Terugblik kwaliteit en onderzoek 2020

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. We doen dat door opleidingen te organiseren en (toegepast) wetenschappelijk onderzoek uit te voeren binnen onze behandelafdelingen, vrijwel altijd in samenwerking met universiteiten. De wetenschappers van NK werkten in 2020 onder meer aan de volgende ontwikkelingen op dit gebied:

• onderzoek naar ervaringen bij het project Samen Herstellen;
• evaluatie: tien jaar na het Handvest van Maastricht;
• monitor e-healthmodule ‘Naast jou’;
• onderzoek ‘Youth in transition’;
• onderzoekslijn GHB;
• werkgroep Topklinische GGz.

 Onderzoek naar ervaringen bij het project Samen Herstellen

In 2019 en 2020 werd bij NK een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de ervaringen van cliënten, hulpverleners en herstelmedewerkers binnen het project Samen Herstellen. Bij dit project worden cliënten voor, tijdens en na hun reguliere behandeling ondersteund door vrijwilligers met ervaringskennis (herstelmedewerkers). Hoe ervaren de herstelmedewerkers het om hun ervaringsdeskundigheid in te zetten binnen Samen Herstellen? Wat hebben de professionals van Novadic-Kentron nodig om de samenwerking met de herstelmedewerkers te bevorderen? Deze vragen werden in drie deelonderzoeken door afstudeerstudenten uitgevoerd. Uit de resultaten blijkt dat cliënten en hulpverleners meerwaarde zien in de informele ondersteuning van herstelmedewerkers. Cliënten zien nog wel mogelijkheden voor verbetering van de nazorg en herstelmedewerkers en hulpverleners vinden dat integratie van formele en informele zorg nog beter kan. De bevindingen worden nog gepubliceerd in een wetenschappelijk artikel. Meer informatie: cor.verbrugge@novadic-kentron.nl.

Evaluatie: tien jaar na het Handvest van Maastricht

Tien jaar geleden sloten cliëntorganisaties en dertien verslavingszorginstellingen een pact: het Handvest van Maastricht. Er werd afgesproken dat de instellingen meer herstelondersteunende zorg gingen uitvoeren (doelen cliënt centraal, gericht op herstel op verschillende levensgebieden), ervaringskennis als derde kennisbron gingen ontwikkelen (naast professionele en wetenschappelijke kennis) en deze voornemens in de praktijk zouden gaan toetsen in zogenoemde proeftuinen. In 2020 is koepelorganisatie Verslavingskunde Nederland een onderzoek gestart: hoe staat het met de doelen van het Handvest van Maastricht? Zijn herstelzorg en inzet van ervaringsdeskundigheid gemeengoed geworden? Onderzoekers van cliëntorganisatie Het Zwarte Gat en wetenschappelijk Instituut IVO gingen onder meer bij Novadic-Kentron aan de slag met vragenlijsten voor bestuur en managers, hielden groepsbesprekingen met relevante sleutelfiguren en zijn nu bezig met het analyseren van de gegevens en het samenstellen van een rapport. De verwachting is dat dit medio 2021 aangeleverd wordt bij de opdrachtgever en dat het rapport daarna verspreid zal worden binnen de instellingen. Binnen NK denken wij dat we het goed gedaan hebben! Meer informatie: cor.verbrugge@novadic-kentron.nl. 

Monitor e-healthmodule ‘Naast jou’

We weten dat een verslavingsprobleem veel invloed heeft op iemands leven, maar ook op het leven van mensen uit de omgeving. Novadic-Kentron vindt het belangrijk om aandacht te hebben voor deze naasten. Sinds dit voorjaar is de online module ‘Naast jou’ beschikbaar. Deze module is geschikt voor ouders, partners en andere familieleden (wonend in Brabant) van iemand met een verslavingsprobleem (deze persoon hoeft niet in behandeling te zijn bij NK). Het doel van de module is de kwaliteit van het eigen leven verbeteren en beter en prettiger communiceren met het kind, partner of familielid met verslavingsproblemen. De module bestaat uit een aantal thema’s, waaronder zorgen voor jezelf, grenzen stellen en stoppen met beschermen. De naaste wordt bij het doorlopen van de module begeleid door de verslavingsconsulent van afdeling Advies en Informatie of een Preventiemedewerker. In een wetenschappelijke monitor wordt gekeken of deze nieuwe aanpak het beoogde effect sorteert en hoe het met de deelnemers gaat tijdens en na de interventie. Deze monitor zal doorlopen in het jaar 2021. Meer informatie: Ilke van der Sangen en Henny Bongers, hulp@novadic-kentron.nl. 

Onderzoek ‘Youth in transition’

Novadic-Kentron onderzoekt samen met andere verslavingszorginstellingen in Nederland het langetermijnverloop van verslaving bij een leeftijdsgroep van adolescentie tot jongvolwassenheid. 420 jongeren worden vijf jaar lang na de start van hun behandeling gevolgd. In het onderzoek wordt niet alleen gekeken naar het verloop van de verslaving, maar ook naar de aanwezigheid van andere psychische stoornissen. En naar het sociaal-maatschappelijke functioneren van de jongeren. Daarbij wordt onderzocht welke kenmerken van de jongeren samenhangen met een gunstig of juist ongunstig verloop. Ook wordt onderzocht welke soorten verslavingsbehandelingen bij welke deelgroepen jongeren resulteren in een gunstige uitkomst op lange termijn. Inmiddels worden, samen met de andere instellingen, zo’n 350 van de 420 jongeren gevolgd in hun zorgtraject en zijn er meer dan honderd metingen gedaan. Novadic-Kentron heeft op dit moment 44 deelnemers aan het onderzoek geleverd. De uiteindelijke resultaten van het onderzoek zullen een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de vroege herkenning van jongeren met een hoog risico op chronische verslavingsproblemen, en aan het ontwikkelen van een meer op individuele jongeren toegesneden behandelaanbod in de verslavingszorg (gepersonaliseerde zorg). Het onderzoek is in 2019 van start gegaan. De totale looptijd van het onderzoek is zes en half jaar. Meer informatie: laura.de.fuentes@novadic-kentron.nl.

Onderzoekslijn GHB

Ook in 2020 heeft NK weer onderzoek verricht naar GHB en de behandeling van cliënten met een GHB-verslaving. Van de vele projecten lichten we drie projecten uit:

1. In juni werd een studie gepubliceerd over hoe GHB-afhankelijkheid zich ontwikkelt bij cliënten, welke factoren het in stand houden en welke aanbevelingen er zijn voor verbetering van behandeling en begeleiding. De studie verscheen in European Addiction Research.
2. Verder werd in 2020 een studie afgerond die twee methodes, farmaceutische GHB-afbouw en benzodiazepine-afbouw, voor detoxificatie bij GHB-afhankelijkheid vergeleek. Dit was de eerste studie die detoxificatiemethodes bij GHB vergeleek en aantoonde dat afbouw met farmaceutische GHB veel minder risico’s met zich mee brengt voor cliënten en leidt tot minder ernstige onthoudingssymptomen. De studie wordt gepubliceerd in het internationaal gezaghebbende tijdschrift CNS Drugs.
3. In samenwerking met het NISPA werd verder een nieuwe GHB-behandelhandreiking ontwikkeld, die begin 2020 gepresenteerd is. Deze handreiking bevat de laatste inzichten rond GHB, het opzetten van een geïntegreerde behandeling en suggesties voor aanvullende interventies gericht op terugvalmanagement. Meer informatie: beurmanjer@novadic-kentron.nl.

Werkgroep Topklinische GGz

Binnen NK is in 2020 een werkgroep samengesteld die onderzoekt of NK in aanmerking kan komen voor een kwalificatie ‘Topklinische GGZ’. We willen meer dan gewoon goed doen, we willen toonaangevend zijn en innoveren en toewerken naar een TOPGGz-erkenning. Door het programma detoxificatie GHB voldoet NK al voor een groot deel aan de criteria. NK denkt dat TOPGGz impactvol en haalbaar is. De voorbereidingen hiervoor hebben in het najaar van 2020 geleid tot besluitvorming. Het Managementteam en de Raden van Bestuur van Novadic-Kentron en Zorg van de Zaak hebben akkoord gegeven om het TOPGGz-keurmerk aan te vragen. Een projectteam heeft de opdracht gekregen het traject vanaf 1 januari 2021 vorm te gaan geven.