Cijfers 2019

In dit artikel vindt u de belangrijkste cijfers van 2019: u vindt hier cijfers over de totale instroom van cliënten en specifiek over jongeren. U vindt er informatie over het aandeel klinische behandeling, verschillende leeftijdscategorieën en primaire problematiek. Verder vindt u terugkoppeling over de Cliënttevredenheid in 2019. Ten slotte vindt u in dit artikel cijfers over ons personeelsbestand in 2019.

Alle cliënten

In 2019 waren 7.615 cliënten in behandeling, versus 7.596 in 2018. Van hen zijn 1.071 cliënten klinisch opgenomen. Dit zijn alle opnames, ook andere financieringsstromen dan DBC en DBBC, maar exclusief woonvoorzieningen (hostels).

Primaire problematiek Aantal
Alcohol 2.626
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 1.230
Opiaten 881
Cannabis 979
GHB 188
Gokken 270
Medicijnen (o.a. benzodiazepines) 78
Internet (gamen, chatten, erotiek) 60
Ketamine 64
Xtc 7
Overig1 56
Onbekend2 1.176

1 Bijvoorbeeld: lachgas, nicotine, hallucinogenen
2 Bijvoorbeeld omdat cliënten zich nog in de intake/diagnostiekfase bevinden, omdat ze alleen nog urinecontroles krijgen of omdat het cliënten zijn van de dag- en nachtopvang of een woonvoorziening.

Geslacht Aantal
man 5.765
vrouw 1.850

 

Leeftijd Aantal
< 18 65
18-23 720
24-50 4.890
50+ 1.940

Jeugd en jongeren (12-24 jaar)

In 2019 zijn in totaal 785 jongeren door Kentra24 (onderdeel van Novadic-Kentron) behandeld (van wie 155 klinisch), versus 682 in 2018.

Primaire problematiek Aantal
Cannabis 301
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 121
Alcohol 80
Gamen 25
Gokken 41
GHB 11
Xtc 4
Opiaten 10
Overig 44
Onbekend 148

 

Leeftijd aantal
13 1
14 7
15 11
16 19
17 27
18 73
19 106
20 137
21 106
22 155
23 143

 

Geslacht Aantal
Man 635
Vrouw 150

 Cliënttevredenheid 

  N Gem
Totaal NK 821 8,6
Zorgverzekeringswet: SGGZ en BGGZ 728 8,6
Gemeentelijk domein: Jeugd en Medische heroïne-units (MHU) 172 8,2
Forensisch 67 8,4

Cliënttevredenheid wordt gemeten met de CQI-GGZ-VZ-AMB: een online vragenlijst met dertien vragen die aan het einde van de behandeling anoniem wordt ingevuld door de cliënt. N is het aantal respondenten, Gem is de gemiddelde totaalscore op cliënttevredenheid (van 0 tot 10). De Specialistische GGZ en de BasisGGZ zijn binnen NK ondergebracht binnen hetzelfde team.

Conclusies

  • Cliënten die ambulant bij NK zijn behandeld en de CQI-vragenlijst hebben ingevuld, zijn erg tevreden over de behandeling die zij bij NK hebben gehad (Totaal NK = 8,6). Ruim de helft beoordeelt de behandeling bij NK met een 9 of hoger (52%), terwijl slechts 1,5% een 5 of lager geeft. Vooral op het gebied van Bejegening (serieus nemen en begrijpelijk uitleggen) scoort NK hoog (gemiddeld 4,8 op een schaal van 1 tot 5).
  • De cliënttevredenheid van NK Totaal is in 2019 gestegen ten opzichte van 2018 (van een 8,3 naar een 8,6). De cliënttevredenheid binnen het Forensische domein heeft de grootste groei doorgemaakt in 2019 (van een 8,0 naar een 8,4). NK streeft er altijd naar om de cliënttevredenheid nog verder te verbeteren.
  • De informatieverstrekking over zelfhulpprogramma’s, cliëntondersteuning en/of patiëntenverenigingen en de informatieverstrekking over bijwerkingen van medicijnen scoren relatief het laagst (gemiddeld 4,0 op een schaal van 1 tot 5) en blijven een punt van aandacht.

Aantal medewerkers

Aantal fte per 1 januari 2019: 748
Aantal medewerkers per 1 januari 2019: 879

Aantal fte per 31 december 2019: 757
Aantal medewerkers per 31 december 2019: 890

Terugblik Novadic-Kentron algemeen 2019 en vierde kwartaal

In 2019 en 2020 staat kwaliteit centraal voor Novadic-Kentron, zoals verwoord in het ambitiedocument Nu Kwaliteit 2.0. Nu 2019 voorbij is, willen we graag terugblikken op een aantal belangrijke ontwikkelingen in het afgelopen jaar. Daarnaast specifieke aandacht voor een aantal recente ontwikkelingen. Lees meer over:

  • opvallende ontwikkelingen in 2019:
    • NK onderdeel van netwerk Zorg van de Zaak;
    • BRABANT WERKtZEKER;
    • jeugdkliniek Kentra24 verlaat Sint-Oedenrode;
  • NK Rookvrij;
  • Dry January;
  • NK in de media. 

Opvallende ontwikkelingen in 2019 

NK onderdeel van netwerk Zorg van de Zaak

Na een zorgvuldig traject is onze organisatie vorig jaar toegetreden tot het netwerk van Zorg van de Zaak. Op 21 augustus 2019 werden de officiële documenten ondertekend door de bestuurders. NK gaat als stichting binnen het netwerk van Zorg van de Zaak op zoek naar Nieuwe Kansen en versterking van haar huidige activiteiten. Het samengaan heeft voordelen voor beide organisaties. Door het bundelen van de expertise en de middelen van beide organisaties, ontstaat een sterke partij op het gebied van preventie en herstelondersteuning bij een riskante leefstijl en verslaving. Met deze toetreding hebben ook een aantal organisatorische veranderingen plaatsgevonden. Sigrid Wijnbergh (voorheen concern controller) vormt nu met Walther Tibosch de Raad van Bestuur, Walther heeft zitting genomen in de hoofddirectie van het netwerk en er is een nieuwe Raad van Toezicht samengesteld. Elders in deze nieuwsbrief kunt u een interview lezen met Sigrid over haar ‘eerste honderd dagen’ als bestuurder.

BRABANT WERKtZEKER

Sinds eind 2018 is NK aangesloten bij BRABANT WERKtZEKER (BWZ). BWZ is een alliantie van negen zorg- en welzijnsorganisaties die samenwerken om talent binnen de sector te behouden en zo te werken aan duurzame inzetbaarheid van personeel. Dit jaar heeft BWZ in dat kader een aantal ‘loopbaanwerkplaatsen’ georganiseerd, waar medewerkers kennis konden maken met alle BWZ-partners, hun cv laten checken en speeddaten over carrièremogelijkheden. De medewerkers die deelgenomen hebben aan deze bijeenkomsten, waren daar erg positief over.

Jeugdkliniek Kentra24 verlaat Sint-Oedenrode

In het kader van het terugdringen van de kosten en optimaliseren van de bedrijfsvoering, bezint NK zich al geruime tijd over het vastgoed in eigendom. Vorig jaar leidde dat tot de verkoop van het voormalige Damianenklooster aan de Schijndelseweg in Sint-Oedenrode. Dat was oorspronkelijk als hoofdkantoor en kliniek in gebruik van NK. Sinds 2014 is onze jeugdkliniek Kentra24 daar gehuisvest. De jeugdkliniek zal medio 2020 verhuizen naar Vught, waar momenteel al een aantal klinische voorzieningen beschikbaar zijn.

Recente ontwikkelingen vierde kwartaal 2019  

NK Rookvrij

NK heeft de afgelopen jaren actief meegewerkt aan een Rookvrije GGZ als onderdeel van een breed maatschappelijk tabaksontmoedigingsbeleid. In het verlengde daarvan heeft NK in 2017 het convenant ‘Maak de zorg Rookvrij’ ondertekend. Sindsdien hebben we NK stapsgewijs rookvrij gemaakt voor alle medewerkers, en hebben we rookmogelijkheden voor cliënten steeds meer beperkt.

Nu is het tijd voor de volgende stap. Vanaf 1 januari 2020 is NK (bijna) helemaal rookvrij, in lijn met landelijke afspraken binnen de zorg. Cliënten worden meer dan voorheen gemotiveerd om te stoppen met roken, en voor (vrijwillige) klinische cliënten is het vanaf 1 januari 2020 niet meer toegestaan om tijdens hun verblijf te roken. Ze krijgen gratis nicotinevervangers om deze “rookstop” te overbruggen, en ondersteuning als ze willen stoppen.

Uiteraard zijn er in de uitwerking nog praktische obstakels, die we samen met de afdelingen oppakken. Rookvrij worden is een proces en niet een eenmalige stap, maar het draagvlak is groot en de tijd is er rijp voor om tabak definitief uit de werk- en behandelomgeving te verbannen! Elders in deze nieuwsbrief een artikel over vijf veelgehoorde misverstanden met betrekking tot roken!  

Dry January

In december heeft NK besloten als bedrijf mee te doen aan de landelijke IkPas-campagne Dry January om medewerkers te motiveren om een maand niet te drinken. 85 medewerkers hebben zich hiervoor aangemeld. Het campagnemateriaal is ook gebruikt door de bedrijven binnen het netwerk Zorg van de Zaak. Ook hebben onze preventiewerkers een bijdrage geleverd aan de Dry January-campagne van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. Alcohol is in ons land volledig ingeburgerd. Het is zo vanzelfsprekend dat we drinken, dat je je vaak zelfs moet verantwoorden als je een drankje afslaat. Best vreemd als je kijkt naar de schade die alcohol aan kan richten, en niet alleen door verslaving. Een maand niet drinken heeft volgens IkPas positieve effecten op slaapkwaliteit, gewicht en energie. Dry January sluit daarmee prima aan bij de ambitie van NK om positieve gezondheid en vitaliteit bij medewerkers te vergroten.

NK in de media

Om de naamsbekendheid van onze organisatie te vergroten, de drempel om hulp te zoeken te verlagen en onze expertise en kennis te delen, werken we graag mee aan verzoeken van regionale en landelijke media. Ook stellen we regelmatig persberichten en gastopinies op. Dat heeft ook in 2019 weer tot veel publiciteit geleid. In de Brabantse kranten werd Novadic-Kentron in 2019 134 keer genoemd (43 keer in het Brabants Dagblad, 42 keer in BN De Stem en 39 keer in het Eindhovens Dagblad). Elf keer heeft NK meegewerkt aan regionale uitzendingen en websiteberichten en acht keer aan landelijke media. In 2019 is er veel aandacht geweest voor lachgas en GHB. Maar ook de artikelen uit deze nieuwsbrief over Huiselijk geweld, Elektronische controle en de nieuwe aanpak van medicatieverslaving (Oxycodon) heeft opvolging gekregen in de Brabantse media.

Terugblik Preventie en zorg 2019 en vierde kwartaal

Novadic-Kentron biedt een breed pakket aan preventie en zorg. Preventie verzorgt informatie, advies en voorlichting, maar beheert ook testservices en verricht veldonderzoek. Binnen de gemeente biedt NK onder meer bemoeizorg, dag- en nachtopvang en medische heroïne-units. Ambulante en klinische zorg worden geleverd door onze Specialistische en BasisGGZ-teams. Nu we kunnen terugblikken op 2019, willen we graag een aantal opvallende ontwikkelingen in het afgelopen jaar belichten:  

  • meer aandacht voor lachgas;
  • NK op zoek naar nieuwe behandelmethoden pijngerelateerde verslaving;
  • effectieve hulp in de wijk. 

Maar ook brengen we u op de hoogte van een aantal recente ontwikkelingen:

  • scholierenwedstrijd Breda: burgemeester Depla vraagt scholieren drugscampagne te bedenken;
  • nieuwe coördinator NK testservice;
  • Oost-Brabant slaat handen in elkaar tegen drugsgebruik;
  • Beschermd wonen thuis en begeleid van start in Den Bosch;
  • invoering Generieke module acute psychiatrie.

Opvallende ontwikkelingen in 2019 

Meer aandacht voor lachgas

Een snel toenemend aantal jongeren gebruikt lachgas. Dat leidt tot gezondheidsverstoringen en een groot aantal verkeersongevallen. Onze preventiewerkers hebben daarom het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan dit probleem. In Helmond is bijvoorbeeld een inzamelingsactie van lachgaspatronen gestart. Daaruit bleek dat lachgas op grote schaal gebruikt wordt op parkeerplaatsen. Ook is er gewaarschuwd voor een nieuw fenomeen: de lachgastank. Die tanks zijn  eenvoudig via internet te koop, geven een extra stimulans aan het gebruik en brengen als aanvullend risico brandwonden met zich mee. Preventiewerker Daniëlle Ketelaars heeft door het jaar heen regelmatig meegewerkt aan persvragen om aandacht te geven aan lachgas. Eind december verscheen in de Brabantse kranten een gastopinie van Daniëlle en Alex van Dongen over een verbod op lachgas. In deze nieuwsbrief vindt u een uitgebreid artikel over lachgas in het verkeer (met daarin ook een link naar de gastopinie).

NK op zoek naar nieuwe behandelmethoden pijngerelateerde verslaving

Eén op de vijf Nederlanders heeft aanhoudende pijnklachten en gebruikt daarvoor pijnstillers, maar ook opioïde pijnmedicatie als Oxycodon, Fentanil en Tramadol. Daarnaast worden alcohol en drugs gebruikt om pijn te dempen. Het gebruik van middelen als ‘zelfmedicatie’ maar ook (al dan niet voorgeschreven) opioïde medicatie, leidt tot een grote kans op verslaving. Daarom is psycholoog Katinka Damen een behandelpilot gestart in Den Bosch, die inmiddels haar waarde heeft bewezen. Katinka: “We leren daarin cliënten anders om te gaan met pijn, onder andere door hen bewust te maken van het feit dat langdurig gebruik van pijnstillers averechts werkt.”

Effectieve hulp in de wijk

In Oss (project Ruwaard) en Den Bosch (Thuis in Zuidoost) werkt onze organisatie samen met andere partijen in de wijk (woningbouw, politie, maatschappelijk werk, et cetera) aan een beter leven voor wijkbewoners. Zinvolle dagbesteding of werk, een sociaal netwerk, een stabiele woonsituatie en de financiën op orde brengen, zijn belangrijke voorwaarden voor een beter leven. Daarbij krijgen mensen met problemen hulp en begeleiding, op de plek waar hun levens zich ook daadwerkelijk afspelen: in de eigen wijk. Daarbij doen de partijen vanuit hun expertise wat nodig is, ook als zij daarvoor enigszins ‘buiten de lijntjes moeten kleuren’. Dat heeft ook een positief effect op het terugdringen van zorgkosten.

Recente ontwikkelingen vierde kwartaal 2019

Scholierenwedstrijd Breda: burgemeester Depla vraagt scholieren drugscampagne te bedenken

Drugsgebruik houdt criminaliteit en milieuschade als gevolg van de productie in stand. Jongeren lijken niet erg gevoelig te zijn voor het argument dat zij door te gebruiken een rol spelen bij het in stand houden van criminele netwerken. Daarom heeft onze preventieafdeling met de gemeente Breda afgesproken de nadruk te leggen op milieuschade. Met grote regelmaat verschijnen er berichten in de krant over gedumpte vaten en jerrycans met daarin grondstoffen voor xtc en speed. Als dit drugsafval in de bodem lekt, worden planten en dieren vergiftigd. Ook wordt drugsafval rechtstreeks in het riool geloosd, waardoor grondwater en waterzuiveringen verontreinigd worden. Ten slotte zorgt de productie van met name cocaïne voor vernietiging van het regenwoud.

De scholierenwedstrijd is bedacht om jongeren zelf te laten bedenken hoe zij het beste beïnvloed worden. De Bredase burgemeester Paul Depla werkt mee aan dit initiatief. In een filmpje, dat met een persoonlijke brief van de burgemeester naar de scholen is gestuurd, gaat hij in op het verband tussen drugsgebruik en milieuschade en roept hij scholen op mee te doen aan de campagne. Het beste idee zal vervolgens in productie worden genomen en ingezet worden om jongeren bewust te maken van milieuschade door druggebruik. 

Daniëlle Ketelaars nieuwe coördinator testservice

Per 1 januari 2020 heeft Charles Dorpmans, coördinator van de testservice in onze provincie en drugsexpert, een andere functie gekregen binnen Novadic-Kentron. Charles is gaan werken bij het team Herstelondersteunende zorg. (In de terugblik over Herstelondersteunende zorg meer aandacht voor deze overstap.) Door de jaren heen heeft Charles vanuit zijn functie en door zijn aanwezigheid op festivals en dance events een enorme expertise opgebouwd rondom ontwikkelingen in drugsgebruik. Hij was als geen ander op de hoogte van de laatste trends en hypes. Vanuit die kennis werd Charles vaak gevraagd om mee te werken aan interviews voor kranten, radio en televisie.

Inmiddels is een opvolger gevonden voor Charles. Vanaf 1 januari is Daniëlle Ketelaars coördinator van de testservice. Daniëlle is al enige jaren werkzaam bij Novadic-Kentron als preventiewerker in de regio Helmond. Daniëlle heeft zich in die tijd verdiept in het gebruik van lachgas en is over dat thema al regelmatig woordvoerder geweest voor NK. Als vervangend coördinator is Mariëlle van der Biezen aangesteld. Mariëlle is preventiewerker in Breda en omgeving.

Oost-Brabant slaat handen in elkaar tegen drugsgebruik

Vanaf januari 2020 slaan 38 Brabantse gemeenten, Novadic-Kentron, GGD Brabant-Zuidoost, GGD Hart voor Brabant, politie en regiobureau Integrale Veiligheid de handen ineen om het steeds normaler worden van drugsgebruik tegen te gaan. Drugsgebruik brengt heel veel risico’s en problemen met zich mee. Niet alleen professionals zien dat de norm voor drugsgebruik aan het verschuiven is. Steeds meer mensen spreken openlijk over hun drugsgebruik en een steeds bredere groep mensen vindt drugsgebruik ‘normaal’.

Het doel van de regionale aanpak is deze normalisering te doorbreken en om te buigen. In Oost-Brabant is de problematiek die samenhangt met drugsgebruik groot. De politieregio Oost-Brabant is de eerste regio die met alle betrokken partijen samenwerkt om de normalisering van drugsgebruik aan te pakken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan hoe om te gaan met lachgas of hoe invulling te geven aan de samenwerking met eventorganisaties.

Beschermd wonen thuis en begeleid van start in Den Bosch

Vanuit de Wmo is in Den Bosch begin januari gestart met het aanbod Beschermd wonen thuis en begeleid. Voor beschermd wonen thuis zijn drie plaatsen toegewezen aan het hostel. Medewerkers van het hostel begeleiden uitstromers van het hostel die in aanmerking komen voor een meer zelfstandige woonvorm. Via persoonlijke ontwikkeltrajecten wordt daar met ongeveer de helft van de huidige bewonersgroep naar toegewerkt (zie ook artikel ‘Hostel Den Bosch wordt ontwikkelcentrum: geen permanent onderdak, maar re-integratie’).

Via Beschermd wonen thuis en begeleid worden cliënten ondersteund die vanwege hun verslaving en bijhorende problematiek (schulden, dagbesteding huisvesting, et cetera) intensieve begeleiding nodig hebben. Zij zijn vaak ook al in behandeling bij het FACT-team, maar daar ligt de nadruk op de behandeling van de verslaving. De complexe problematiek van een aantal cliënten maakt het nodig om ook een aantal praktische zaken te regelen. Die cliënten krijgen een vaste begeleider toegewezen die de cliënt meerdere keren per week ziet. Indien nodig kunnen deze cliënten buiten kantoortijden terugvallen op de medewerkers van het hostel. 

Invoering Generieke module acute psychiatrie 

Al geruime tijd is onze organisatie met Brabantse ggz-instellingen in gesprek over hulp aan mensen in crisissituaties die (nog) geen cliënt zijn bij Novadic-Kentron. Om deze groep snel en op de juiste plek zorg te kunnen bieden, is de Generieke module acute psychiatrie (GMAP) ontwikkeld. De GMAP is een landelijke ggz-kwaliteitsstandaard die de inhoud en organisatie van de hulp aan mensen in crisis beschrijft. De GMAP is ontworpen door diverse ggz-instellingen en ketenpartners als politie, gemeenten en ambulancediensten.

In eerste instantie is de ggz de aangewezen instantie om deze cliënten op te vangen. Als verslaving een belangrijke rol speelt in de crisis, is behandeling binnen onze organisatie van belang. Normaal gesproken zijn daarbij de reguliere wachttijden van toepassing. Binnen de GMAP is afgesproken dat NK zorgt voor een intake en indicatiestelling binnen drie dagen. Als behandeling binnen NK geïndiceerd is, start deze onmiddellijk ambulant. Die ambulante behandeling wordt geboden door hulpverleners van ons IHT-team (Intensive home treatment). Als een klinische opname noodzakelijk is, geldt er een wachttijd van circa twee weken.

Terugblik Forensische verslavingszorg en Verslavingsreclassering 2019 en vierde kwartaal

Cliënten die met Justitie in aanraking zijn gekomen, worden bij Novadic-Kentron begeleid door de verslavingsreclassering (VR) en zo nodig behandeld door de forensische verslavingszorg (FVZ). Meestal gebeurt dit binnen een justitieel kader, in opdracht van of na verwijzing door het OM. Beide afdelingen hebben voortdurend oog voor kwaliteit en innovatie om ook voor deze cliënten Nieuwe Kansen mogelijk te maken. Nu 2019 voorbij is, willen we graag enkele opvallende ontwikkelingen in het afgelopen jaar belichten:

  • rechtszaken in het wijkgebouw: wijkrechtbank Woensel start in Eindhoven;
  • verslavingsreclassering aan de slag Bij Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) in PI Vught;
  • elektronische hulpmiddelen (enkelband) steeds vaker ingezet. 

Daarnaast aandacht voor enkele recente ontwikkelingen:

  • verslavingsreclassering focust op slachtofferbewust werken;
  • geregisseerd gebruik van genotmiddelen binnen de FVZ?;
  • van productdenken naar trajectdenken. 

Opvallende ontwikkelingen in 2019 

Rechtszaken in het wijkgebouw: wijkrechtbank Woensel start in Eindhoven

In 2019 is de wijkrechtbank in de Eindhovense wijk Woensel gestart. In de wijkrechtbank staat niet het strafbare feit, maar de mens daarachter centraal. Wijkbewoners die een relatief licht delict hebben gepleegd en daarover een bekentenis hebben afgelegd, worden in de wijk voorgeleid voor de rechter. Dat hoeft niet in een officiële rechtbank plaats te vinden, maar kan gewoon in een locatie in de wijk. Het gaat hier niet alleen om boetes en straffen, maar vooral om het aanpakken van de onderliggende problemen. Bij problemen als een uitzichtloze financiële situatie, gebrek aan dagbesteding of psychische problemen of een verslaving, wordt een hulptraject opgestart. Over de wijkrechtbank is eerder een mooi artikel verschenen.

Verslavingsreclassering aan de slag bij Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) in PI Vught

Voor 2019 heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie gelden vrijgemaakt voor de extra inzet van reclasseringswerkers in de Penitentiaire Inrichtingen (PI) in Vught en Grave. Met extra inzet kan beter zorggedragen worden voor het verminderen van recidive. Dat gebeurt door gezamenlijk de nadruk te leggen op het thema ‘de levensloop centraal’. Met deze subsidie wordt in Vught extra inzet geleverd binnen het PPC (Penitentiair Psychiatrisch Centrum), dat september 2019 van start ging.

Elektronische hulpmiddelen (enkelband) steeds vaker ingezet

In toenemende mate maken reclasseringswerkers in hun werk gebruik van elektronische controlemiddelen. Om het gebruik van alcohol te monitoren, is er een speciale enkelband (de alcoholmeter) beschikbaar. Het effect van die band op alcoholgebruik is spectaculair: 97% van de cliënten drinkt niet met de band om en geen enkele drager is drie maanden na verwijdering van de band opnieuw met Justitie in aanraking gekomen. Er is ook een enkelband beschikbaar die registreert waar een cliënt zich bevindt. Deze wordt ingezet om een gebiedsverbod te handhaven (de cliënt mag dan niet in een afgebakend gebied komen) of een gebiedsgebod (de cliënt moet zich op bepaalde tijden binnen een afgesproken gebied begeven, zoals werk of thuis). Ook over de enkelbanden hebben we eerder een uitgebreid artikel gepubliceerd.

Recente ontwikkelingen vierde kwartaal 2019

Verslavingsreclassering focust op slachtofferbewust werken

Slachtofferbewust werken krijgt een steeds prominentere plek binnen het werk van de verslavingsreclassering. Via slachtofferbewust werken krijgen cliënten inzicht in welke impact hun delict heeft gehad op het slachtoffer. De mate waarin de cliënt het besef heeft dat een medemens schade is toegebracht, draagt bij aan de motivatie tot gedragsverandering en helpt bij het verwerken van het delict. Daarmee levert deze manier van werken een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van recidive. Om deze reden zal slachtofferbewust werken geïntegreerd worden in alle dagelijkse reguliere werkprocessen van alle reclasseringspartners (3RO: de verslavingsreclassering (VR) Novadic-Kentron, Reclassering Nederland en de reclassering van het Leger des Heils). Alle VR-medewerkers hebben een verantwoordelijkheid om thema’s als slachtoffers, schuld, schaamte en herstel met de dader te bespreken. Om slachtofferbewust werken die prominente plek te geven, zijn in elk van de vier VR-regio’s in Brabant twee aandachtsfunctionarissen aangesteld.

Een van die aandachtsfunctionarissen is Paulien Wilthagen. “Als aandachtsfunctionarissen bewaak ik mede dat er in het VR-team in de regio Midden-Brabant slachtofferbewust gewerkt wordt. Ik leg collega’s het belang van slachtofferbewust werken en herstelgericht werken uit. En ik ondersteun hen in de dagelijkse praktijk. Zo help ik hen bijvoorbeeld om bepaalde werkvormen te gebruiken in het gesprek met hun cliënt of denk mee op welke wijze ze het belang van het slachtoffer kunnen meenemen in hun advies. Ik heb het idee dat zowat in alle contacten met cliënten onze werkers de impact op het slachtoffer bespreekbaar maken. Zonodig werken we op het gebied van slachtofferbewust werken samen met Slachtofferhulp Nederland, met de Stichting Perspectief herstelbemiddeling en met de bureaus Mediation in strafzaken. Als dat wenselijk is en de cliënt – en het slachtoffer – daarmee akkoord gaan, kan er ook een gesprek tussen de cliënt en het slachtoffer georganiseerd worden.”

‘Geregisseerd gebruik’ van genotmiddelen binnen de FVZ?

Een van de adviezen uit het onderzoek Kwaliteit van leven van cliënten in de langdurige forensische psychiatrie van Sandra Schel (onderzoeker bij de Pompestichting in Nijmegen) en collega’s (2016, gepubliceerd in decembernummer Tijdschrift voor Psychiatrie) luidt: ‘Pas de regels met betrekking tot drugsgebruik zoveel mogelijk aan op de behoeften en de mogelijkheden van de cliënt.’ Ofwel: maatwerk, zoals Stichting Instituut voor Onderzoek (IVO) naar Leefwijzen & Verslaving het noemt in hun project van het netwerk Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ).

Novadic-Kentron werkt, via programmamanager Lieke Knapen van de forensische verslavingszorg (FVZ), dit advies met partnerorganisaties mede uit in het KFZ-project ‘Kwaliteit van Leven en Middelengebruik in de forensische zorg’. Middelengebruik in de forensische ggz is een gevoelig onderwerp. Middelen gebruiken is niet toegestaan, maar veel cliënten verlangen wel naar middelen. Dat verbod heeft invloed op de kwaliteit van leven en is van invloed op de sfeer op een afdeling. Een behoorlijk spanningsveld, waarnaar het IVO onderzoek doet. Binnen het project ‘Kwaliteit van Leven en Middelengebruik in de forensische zorg’ wordt gewerkt aan enkele producten die bruikbaar zijn voor het forensische veld om adequaat met dit spanningsveld om te kunnen gaan. Daarbij wordt onderzocht of een vorm van ‘geregisseerd gebruik’ werkbaar is. Dit moet resulteren in een advies op afdelingsniveau en kliniekniveau: hoe kunnen we de stoornis in het middelengebruik behandelen en tegelijkertijd de kwaliteit van leven verbeteren? Daarnaast wordt gewerkt aan een behandelprotocol waarmee de hulpverleners aan de slag kunnen.

Om tot deze producten te komen, zijn diverse professionals in uiteenlopende forensische settings en beveiligingsniveaus geïnterviewd en zijn afdelingen waaronder de (FVZ) van NK bezocht. Op basis van het verzamelde materiaal schrijft het IVO een conceptadvies en behandelprotocol. Die worden in drie bijeenkomsten met een panel van experts tegen het licht gehouden en vervolgens indien nodig aangescherpt. Het protocol wordt daarna als pilot uitgevoerd door twee projectpartners die dit zullen beoordelen op de criteria relevantie, acceptatie en uitvoerbaarheid. Op 28 januari zal het IVO tijdens het landelijke Festival Forensische zorg een workshop ‘geregisseerd gebruik’ verzorgen, waaraan Lieke Knapen mee zal werken.

Van productdenken naar trajectdenken

De drie reclasseringsorganisaties (3RO) gaan op een andere manier het werk aansturen en de bereikte resultaten verantwoorden. De 3RO-directie vindt het van belang om de kwaliteit en het effect van het reclasseringswerk centraal te stellen in plaats van eenzijdig te sturen op productiecijfers. De 3RO wil daarmee een nog zinvollere bijdrage leveren aan een veiliger samenleving en de resultaten meer zichtbaar maken voor de buitenwereld. De kwaliteit van het reclasseringswerk wordt meetbaar gemaakt op basis van eenduidige criteria die inzicht geven in de bereikte doelen en minder in aantallen.

Deze verandering is de afgelopen jaren al geïntroduceerd met de programma’s ‘Ruim Baan’, ‘Koers & Kansen’ en de 3RO visie 2020. Het gedachtegoed uit die programma’s en de visie leeft nadrukkelijk voort in deze koerswijziging. Uitgangspunten zijn: de levensloop van de cliënt, de professionaliteit van de medewerker en sturen op kwaliteit in plaats van kwantiteit. Vanaf het eerste contact met de cliënt ligt de focus op het volledige traject dat nodig is om recidive te beperken en resocialisatie te bevorderen. Met een nieuwe wijze van aansturing wil 3RO aaneengesloten, ononderbroken trajectbegeleiding te realiseren. Trajecten waarin de levensloop van de cliënt centraal staat en interventies binnen advies, toezicht en werkstraffen meer samenhang hebben. In 2020 worden de randvoorwaarden gecreëerd om al het reclasseringswerk (werkstraffen, toezicht en advies) uit te voeren op basis van integrale, doorlopende en duurzame trajecten. Ook wordt een model ontwikkeld waarmee alle leidinggevenden het gesprek kunnen voeren met hun medewerkers op basis van kwaliteitsindicatoren in plaats van alleen productiecijfers.

Terugblik Herstelondersteunende zorg 2019 en vierde kwartaal

Eigen regie bij de cliënt, streven naar meer participatie en inzet van ervaringsdeskundigheid: enkele belangrijke doelen van de herstelondersteunende zorg van NK (zie kader onderaan artikel). De inzet van ervaringsdeskundigheid is een zeer waardevolle aanvulling naast de reguliere ambulante en klinische zorg. Herstelondersteunende zorg kan snel worden ingezet en richt zich vaak op concrete, praktische vragen van de cliënt. Ook in 2019 zijn er belangrijke stappen gezet:

  • gastlessen op scholen groot succes;
  • trainingen hulpverleners in herstelondersteunende zorg;
  • leertraject voor herstel en participatie stevig neergezet. 

In het vierde kwartaal zijn voorbereidingen getroffen om in 2020 de herstelondersteunende zorg nog steviger op de kaart te zetten, zowel binnen als buiten NK:

  • pilot De Reden afgerond: korte metten maken met stigma’s;
  • “preventiecoryfee” Charles Dorpmans gaat team Herstelondersteunende zorg versterken.

Opvallende ontwikkelingen in 2019

Gastlessen op scholen groot succes

Onze medewerkers van Preventie geven zeer regelmatig gastlessen op scholen binnen het voortgezet onderwijs, om jongeren bewust te maken van gebruik en de risico’s daarvan. Dit jaar heeft Preventie daarbij regelmatig samengewerkt met ervaringswerkers. Deze (jonge) vrijwilligers geven uitleg over hun verslaving en het herstel hiervan. De reacties op deze persoonlijke verhalen zijn heel positief en leerlingen zijn vaak onder de indruk. Bijkomend doel van de gastlessen is dat al op jonge leeftijd stigma’s over verslaving worden aangepakt. De verslaafde is immers niet een naamloos cliché, maar een persoon die in vele opzichten hetzelfde is als zijzelf. Bovendien is medewerking aan deze gastlessen ook voor de vrijwilligers zelf een belangrijke stap in hun eigen herstel.

Trainingen hulpverleners in herstelondersteunende zorg

NK heeft zich tot doel gesteld om organisatiebreed herstelondersteunend te gaan werken. NK is al een van de voorlopers in Nederland bij het toepassen van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid. Om ervoor te zorgen dat alle teams binnen NK gaan werken vanuit de principes van de herstelondersteuning, is in 2019 gestart met training van de teams. De training is er vooral op gericht om hulpverleners te leren om “anders te kijken”. Zo gaat herstelondersteunende zorg sterk uit van de eigen regie van de cliënt. Behandelaars zijn nog te vaak geneigd om de cliënt te proberen te overtuigen van wat zij zelf denken dat het beste is. Ook het taalgebruik wordt besproken, zowel in de communicatie met als over de cliënt. Wat zit er bijvoorbeeld achter de zin “cliënt weigert geboden opname”? Waar dit in de praktijk vaak het einde van het gesprek betekent, zou dit eigenlijk juist het begin moeten zijn. Wat zorgt ervoor dat de cliënt geen gebruik van het aanbod wil maken? Wat wil de cliënt zelf eigenlijk, en hoe denkt de cliënt dat dit het beste bereikt kan worden? De trainingen worden in 2020 voorgezet, en ook zal een meetinstrument worden ontwikkeld om de inbedding van herstelondersteunende zorg binnen de teams na verloop van tijd te evalueren.

Leertraject voor herstel en participatie stevig neergezet

In 2019 zijn de afzonderlijke producten van het team Herstelondersteunende zorg opgenomen in een sluitend leertraject. Mensen die willen herstellen van hun verslavingsproblemen, kunnen naast een eventuele reguliere behandeling binnen of buiten NK (niet verplicht voor deelname), instromen in laagdrempelige ervaringsgroepen en vervolgens via coachingsgroepen de transitie maken van cliënt naar herstelondersteuner, waarbij ze hun ervaringen gaan inzetten om anderen te helpen. De ervaringsdeskundigen die werkzaam zijn bij NK, begeleiden en selecteren de kandidaten die vervolgens als vrijwilliger aan de slag kunnen gaan in één van de vijf werkprojecten binnen NK, waarbij ze in de praktijk werknemersvaardigheden opdoen en verantwoording leren dragen. Bij voldoende ervaring en motivatie, kan de ervaringswerker vervolgens eventueel een scholing volgen tot ervaringsdeskundige, of uitstromen naar betaald werk in de oude of een nieuwe omgeving. Meer weten? Bekijk hier alle informatie of neem direct contact op met sanne.jennen@novadic-kentron.nl.

Recente ontwikkelingen vierde kwartaal 2019

Pilot De Reden afgerond: korte metten maken met stigma’s!

Afgelopen jaar is in Breda bij de verslavingsreclassering de pilot De Reden opgestart: een project van vrijwillige ervaringswerkers in samenwerking met de reclassering bij het begeleiden van cliënten. In het najaar van 2019 is deze pilot geëvalueerd: de ervaringen zijn zo positief, dat NK heeft besloten dit project in 2020 in te bedden in de hele organisatie. De Reden biedt mogelijkheden aan vrijwilligers om zelf meer ervaring op te doen en zo verdere stappen te zetten in hun eigen herstel, maar biedt ook meer mogelijkheden aan cliënten. De doelgroep heeft door deze pilot en de ondersteuningsmogelijkheden een “vrije keus binnen het gedwongen kader”. Mensen voelen zich begrepen na contact met een herstelmedewerker en de ondersteuning biedt hoop en perspectief omdat de herstelmedewerker laat zien dat “eens een crimineel, altijd een crimineel” niet opgaat. Ook vergroot dit contact het inzicht in het eigen aandeel en kan het mensen helpen om beter te verwoorden richting reclasseringswerkers wat zij graag willen in hun behandeling of reclasseringscontact. Dit kan leiden tot meer motivatie, een meer doelgerichte aanpak en zo ook aan het verminderen van delictgedrag.

“Preventiecoryfee” Charles Dorpmans gaat team Herstelondersteunende zorg versterken.

Charles Dorpmans is al jarenlang actief bij het team Preventie van NK, en een zeer deskundige en graag geziene expert binnen de hele regio en in lokale en landelijke media. Charles heeft in het hele land (en op radio en tv) mensen bijgepraat over de laatste drugstrends: tandartsen, academische ziekenhuizen, jongeren, leerkrachten, jongerenwerkers, medewerkers uit de verslavingszorg en buitenlandse gasten. Ook was Charles jarenlang coördinator van de DIMS-testlocaties in Brabant. Daarnaast ondersteunde Charles lokale overheden en organisatoren bij evenementenbeleid.

Met al deze werkzaamheden speelde Charles een zeer belangrijke rol bij het uitdragen van de expertise van NK. Aan deze langdurige carrière als preventiewerker is eind 2019 een eind gekomen, en Charles is aan de slag gegaan bij het team Herstelondersteunende zorg. Een nieuwe uitdaging, maar tevens terug naar zijn ‘roots’, want Charles is zelf ervaringsdeskundige uit de Randstedelijke drugsscene. Na zijn herstel ging hij in 1988 aan de slag als ervaringsdeskundige bij een van de voorlopers van NK, om vervolgens straathoekwerker en later preventiewerker te worden. Als “old school” ervaringsdeskundige heeft Charles altijd vanaf de zijlijn de landelijke ontwikkelingen rondom het thema herstel gevolgd. Charles gaat zijn enorme kennis en zijn eigen ervaringen nu inzetten binnen herstelondersteunende zorg, en vormt daarmee een unieke en zeer waardevolle aanvulling op het team. Onze samenwerkingspartners zullen zeker van hem gaan horen in 2020!

Wat is herstelondersteunende zorg?

Bij herstelondersteunende zorg bepaalt de cliënt zelf wat hij of zij wil bereiken op verschillende levensgebieden, en neemt hier zoveel mogelijk zelf de regie in, met ondersteuning van de hulpverlener. Bij herstelondersteunende zorg is het inzetten van ervaringsdeskundigheid essentieel: als aanvulling op de zorg, als brug tussen cliënt en professional en als derde kennisbron naast professionele en wetenschappelijke kennis. Niet alleen onze cliënten en organisatie plukken daar de vruchten van, ook draagt het bij aan het herstel van de ervaringswerkers zelf. NK onderscheidt daarbij ervaringswerkers: vrijwilligers die hun eigen ervaringen gebruiken om anderen verder te helpen, en ervaringsdeskundigen: veelal medewerkers in dienst die hun ervaringsdeskundigheid door middel van een opleiding verder hebben ontwikkeld.

Cijfers herstelondersteunende zorg vierde kwartaal 2019

Samen herstellen

Regio Aantal deelnemers
Breda/Roosendaal 127
Tilburg 106
Den Bosch/Oss 76
Eindhoven/Helmond 154

 Deelnemers ervaringsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Breda maandag 30
Breda vrijdag 18
Bergen op Zoom 8
Tilburg 13
Den Bosch 7
Den Bosch ouderengroep 9
Eindhoven 10

Deelnemers coachingsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Breda 18
Tilburg 15
Den Bosch 29
Eindhoven 20
Bergen op Zoom 5

 Aantal herstelmedewerkers herstelpunten

Regio Aantal medewerkers
Vught 6
Eindhoven 4

 Aantal herstelmedewerkers afdelingen

Afdeling Aantal medewerkers
Beschermde woonvorm Bergen op Zoom 1
Hostel Den Bosch 2
Hostel Eindhoven 1
Dag- en nachtopvang 1

 Aantal ervaringsdeskundigen

Regio Aantal medewerkers
Sint-Oedenrode 1
Bergen op Zoom 1
Tilburg 0
Den Bosch 2
Eindhoven 0
Vught 0
Breda 1
Helmond 1

 Totaal aantal herstelmedewerkers per regio (samen herstellen)

Functie Aantal medewerkers
Bergen op Zoom 2
Breda 5
Tilburg 6
Den Bosch 6
Eindhoven/Helmond 8
Sint-Oedenrode –

Aantal stagiaires

Regio Aantal stagiaires
Breda –
Den Bosch 2
Eindhoven 1

 Aantal BBL

Regio Aantal BBL
Bergen op Zoom –
Vught 1
Den Bosch 2
Eindhoven 1
Tilburg 1

 Project De Reden (ondersteuning Verslavingsreclassering) Breda/Tilburg/Eindhoven

Regio Aantal deelnemers
Individuele begeleiding 43
Herstelmedewerkers 3
Coachingsgroep 10

 Totaal aantal herstelmedewerkers per project

Functie Aantal medewerkers
Samen herstellen 29
Herstelpunten 10
Ervaringsdeskundigen 6
Studenten 5
Project De Reden 3
Herstelmedewerkers op afdelingen 3

 

 

Terugblik Kwaliteit en onderzoek 2019

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving, heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. We doen dat door opleidingen te organiseren en (toegepast) wetenschappelijk onderzoek uit te voeren binnen onze behandelafdelingen, vrijwel altijd in samenwerking met universiteiten. De wetenschappers van NK werkten in 2019 onder meer aan de volgende ontwikkelingen op dit gebied:

  • onderzoek ‘Youth in transition’;
  • onderzoek naar benzodiazepinegebruik en –afhankelijkheid;
  • praktijkgericht implementatie-onderzoek: ambulante detoxificatie van psychoactieve stoffen;
  • onderzoek naar behandeling met licht bij alcoholverslaving;
  • onderzoek naar ADHD en verslaving;
  • onderzoek naar effect training ‘impliciete cognities’ bij alcoholverslaving;
  • onderzoek Virtual Reality bij de behandeling van verslavingsproblematiek;
  • onderzoekslijn GHB;
  • Novadic-Kentron in expertisenetwerk met NISPA en Verslavingskunde Nederland (VKN);
  • enquête onder medewerkers voor NK Rookvrij;
  • implementatie Zorgstandaarden binnen NK;
  • zorgpaden blijven in ontwikkeling. 

Wilt u meer weten over deze onderzoeken? Mail dan naar communicatie@novadic-kentron.nl, zodat wij u in contact kunnen brengen met de betreffende onderzoeker. 

Onderzoek ‘Youth in transition’

Novadic-Kentron onderzoekt samen met andere verslavingszorginstellingen in Nederland het langetermijnverloop van verslaving bij een leeftijdsgroep van adolescentie tot jongvolwassenheid. 420 jongeren worden vijf jaar lang na de start van hun behandeling gevolgd. In het onderzoek wordt niet alleen gekeken naar het verloop van de verslaving, maar ook naar de aanwezigheid van andere psychische stoornissen en naar het sociaal-maatschappelijke functioneren van de jongeren. Daarbij wordt onderzocht welke kenmerken van de jongeren samenhangen met een gunstig of juist ongunstig langetermijnverloop, om op basis daarvan het verloop beter te kunnen voorspellen. Ook wordt onderzocht welke soorten verslavingsbehandelingen bij welke deelgroepen jongeren resulteren in een gunstige uitkomst op lange termijn. Inmiddels worden, samen met de andere instellingen, zo’n 150 van de 420 jongeren gevolgd in hun zorgtraject en zijn er meer dan honderd metingen gedaan. De uiteindelijke resultaten van het onderzoek zullen een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de vroege herkenning van jongeren met een hoog risico op chronische verslavingsproblemen, en aan het ontwikkelen van een meer op individuele jongeren toegesneden behandelaanbod in de verslavingszorg (gepersonaliseerde zorg). Het onderzoek is in 2019 van start gegaan. De totale looptijd van het onderzoek is zes en half jaar. Voor meer informatie, zie www.youthintransition.nl.

Onderzoek naar benzodiazepinegebruik en -afhankelijkheid

Binnen NK wordt al enkele jaren onderzoek gedaan naar het gebruik van ondersteunende kalmerende medicatie tijdens het afkicken van een verslaving. Met andere woorden: onderzoek naar benzodiazepinegebruik en -afhankelijkheid. Dit gebeurt in samenwerking met de medische faculteit van de Universiteit van Utrecht. Regelmatig neemt een student Geneeskunde in het kader van haar wetenschappelijke stage (jaar 6) een stukje van dit brede onderzoek onder haar hoede. Zo is er achtereenvolgens onderzoek gedaan naar:

  1. prevalentie van benzodiazepinegebruik en -afhankelijkheid bij middelenafhankelijke cliënten (Tjiong EB, Buwalda VAJ, De Weert-Van Oene GH (2019): Patients with benzodiazepine dependence in substance dependence treatment: baseline characteristics and co-morbidities; Addiction Research and Theory. DOI: https://doi.org/10.1080/16066359.2019.1596260)
  2. opvattingen van cliënten over benzodiazepinen en ervaringen met afbouw;
  3. afbouw van benzodiazepinen bij cliënten na detoxificatie;
  4. gelijktijdig afbouwen van benzodiazepinen en GHB bij cliënten tijdens GHB-detoxificatie;
  5. ‘verborgen afhankelijkheid’ van benzodiazepinen bij cliënten in detoxificatie voor psychoactieve middelen;
  6. gebruik van benzodiazepinen bij middelenafhankelijke cliënten, vergeleken met cliënten met andere psychische stoornissen.

Praktijkgericht implementatie-onderzoek: ambulante detoxificatie van psychoactieve stoffen

Dit onderzoek heeft als doel om verschillende landelijke detoxificatieprogramma’s te evalueren op uitvoerbaarheid en resultaat. Er zal gekeken worden naar commitment, tevredenheid, indicatiestelling, ernst onthoudingsklachten, medicatie, complicaties, abstinentie en kosten. De verwachting is dat het project, dat in 2019 is gestart, vier jaar zal duren. Uitgangspunt is om samen met andere verslavingszorginstellingen de invoering van de richtlijn detoxificatie uit te voeren, onder begeleiding van dit onderzoek met instrumenten die in de richtlijn zijn opgenomen.

Onderzoek naar behandeling met licht bij alcoholverslaving

Samen met de Technische Universiteit in Eindhoven wordt bij verslavingszorginstellingen NK en Arkin sinds eind 2019 onderzocht of het verbeteren van lichtblootstelling en slaap bij mensen met chronische afhankelijkheid van alcohol kan helpen bij het herstel. De voordelen van regelmatige slaap- en waaktijden en blootstelling aan voldoende licht zijn al eerder aangetoond bij mensen die lijden aan bijvoorbeeld winterdepressie of burn-out, maar nog niet bij verslaving. Er wordt een lichtsysteem thuis geïnstalleerd bij de deelnemers en gedurende drie maanden worden slaap, stemming, trek in drank en alcoholgebruik in kaart gebracht. De verwachting is dat de resultaten kunnen bijdragen aan een verbeterd slaap-waakpatroon en dat dit kan leiden tot meer controle over het alcoholgebruik. De eerste deelnemer is gestart en we werven op dit moment actief voor meer deelnemers aan deze studie.

Onderzoek naar ADHD en verslaving

NK neemt in 2019 en 2020 deel aan een internationale studie die in kaart brengt welk effect een bepaalde behandeling heeft op de symptomen van ADHD en verslaving. Op basis daarvan kan een aanbeveling gedaan worden over hoe een cliënt met ADHD en verslaving het best behandeld kan worden. Uit eerder onderzoek is bekend dat cliënten met ADHD een groter risico hebben op het ontwikkelen van een verslaving. In de klinische praktijk wordt de combinatie van ADHD en verslaving dan ook met enige regelmaat gezien. Cliënten met een verslaving en ADHD zijn vaker op jongere leeftijd begonnen met middelengebruik en reageren slechter op behandeling van zowel de verslaving als de ADHD. Helaas is er nog maar weinig bekend over hoe deze combinatie zo effectief mogelijk behandeld kan worden. Dit onderzoek wil daar graag verandering in brengen. Op dit moment zijn er in totaal al 410 deelnemers aan de studie, waarvan 60 uit Nederland.

Onderzoek naar effect training ‘impliciete cognities’ bij alcoholverslaving

Ondanks dat cliënten vaak erg gemotiveerd zijn om clean/abstinent te blijven, is het percentage van terugval in alcohol relatief hoog. Onderzoek wijst uit dat de aandacht automatisch (en ongewild) kan worden getrokken door beelden of geuren in de omgeving, en dat die kunnen zorgen voor zucht naar/trek in alcohol. In de afgelopen jaren zijn er computerspellen ontwikkeld om deze automatische aandacht te hertrainen, zodat de aandacht niet automatisch naar de alcoholprikkel toe gaat, maar er juist van weg. Het doel van dit onderzoek is uit te zoeken of het spelen van een computerspel de kans op terugval in alcoholgebruik vermindert. Ook zal er gekeken worden of de zucht naar/trek in alcohol afneemt en of de lichamelijke gezondheid toeneemt. Deelnemers worden ingedeeld in groepen die óf in een vroeg stadium óf in een later stadium in hun behandeltraject getraind worden via een computerspel tijdens hun behandeling.

Onderzoek Virtual Reality bij de behandeling van verslavingsproblematiek

Kan het toepassen van Virtual Realitytechnieken bijdragen aan de behandeling van verslaving? Kan je met levensechte beelden in een virtuele situatie getraind worden om beter bestand te zijn tegen situaties waarin je geconfronteerd wordt met het verslavend middel of in situaties die zucht naar het middel oproepen? Novadic-Kentron heeft in samenwerking met NHTV Breda (richting Nieuwe technologieën) een onderzoek ontwikkeld dat in 2019 is gestart binnen de klinische detoxvoorzieningen van NK. In 2018 hebben verkennende vooronderzoeken plaatsgevonden en is veel voorwerk verricht om dit onderzoek in 2019 te realiseren. Op dit moment worden de resultaten geanalyseerd en deze zullen in de loop van 2020 bekend gemaakt worden.

Onderzoekslijn GHB

Ook in 2019 heeft NK weer veel onderzoek verricht naar GHB en de behandeling van cliënten die hiervan afhankelijk zijn. Van de vele projecten lichten we drie projecten uit:

  1. In juni werd een studie gepubliceerd over hoe GHB-afhankelijkheid zich ontwikkelt bij cliënten, wat het in stand houdt en welke aanbevelingen er zijn voor verbetering van behandeling en begeleiding. De studie verscheen in European Addiction Research.
  2. Verder werd in 2019 een studie afgerond die twee methodes, farmaceutische GHB-afbouw en benzodiazepine-afbouw, voor detoxificatie bij GHB-afhankelijkheid vergeleek. Dit was de eerste studie die detoxificatiemethodes bij GHB vergeleek en aantoonde dat afbouw met farmaceutische GHB veel minder risico’s met zich mee brengt voor cliënten en leidt tot minder ernstige onthoudingssymptomen. De studie wordt gepubliceerd in het internationaal gezaghebbende tijdschrift “CNS Drugs”.
  3. In samenwerking met het NISPA werd verder een nieuwe GHB-behandelhandreiking ontwikkeld, die begin 2020 gepresenteerd wordt. Deze handreiking bevat de laatste inzichten rond GHB, het opzetten van een geïntegreerde behandeling en suggesties voor aanvullende interventies gericht op terugvalmanagement.

Novadic-Kentron in expertisenetwerk met NISPA en Verslavingskunde Nederland (VKN)

NK is opgenomen in het netwerk van Verslavingskunde Nederland, waarin instellingen voor verslavingszorg, cliëntenvertegenwoordigers, kenniscentra en brancheorganisatie GGZ Nederland samenwerken om:

  1. het behandelbereik van de verslavingskunde te vergroten;
  2. het stigma rondom verslaving te doorbreken;
  3. de kwaliteit van herstelondersteunende zorg verder te verbeteren.

Onder verslavingskunde verstaan we de ontwikkeling en verbetering van professionele, wetenschappelijke en cliëntenkennis en cliëntenervaring met betrekking tot preventie, herstel en reclassering bij verslavingsproblematiek. NK is ook al vanaf de oprichting aangesloten bij het Nijmegen Institute for Scientist-Practitioners in Addiction (NISPA): een instituut voor wetenschappelijk onderzoek in de verslavingszorg. Ook Iriszorg, Tactus Verslavingszorg, Leger des Heils, Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) en Vincent van Gogh verslavingszorg maken deel uit van NISPA. Het doel van NISPA is het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en zorgontwikkeling op basis van wetenschappelijk gefundeerde kennis. Het scientist-practitionermodel is daarbij steeds het uitgangspunt: de activiteiten worden voor en door medewerkers van de instellingen uitgevoerd, waarbij de focus ligt op zowel onderzoek, onderwijs als zorgontwikkeling. De samenwerking met VKN en NISPA is voor NK een relevant expertisenetwerk om onderbouwde en samenhangende kwaliteit van onze zorg te blijven ontwikkelen.  

Enquête onder medewerkers voor NK Rookvrij

In 2020 maken we als instelling een volgende stap in het rookvrij maken van NK. Om deze reden is in 2019 een enquête uitgezet onder medewerkers om te peilen hoe onze medewerkers tegen de visie van NK aankijken. 334 respondenten (meer dan een derde van de medewerkers) deden mee met dit onderzoek. Hieruit blijkt dat de bekendheid met het beleid van NK Rookvrij zeer groot is, zowel bij rokers (93%) als niet-rokers (79%). Ook is er veel draagvlak voor het beleid. Meer dan 90% van de respondenten is het voor het grootste deel of helemaal eens met de visie van NK Rookvrij. Ook bij rokers is het draagvlak groot: ongeveer twee derde van hen is het voor het grootste deel of helemaal eens met de visie.

Implementatie zorgstandaarden binnen NK

Op 1 juni 2019 zijn 34 kwaliteitsstandaarden aangeboden aan het Zorginstituut Nederland, waaronder de Zorgstandaard Alcoholverslaving en de Zorgstandaard Opiaatverslaving. Voor een overzicht zie: www.ggzstandaarden.nl. Zorgaanbieders en professionals hanteren de kwaliteitsstandaarden als kader waarbinnen zij de zorg organiseren en inhoud geven. De vraag en de zorgzwaarte van de cliënt en het proces om samen met de cliënt te beslissen over zorg en behandeling, zijn bepalend voor de insteek hiervan. NK staat voor een goede inbedding en implementatie en dat vraagt ruimte om te leren en te verbeteren, maar ook aandacht voor de randvoorwaarden om de grote hoeveelheid aan standaarden te kunnen implementeren. De mogelijkheden van zorgaanbieders zijn hierbij sterk afhankelijk van de arbeidsmarkt en de financiële kaders. In 2019 is dit implementatieproces binnen NK gestart en dit zal in 2020 verder vorm krijgen.

Zorgpaden blijven in ontwikkeling

Met de Stuurgroep Zorgpaden, Cliëntenraad en regiebehandelaars is in 2019 een vervolg gegeven aan de doorontwikkeling van de zorgpaden binnen Novadic-Kentron. Een zorgpad kan worden gezien als een beschrijving van stappen, beslismomenten en criteria in het zorgproces voor een cliëntengroep met een specifieke zorgvraag. Het is een middel om een cliëntgericht programma op een systematische wijze te plannen en op te volgen. In het werken met zorgpaden raken de processen van behandelaars, zorgadministratie, ondersteunende diensten en management elkaar. Goede afstemming en heldere afspraken zijn onmisbaar, ook om te voldoen aan de eisen van wet- en regelgeving en de financiers. Alles is erop gericht om de cliënt juiste en passende zorg en behandeling te bieden en de organisatie hiervan zo soepel mogelijk te laten verlopen. Het werken met zorgpaden is dan ook een proces van continu verbeteren om zodoende aansluiting te blijven vinden bij de wensen van de cliënt, verwijzer en financier.