inmiddels drie jaar. De woonvoorziening voor dak- en thuislozen met verslavings- en psychiatrische problematiek heeft die hele periode een volledige bezetting van dertig bewoners gehad. En dat, zo blijkt uit gemeentelijke metingen, zonder problemen en overlast voor de omwonenden. Maar ook met succes: de eerste bewoners zijn inmiddels uitgestroomd naar meer zelfstandige woonvormen. Ter gelegenheid van het jubileum werden 17 mei de deuren geopend voor de buren. Gedurende drie uur konden zij, maar ook ketenpartners en naastbetrokkenen van onze bewoners, op een leuke en ongedwongen manier een ‘kijkje’ nemen in de keuken van het hostel en kennis maken met personeel en bewoners.

Mental Health Caribbean en Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) starten pilot Beveiligde Klinische Behandeling

Op 28 juni vond de startbijeenkomst plaats voor de ontwikkeling van een beveiligde klinische behandeling op de BES-eilanden. Daarvoor waren uitgenodigd Ministerie van Veiligheid en Justitie, Justitiële Inrichting Caribisch Nederland, Stichting Reclassering Caribisch Nederland, het FACT-team van MHC, Openbaar Ministerie en Openbaar Lichaam van Bonaire. Binnen Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) is op dit moment geen beveiligde klinische zorg voorhanden. Hierdoor kunnen cliënten met delictgerelateerde psychiatrische problematiek niet ter plaatse behandeld worden. Ook is er in de gevangenis geen specifieke forensische zorg beschikbaar. Als gevolg hiervan keren gedetineerden onbehandeld terug in de maatschappij. Evenmin is het mogelijk om justitiabelen als voorwaarde een beveiligde klinische behandeling op te leggen. Er is immers alleen ambulante forensische zorg aanwezig op Bonaire. De kansen op recidive blijven bij terugkeer in de maatschappij daardoor onverminderd groot. Met de ontwikkeling van forensische klinische zorg wil Justitie de kansen op recidive verminderen. De nieuwe voorziening zal ook geschikt zijn voor onder curatele gestelde cliënten, die een gevaar vormen voor zichzelf of de maatschappij. Ook voor die groep is geen behandelmogelijkheid.

Het voorstel is een tweejarige pilot beveiligde klinische zorg op te zetten die de behandelmogelijkheden voor verschillende doelgroepen gefaseerd ontwikkelt, onderzoekt en eventueel uitrolt. In de eerste fase, per 1 november, start de behandeling van gedetineerden met psychiatrische problematiek. In lijn met de visie van MHC zal de klinische behandeling zo kort mogelijk gehouden worden. Door combinaties met dagklinische en poliklinische zorg wordt zoveel mogelijk transmuraal continuïteit van zorg geboden. Het sociaal systeem van cliënten wordt zoveel mogelijk betrokken en er wordt samengewerkt met de partners in het sociale domein rondom zaken als huisvesting, werk of dagbesteding en ondersteuning bij sociaal-maatschappelijke problemen.

MHC en Karakter gaan samenwerken voor betere zorg op Caribisch Nederland

Onlangs heeft Mental Health Caribbean (MHC) een samenwerkingsovereenkomst getekend met stichting Karakter in Nederland. Karakter is een organisatie die gespecialiseerd is in kinder- en jeugdpsychiatrie en kan vanuit die hoedanigheid hoogwaardige diagnostiek en behandeling aanbieden aan kinderen en jongeren met ernstige en vaak meervoudige psychiatrische problemen. MHC is op dit moment, in opdracht van het Zorgverzekeringskantoor Caribisch Nederland, bezig de psychiatrische zorg en behandeling voor kinderen en jeugdigen op Bonaire, Saba en Sint Eustatius te organiseren. Dit wordt met name ambulant uitgevoerd, maar onderdeel hiervan is ook een klinische behandelsetting op Bonaire die medio januari 2018 operationeel zal zijn. De samenwerkingsactiviteiten richten zich met name op het uitwisselen en delen van expertise en kennis en het opleiden en trainen van medewerkers die bij MHC (gaan) werken. Daarnaast zal in die gevallen dat een eventuele uitplaatsing van jongeren van Caribisch Nederland noodzakelijk is voor specifieke behandeling, opname plaatsvinden bij Karakter.

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving, heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. Hieronder de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied in het tweede kwartaal van 2017. 

Intentieverklaring Maak de Zorg Rookvrij! ondertekend  

Woensdag, 31 mei, vond in Utrecht het symposium Maak de Zorg rookvrij! plaats. Tijdens dit symposium hebben een groot aantal instellingen, zoals GGZ Nederland en het Netwerk Verslavingszorg, een intentieverklaring ondertekend. Walther Tibosch heeft de intentieverklaring ondertekend namens het Netwerk Verslavingszorg, waaraan naast NK ook andere verslavingszorginstellingen deelnemen. In deze intentieverklaring komen de instellingen overeen dat niet-roken de norm is in zorginstellingen, dat zorgmedewerkers niet meer roken tijdens het werk en dat stoppen met roken actief onder de aandacht wordt gebracht bij cliënten, patiënten en bezoekers. NK zet actief in op stoppen met roken. Zo voeren wij vanaf 1 juli een volledig rookvrij beleid  voor medewerkers. Ook bezoekers, ambulante cliënten en leveranciers roken niet meer op en rond NK-locaties. 

Internationale waardering voor geneesheer-directeur Victor Buwalda

Op 23 mei is dr. Victor Buwalda tijdens een internationaal congres in San Diego Amerika benoemd tot international distinguished fellow van de American Psychiatric Association (APA). Victor heeft deze erkenning te danken aan het feit dat hij als autoriteit wordt gezien op het gebied van outcomemanagement en leiderschap. Hij leverde via vele symposia en lezingen een onderscheidende bijdrage aan leiderschap in de psychiatrie, waarbij steevast het in hun kracht zetten van mensen een centrale plaats inneemt.

Subsidie door ZonMW toegekend voor ontwikkelen richtlijn GHB-terugvalmanagement

NISPA heeft samen met Novadic-Kentron, Arkin, Trimbos-instituut en Bonger Instituut voor Criminologie subsidie ontvangen om de komende twee jaar een GHB-behandelrichtlijn te ontwikkelen. Het project is getiteld: “Breaking the vicious cycle of GHB use and relapse: The development of an intervention guideline and piloting project”. Hiervoor is € 200.000 beschikbaar gesteld door ZonMW. De richtlijn moet leiden tot vermindering van terugval onder patiënten met GHB-afhankelijkheid. Ook onze NISPA-partners VNN, Tactus en Vincent van Gogh worden betrokken bij dit project.

Onderzoek naar invloed licht op slaap-waakritme verslaafden

NK geneesheer-directeur Victor Buwalda en wetenschappelijk medewerker Cor Verbrugge voeren in samenwerking met de Human Technology Interaction afdeling van de TU in Eindhoven en het FACT-team in Den Bosch een onderzoek uit naar de invloed van licht op het slaap-waakritme bij chronisch alcoholverslaafde mensen. In dit onderzoek worden slaapproblemen, middelengebruik, lichtblootstelling, fysieke en sociale activiteit en moeilijke momenten van alcoholisten in kaart gebracht. Inzichten die verkregen worden, kunnen leiden tot verder onderzoek naar lichtinterventies ter verbetering van het bioritme, waardoor weerstand tegen de verleiding van alcohol wordt versterkt.

Uniformering indicatiestelling verslavingszorg

NK-medewerkers Laura DeFuentes-Merillas, Boukje Dijkstra en Cor Verbrugge hebben een literatuurstudie uitgevoerd in opdracht van NISPA en IVO voor een rapport dat beoogt de indicatiestelling in de verslavingszorg te uniformeren en aan te laten sluiten bij recent beschikbare nationale en internationale onderzoeksresultaten. Het project heeft veel informatie opgeleverd over onder andere de keuzes die ten grondslag liggen aan de indicatiestelling.

Europees onderzoek drugsgebruik

Jaarlijks publiceert het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) een overzichtsrapport voor geheel Europa met diverse trends en ontwikkelingen. Via de Nationale Drugs Monitor heeft ook NK hieraan meegewerkt. In het in juni verschenen ‘European Drug Report 2017: Trends & Developments’ signaleert het EMCDDA een toename in het aantal drugsoverdoseringen en een gestaag groeiend aanbod van nieuwe psychoactieve stoffen op de Europese drugsmarkt. Zeer sterk werkzame synthetische opiaten zorgen voor grote gezondheidsrisico’s. De hulpvraag voor cannabisproblematiek groeit gestaag. Onderstaand hebben we enkele opvallende ontwikkelingen voor Nederland eruit gelicht.

Cannabishulpvraag neemt toe

De meest recente cijfers laten zien dat in de EU ongeveer 17,1 miljoen jongeren en jongvolwassenen van 15-34 jaar, ofwel 13,9% van de bevolking, in het afgelopen jaar cannabis heeft gebruikt. Nederland ligt hier met 16,1% boven. Evenals in veel andere landen maakt cannabis een groot deel uit van de hulpvraag vanwege drugsgebruik en neemt het aantal cannabiscliënten toe.

Toename beschikbaarheid cocaïne

Het EMCDDA signaleert een toename van de beschikbaarheid van cocaïne. Dit is gebaseerd op studies van rioolwateranalyses (2015-2016), inbeslagnames, prijzen en zuiverheid. Ook in Nederland zijn er tekenen van een toenemende beschikbaarheid waarneembaar. Het recent verschenen Jaarbericht van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) laat een lichte daling zien van de prijzen en een toename in zuiverheid. Bevolkingsonderzoeken laten vooralsnog geen toename van cocaïnegebruik zien. Wel wordt in de Amsterdamse Antenne-monitor een toename van de populariteit gesignaleerd, met name in kringen met meer geld, waar het middel bijdraagt aan status en glamour.

XTC- en amfetaminegebruik hoog in Nederland

Het Country Drug Report 2017 laat zien dat Nederland goed presteert ten aanzien van de gezondheidsgevolgen van harddrugsgebruik. Het aantal sterfgevallen per miljoen inwoners is nog steeds relatief laag, het aantal opiaatverslaafden per 1.000 inwoners is klein en er is bijna geen aanwas van nieuwe hiv-infecties onder (injecterende) drugsgebruikers. Maar het percentage (jongvolwassen) gebruikers van cocaïne, xtc en amfetamine in de algemene bevolking is hoog. Voor xtc en amfetamine gaat Nederland in de EU zelfs aan kop. Een verklaring is niet direct voorhanden. In Nederland zijn deze middelen, vooral amfetamine en xtc, populair in het uitgaansleven, waar het merendeel van de stappers het gebruik beperkt tot een enkele keren per jaar.

Download het hele rapport

Governance heeft betrekking op de manier waarop we met alle relevante partijen (zoals Cliëntenraad, Ondernemingsraad, bestuur, managementteam en Raad van Toezicht) samen besluiten nemen, toetsen en verantwoorden. Hierbij zijn onze waarden (Toonaangevend en Fijn behandeld) leidend en gaan we regelmatig met cliëntvertegenwoordigers, ervaringsdeskundigen en de OR of andere medewerkers om de tafel om de gewenste kwaliteit te definiëren, de benodigde organisatie af te stemmen en samen te beoordelen of NK haar opdracht om Brabant gezonder, veiliger en socialer te maken, waar maakt.

Cliëntenraad

De CR had ook in het tweede kwartaal regelmatig overleg met de bestuurder en andere medewerkers van NK over belangrijke thema’s die betrekking hebben op onze cliënten. De voortgang in de gesprekken met Zorg van de Zaak stond hierbij hoog op de agenda. Ook de ontwikkelingen rondom de Vitale Teams, toegespitst op de aandachtsfunctionarissen Cliënt en Kwaliteit, hebben volop de aandacht van de leden van de Cliëntenraad.

De CR adviseerde verder positief over de overdracht van de gebruiksruimte in Breda aan SMO Breda, de huisregels van de woonvoorzieningen en de invoering van de slaapwachtfunctie bij die woonvoorzieningen.

De CR sprak ook de Raad van Toezicht meerdere malen. In dit gesprek zijn onderwerpen aan de orde gekomen als de informatievoorziening en -uitwisseling en de goede bijdrage van de bestuurder aan toonaangevende, toegankelijke en betaalbare verslavingszorg in Noord-Brabant.

Ondernemingsraad

Eén van de belangrijkste onderwerpen waar de OR zich de afgelopen tijd mee bezig heeft gehouden, is de eventuele samenwerking tussen NK en Zorg van de Zaak. De OR neemt deel aan de klankbordgroep en laat zich gedurende het proces bij staan door een deskundig organisatieadviseur.

Verder heeft de OR zijn instemming verleend aan het leer- en ontwikkelbeleid en de daaraan gekoppelde opleidingsbegroting 2017. Hoewel de OR beseft dat de vraag naar opleiden groot is en de middelen helaas beperkt, is het goed dat het leer- en ontwikkelbeleid toch kansen, duidelijkheid en kaders geeft.

Verder betrekt de OR de achterban op een nieuwe wijze. Meer teams en collega’s worden betrokken door te werken met contactpersonen die namens hun team de OR voorzien van feedback. 

Raad van Toezicht

In het afgelopen kwartaal rondde de Raad van Toezicht haar jaarverslag 2016 af. Binnenkort verschijnt dit verslag op de website van NK, maar vanaf dit jaar is het ook toegankelijk via de website van de NVTZ. Op beide plekken kunt u de terugblik van de toezichthouder op het afgelopen jaar lezen.

Net als voor de CR en OR, gold ook voor de Raad van Toezicht als belangrijk gespreksonderwerp met de bestuurder van NK de voortgang van het proces om te komen tot strategische samenwerking met Zorg van de Zaak. Maar ook de kentering ten goede voor wat betreft operationele resultaten kwam uiteraard aan bod en geeft ook de toezichthouder vertrouwen. 

Zoals jaarlijks had de Raad van Toezicht in zijn rol van werkgever van het bestuur ook het afgelopen kwartaal een gesprek met de bestuurder over diens functioneren. Meestal gebeurt dit mede aan de hand van een schriftelijk 360-graden onderzoek, waarbij vanuit verschillende invalshoeken feedback wordt gevraagd. Dit jaar pakt de Raad van Toezicht het anders op en wordt de informatie mondeling opgehaald bij de mede governance-actoren, zodat ook het contact met deze andere stakeholders verder verstevigd raakt.