Ambitieuze samenwerking verstandelijk gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg in West-Brabant

Mensen met een licht verstandelijke beperking en verslavingsproblemen verdienen het om dichtbij huis zo snel en eenvoudig mogelijk de juiste begeleiding en behandeling te krijgen. Daar maken Amarant, SDW, Prisma, GGZ WNB, Novadic-Kentron, Lievegoed, Novafarm-Grip en Het Adriano Huis zich hard voor. De organisaties werken sinds twee jaar samen om dit te verbeteren in hun regio West-Brabant West. De stappen die gezet worden zijn veelbelovend.

Commitment over sectoren heen
Verslaving is een toenemend probleem in de samenleving. Ook in de verstandelijk gehandicaptenzorg (VG). CZ Zorgkantoor signaleerde dat niet alle ondersteuningsvragen van mensen met een verstandelijke beperking en verslaving een passend antwoord kregen. Kim Jenneskens, zorginkoper bij CZ zorgkantoor: “Tijdens een regiobijeenkomst bespraken we deze uitdaging en vroegen we zorgaanbieders uit de betrokken sectoren in West-Brabant mee te werken aan een oplossing. Die medewerking en commitment kwamen er. Na een grondige probleemanalyse werken we sinds januari 2023 gericht samen aan vijf actielijnen. De samenwerkende organisaties brengen expertise in op verslavingszorg, psychiatrische problematiek en zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Samen gaan we zorgen voor krachtige oplossingen.”

Vijf actielijnen
De probleemanalyse liet zien dat er passend aanbod ontbrak in de VG, GGZ en verslavingszorg. Ook wisten organisaties en professionals uit de drie sectoren elkaar nog niet altijd goed te vinden. De organisaties maakten daarop een plan van aanpak met vijf actielijnen:

1. Het maken, delen en halfjaarlijks onderhouden van een sociale kaart met daarop alle aanbieders in de regio.
2. De start van een expertiseteam dat vroegtijdige begeleiding biedt op de plek waar een cliënt verblijft. Door de snelle inzet worden grotere problemen voorkomen.
3. Het oprichten van een intersectoraal FACT-team dat behandeling biedt bij mensen thuis.
4. Onderzoek naar hoe en met welke scholing en kennisdeling zorgprofessionals nog meer in hun kracht kunnen zetten. Met oog voor de verschillende expertisegebieden.
5. Onderzoek naar de haalbaarheid van een nieuwe terreingebonden 24-uursvoorziening in West-Brabant.

Voor de uitvoering van deze actielijnen zijn transitiegelden beschikbaar gesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Urgentie en bevlogenheid
Ingrid van Huijkelom, bestuurder bij SDW, is sinds het begin betrokken bij de samenwerking: “Een verslaving in combinatie met een verstandelijke beperking zorgt voor complexe problematiek. Om iemand dan goed te kunnen helpen, is het noodzakelijk dat we elkaar als collega’s te weten te vinden. Het is mooi om te zien dat alle aangesloten organisaties deze urgentie voelen. We zitten allemaal met dezelfde ambitie en bevlogenheid in de samenwerking. De voortgang en korte lijntjes geven vertrouwen dat we met elkaar cliënten beter kunnen helpen. De afgelopen twee jaar weten we elkaar echt al goed te vinden. We kijken veel meer over de eigen organisatiegrenzen heen dan voorheen. Dat is echt de kracht van deze samenwerking.”

Ingrid: “Verslavingsgevoeligheid kunnen we helaas niet veranderen, de manier waarop we er mee omgaan wél.”

Toekomstscenario
De sociale kaart is gerealiseerd. En in juni gaat het gezamenlijk expertiseteam van actielijn 2 van start. De plannen zijn ambitieus en veelbelovend. Ingrid: “Verslavingsgevoeligheid kunnen we helaas niet veranderen, de manier waarop we er mee omgaan wél. We zijn nu met acht partijen aan de slag, maar we gaan zeker ook de rest van de ketenpartners betrekken. Deze samenwerking is niet exclusief. We zijn nu gestart in ons werkgebied West-Brabant West maar willen deze zorgaanpak op termijn uitrollen in de hele regio West-Brabant.” In de toekomst krijgen mensen met een licht verstandelijke beperking en bijkomende ondersteuningsvragen in West-Brabant vroegtijdig betere hulp in hun eigen omgeving geboden. Medewerkers uit de betrokken sectoren weten elkaar beter te vinden en kunnen elkaar ontzorgen en van elkaar leren. Als mensen beter passende hulp krijgen, leidt dit tot minder escalaties, maatschappelijke overlast en het uit- of doorplaatsen van cliënten. Kim: “We zijn ervan overtuigd dat dit ons gaat lukken. Het geeft veel energie om met elkaar te werken aan deze duurzame oplossing.”