Programma Digitale Zorg geeft enorme boost aan nieuwe mogelijkheden voor behandeling: “Mijn wens is dat we straks de term ‘digitale zorg’ zijn vergeten”

Al enige jaren is NK bezig met de doorontwikkeling van digitale zorg en online behandeling. De coronacrisis heeft dit proces in een stroomversnelling gebracht. Onze medewerkers hebben zich snel en voortvarend aan de nieuwe situatie aangepast. Er is enorm hard gewerkt om het voor ons allemaal mogelijk te maken om onze cliënten te blijven helpen tijdens de coronacrisis. We zijn afgelopen jaar versneld gaan beeldbellen met cliënten, met MS Teams blijven we in contact met onze collega’s, samen met IrisZorg is de behandelmethode CRA blended (combinatie van face to face en online behandelen) ontwikkeld, de welkomstmodule voor cliënten is live, we hebben digicoaches in het leven geroepen en er is inzicht in het gebruik van de modules en beeldbellen binnen het e-healthplatform van Minddistrict. Ook hebben we filmpjes gemaakt voor mensen met een licht verstandelijke beperking om makkelijker met Minddistrict te kunnen beeldbellen en kregen we subsidie om de digitale intake te ontwikkelen.

“Thuis kan het ook”

Programmamanager Suus Theuws kijkt met tevredenheid terug op de ontwikkelingen binnen NK het afgelopen jaar, ondanks de pandemie. Suus: “We hebben al veel voor elkaar gekregen. Van groot belang is dat we de meerwaarde van online behandelen en e-health hebben ervaren. Ik ben blij dat binnen NK blended nu de norm is en dat we digitaal werken waar het kan. Dat is ook vastgelegd in de Kaderbrief 2021, waarin de koers voor het komend jaar is uitgezet: ‘Blended behandelen, rekening houdend met de behoeften en mogelijkheden van onze cliënten, is onze standaard.’ De krimpende beroepsbevolking, een vergrijzende bevolking en stijgende zorgkosten vragen om structureel slimme en innovatieve zorg. Mijn grootste wens is dat we straks de term ‘digitale zorg’ zijn vergeten, zodat de zorg voor onze cliënten centraal staat en niet de manier waarop we die leveren. ‘Thuis kan het ook’ wordt dan het nieuwe normaal, voor wie dat wil en kan.”

Samen de hond uitlaten

Een van de medewerkers die dit jaar veel ervaring opgedaan heeft met digitale zorg, is Inge Wonders, senior verpleegkundige bij Nieuwe Kansen Jeugd in Helmond. Inge: ”Ik ben dit jaar noodgedwongen voornamelijk online gaan werken. Dat is me prima bevallen. In het aanbod is niets veranderd, en samen met cliënten zoek ik naar creatieve oplossingen. Zo laat ik al beeldbellend samen met cliënten de hond uit. De meerwaarde is wat mij betreft vooral dat ik met bellen op afstand meer ruimte ervaar bij mezelf en de cliënt om zaken uit te diepen en goed door te spreken. Het lijkt makkelijker praten dan wanneer we samen aan een tafel zitten. De nieuwe manier van werken lijkt ook veel toegankelijker. Ik hoor dat van cliënten en merk dat uit de no show: ik schat in dat die met zo’n tachtig procent is afgenomen. Ik zie cliënten nu alleen nog in de thuissituatie – op anderhalve meter en met mondkapje – als het echt noodzakelijk is in crisissituaties. Ik ben dan ook blij met de beleidslijn dat blended de norm is.”

“Voor groepsbehandeling – normaliter ook een vast onderdeel van ons behandelprogramma – vind ik digitaal werken minder prettig. Via Teams naar een beeldscherm kijken kost zowel mijzelf als de cliënten veel energie. Het is best wel pittig om alles goed te volgen. We hebben daarom besloten de groepsgrootte te verkleinen van acht naar vier deelnemers. Maar dan nog is digitale groepsbehandeling erg inspannend. Cliënten spreken uit dat ze het liefst weer snel aan tafel willen.” Inge maakte onlangs ook een vlog [LINK] over thuiswerken en beeldbellen, die ze graag met ons deelt.

Ik wil je weer eens zien

Anne-Janine Kleij, behandelaar verslavingszorg in Breda, is al langer betrokken bij de ontwikkeling van digitale zorg. Zij is een van onze digicoaches. Anne-Janine: “Ook ik ben nu volledig aangewezen op beeldbellen of andere vormen van digitale zorg en dat bevalt mij prima. Ook voor cliënten lijkt het goed te werken, ik heb bijvoorbeeld aanzienlijk minder no show. Toch hoor ik ook cliënten zeggen dat ze mij wel weer eens willen zien. En er zijn er die twijfels hebben over het resultaat, of het wel werkt. Daar loods ik de cliënten doorheen en dan loopt het over het algemeen prima. Ik heb laatst zelfs goed kunnen werken met een enorme digibeet, die moest ik zelfs telefonisch de weg wijzen door de digitale intake, normaliter een fluitje van een cent. Deze manier van werken bespaart ook behoorlijk wat tijd, zowel voor mezelf als voor de cliënt. De cliënt heeft bijvoorbeeld snel contact met mij en hoeft zich niet te verplaatsen.”

Anne-Janine verzorgt ook interne trainingen online behandelen. “De training online behandelen voor onze medewerkers, nu uiteraard volledig digitaal via Teams, bestaat uit twee dagdelen en tussendoor is er een huiswerkopdracht die de deelnemers de mogelijkheid biedt te oefenen met een actuele casus. De ervaringen worden in dagdeel 2 besproken. Dat levert extra diepgang op. In de training geef ik inzicht in de diverse modules van Minddistrict en leer collega’s daar adequaat mee om te gaan. Ook bied ik een aantal praktische handvatten, bijvoorbeeld hoe je cliënten kunt motiveren en hen de waarde van digitale zorg laat inzien. Veel medewerkers hadden twijfels, schatten in dat ze niet handig genoeg waren, waren bang dat de techniek hen in de steek zou laten en dat het meer tijd zou kosten. Maar dat is aan het veranderen, door de trainingen merk ik dat de weerstand is afgenomen. Dat komt mede doordat we nu noodgedwongen aangewezen zijn op digitale hulpmiddelen.”

Ontwikkelingen in 2021

Suus schetst enkele ontwikkelingen die voor het komende jaar op de rol staan. “Het blijft het komende jaar van grote waarde om te inventariseren welke ideeën onze medewerkers hebben over blended werken en innovatieve zorg. Dat helpt om blended werken structureel op een effectieve en efficiënte manier in te passen in ons dienstenpalet.” Voor 2021 staat dan ook een keur aan digitale ontwikkelingen op de rol:

  • digitale intake met ROM in Minddistrict, met speciale aandacht voor mensen met een licht verstandelijke beperking en een lage sociaal-economische status;
  • digitale polikliniek waar 100% online wordt gewerkt;
  • toepassing van virtual reality voor een selecte populatie (dit doen we bijvoorbeeld al bij de behandeling van aanhoudende pijn en medicijnverslaving);
  • aanbod voor jeugd op maat door een game-app;
  • naastenaanbod in Minddistrict uitbouwen;
  • 24/7-mogelijkheid tot online (chatbot)contact met NK voor cliënten, naasten en burgers;
  • digitaal ondersteunde thuisdetox;
  • versnelling e-health (online CRA, blended zorgpaden, welkomstmodule);
  • cliëntenportaal waar cliënten hun dossier kunnen inzien;
  • elektronisch voorschrijven van medicatie;
  • opgeleide digicoaches die je ondersteunen;
  • computers voor cliënten beschikbaar maken om online werken voor cliënten haalbaarder te maken.

Suus: “Het zal hard werken zijn om alle plannen te realiseren en veel van ons aanpassingsvermogen vragen. Maar samen met onze cliënten, partners en collega’s kunnen we dit aan!”

Kort nieuws vierde kwartaal 2020

In dit artikel bieden wij u een overzicht van de meest opvallende ontwikkelingen bij NK in het afgelopen kwartaal. Elders in dit nummer vindt u bovendien de hoogtepunten over het hele jaar en de best gelezen artikelen van 2020! Hieronder leest u meer over:

  • project Bijtende bende: drugsgebruik en milieuschade;
  • herstelondersteunend werken (HOW) ingebed in heel NK;
  • Kentra24 heet nu Nieuwe Kansen Jeugd;
  • samenwerkingsplannen in Bossche opvang;
  • alcoholmeter VR succesvol ingezet;
  • Zorg van de Zaak gaat samenwerking aan met Koninklijke Wandel Bond Nederland;
  • proeftuin Ruwaard wordt voortgezet;
  • internationaal onderzoek naar effecten van deelname aan ervaringsgroepen.

Project Bijtende bende: drugsgebruik en milieuschade

Om jongeren ervan bewust te maken dat zij door het gebruik van (synthetische) drugs bijdragen aan ernstige milieuschade, heeft het Trimbos-instituut de campagne Bijtende bende ontwikkeld. Een onderdeel van deze campagne was een debatavond. Vanuit NK heeft Alex van Dongen op deze avond een pitch gehouden. Het lijkt erop dat vooral jongeren die nog niet gebruiken, gevoelig zijn voor het milieuargument.

Begin november is de campagne Bijtende Bende officieel gestart, vanwege corona bijna geheel digitaal. Om de bewustwording onder jongvolwassenen te onderzoeken en te vergroten, kunnen deelnemers in een virtuele 3D-omgeving ervaren wat de impact is van drugsafval op het milieu. Door een interactief spel waarin verschillende perspectieven worden meegenomen, leggen bezoekers de link tussen drugsvaten die aangetroffen zijn in het bos en het bestellen van een pilletje. In 2021 wordt de campagne, met name in Brabant, verder uitgerold. 

Herstelondersteunend werken (HOW) ingebed in heel NK

In 2020 heeft het team Herstondersteunende zorg (HOZ) wederom grote stappen gezet: doorontwikkeling van de HOZ-training, nieuwe deuren zijn open gegaan voor ondersteuning met ervaringskennis en onze cliënten en behandelaars weten de ervaringsdeskundigen en vrijwilligers steeds beter te vinden. In 2021 gaat er veel veranderen. Het HOZ-team bestaat vanaf 1 januari 2021 niet meer. In de afgelopen maanden is besloten om herstel op een andere manier in te bedden in heel NK. Dit proces is inmiddels in gang gezet: de samenhang tussen behandelmethodes binnen NK en herstelondersteunend werken (HOW) is in beeld gebracht, elke afdeling gaat zichzelf auditen op herstelondersteunend werken en de HOW-ervaringsdeskundigen worden ingezet op de afdelingen. Om dit proces verder te stroomlijnen, is een aanjaagteam samengesteld met Charles Dorpmans als centrale aanjager. Uiteraard ‘blijft de winkel tijdens de verbouwing open’: de HOW-vrijwilligers blijven de cliënten ondersteunen door de ervaringsgroepen en Samen Herstellen en ook de coachingsgroepen worden voortgezet. Klik hier voor een notitie van Charles Dorpmans over de inbedding. 

Kentra24 heet nu Nieuwe Kansen Jeugd

Bij de start van de jeugdkliniek in Sint-Oedenrode in 2014 en het behandelaanbod voor jongeren tot 24 jaar werd het aanbod voor jongeren gepresenteerd als een apart onderdeel van NK. Destijds was de gedachtegang dat jongeren geen onmiddellijke associatie zouden moeten hebben met Novadic-Kentron en de complexe verslavingsproblemen die daar vaak behandeld worden. Daarom werd de kliniek gehuisvest op een aparte locatie, het voormalige hoofdkantoor van NK en voormalig Damianenklooster in Sint-Oedenrode. Met een eigen naam – Kentra24 – en beeldmerk.

Tijden en opvattingen veranderen en mede door de grotere focus op ambulantisering en afbouw van het aantal bedden, werd de verhuizing van Sint-Oedenrode naar Vught mogelijk. In dat proces werd afgelopen jaar ook de visie op het jeugdprogramma onder de loep genomen en bijgesteld. Het aanbod werd uitgebreid met outreachend werken, een aanbod op locatie waarbij nauw wordt samengewerkt met de preventiewerkers van NK. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot het besluit het aanbod voor jeugd nadrukkelijker, ook in naam en logo, te presenteren als onderdeel van NK. Vandaar de nieuwe naam Nieuwe Kansen Jeugd. 

Samenwerkingsplannen in Bossche opvang

Begin 2022 worden waarschijnlijk de dak- en thuislozenopvang Het Inloopschip van de Maatschappelijke Opvang Den Bosch (Hinthamerstraat) en de dag- en nachtopvang van Novadic-Kentron (Oranje Nassaulaan) samengevoegd. Door snellere doorstroom en kleinere vormen van opvang in de regio is het niet meer nodig om twee grote dag- en nachtopvangvoorzieningen in Den Bosch te hebben. MO Den Bosch en Novadic-Kentron gaan, als alles volgens planning verloopt, samen een nieuwe 24-uursopvang ontwikkelen, vermoedelijk aan de Oranje Nassaulaan. In deze nieuwe vorm van opvang wordt het aantal bedden, en dus cliënten, niet groter. De locatie functioneert als centraal aanmeldpunt voor ‘eerste noodopvang’. Van daaruit bekijken we welke hulp het beste aansluit bij mensen. Het voorlopige plan is om begin 2022 de dag- en nachtopvang van de MO Den Bosch aan de Hinthamerstraat te sluiten. Verder wordt met de gemeente en Reinier van Arkel gewerkt aan het openen van een tweede hostel in Den Bosch aan de Zuiderparkweg. Die opening is voorzien voor januari 2022.   

Alcoholmeter verslavingsreclassering succesvol ingezet

In mei 2020 is besloten de alcoholmeter landelijk in te voeren voor de controle van het alcoholverbod binnen de verslavingsreclassering. Daarvoor is ook subsidie beschikbaar gesteld. Voordat de landelijke implementatie kan starten, moet de alcoholmeter eerst als controlemiddel in de wet opgenomen worden. Tot die tijd kan de alcoholmeter wel, met financiering van de SVG (Stichting Verslavingsreclassering GGZ), aangesloten worden. Alleen in de pilotregio’s Rotterdam en Oost-Nederland kan de meter verplicht worden opgelegd, in onze regio kan dat slechts op vrijwillige basis.

De nieuwe meetmethode heeft diverse voordelen:

  • De meter werkt 24/7, waardoor het niet mogelijk is om ‘om de controles heen te drinken’.
  • De meter is niet fraudegevoelig omdat deze ook de lichaamstemperatuur meet, wat een garantie is dat het apparaat goed op de huid zit. Als er iets misgaat, krijgt de reclassering hiervan een melding.
  • Aangesloten cliënten zijn blij met de meter als continue stok achter de deur en kunnen gewoon aan het werk blijven.

De ervaringen met de alcoholmeter zijn erg goed. Uit onderzoek in de pilotregio’s blijkt dat 76% van alle cliënten die zijn aangesloten, niet drinkt tijdens het dragen van de band. 52% van hen heeft ook drie maanden na de afsluiting van de alcoholmeter nog steeds geen alcohol gedronken. Ook plegen cliënten die de alcoholmeter hebben gebruikt, tijdens en na het dragen van de enkelband significant minder delicten dan de cliënten die gecontroleerd worden middels urinecontroles. De SVG ziet de alcoholmeter dan ook niet alleen als controlemiddel, maar zeker in het vrijwillige kader vooral ook als hulpmiddel voor cliënten die hun alcoholgebruik willen verminderen. 

Zorg van de Zaak gaat samenwerking aan met Koninklijke Wandel Bond Nederland

NK wil als onderdeel van het Zorg van de Zaak Netwerk wandelen een stevige stimulans geven! Wandelen is belangrijk voor het voorkomen van psychische overbelasting. Wandelen is goed voor je lichaam en voor je hersenen en kan bijdragen aan het voorkomen van gezondheidsklachten, zoals stress en burn-out. En dat zijn belangrijke doelen voor ons. Om wandelen op de kaart te zetten, is Zorg van de Zaak een meerjarige samenwerking aangegaan met de Koninklijke Wandel Bond Nederland (KWBN). Samen met de KWBN gaat Zorg van de Zaak de kracht van wandelen benutten om mensen gezond en inzetbaar te houden en zo structureel bij te dragen aan een gezonder, fitter en vitaler Nederland. Op deze speciale pagina vindt u alle informatie over dit thema!

Proeftuin Ruwaard wordt voortgezet

Medewerkers van de verslavingsreclassering van NK zijn sinds september 2019 betrokken bij een succesvol samenwerkingsverband in de wijk Ruwaard in Oss. Dit project staat ook bekend onder de naam Proeftuin Ruwaard, waarover eerder een uitgebreid artikel is gepubliceerd in onze nieuwsbrief. Binnen de proeftuin wordt intensief samengewerkt met onder andere het OM, de Raad voor de Kinderbescherming, Reclassering Nederland (RN), GGZ en het lokale sociale domein in Oss. Samen ondersteunen zij wijkbewoners in hun eigen woonomgeving, bij problemen met zinvolle dagbesteding of werk, een sociaal netwerk, een stabiele woonsituatie en de financiën. Die zaken op orde hebben, zijn belangrijke voorwaarden voor herstel. Het samenwerkingsverband wordt nu onderzocht. Regie vanuit reclassering en inbedding met sociaal domein blijkt op deze kleine schaal goed samen te gaan. De politie merkt dat de leefbaarheid van de wijk Ruwaard toeneemt en de VR ervaart trajecten van hogere kwaliteit, zoals je ook kunt lezen in het document met ervaringen van deelnemende organisaties . In december 2020 werd besloten dat de pilot succesvol is verlopen. Dit jaar is het voornemen om ervoor te zorgen dat proeftuin Ruwaard van pilot wordt omgezet naar een reguliere werkwijze. Hopelijk komt er dan na 31 december 2021 een duurzame financiering voor alle partijen in plaats van subsidie. Ook daar zal een apart onderzoek voor plaatsvinden. 

Internationaal onderzoek naar effecten van deelname aan ervaringsgroepen

NK heeft deelgenomen aan een onderzoek naar herstel van drugsverslaving dat in ons land, België en Engeland is uitgevoerd. NK droeg in 2018 en 2019 bij aan dit onderzoek via deelname van groepsleden en vrijwilligers van de zogenaamde ‘ervaringsgroepen’, waarin ervaringen met herstel gedeeld werden. Ook een aantal leden van de coachingsgroepen hebben geparticipeerd. In deze groepen worden deelnemers getraind om eigen ervaringen te verbreden tot collectieve ervaringskennis, die ingezet kan worden in hulpverleningstrajecten.

In totaal hebben in de drie landen 367 mensen deelgenomen aan deze studie. Met dit onderzoek is onderzocht wat de effecten zijn van deelname aan informele hulpgroepen op het (weer) participeren in sociale netwerken en de toewijding om vrij te blijven van middelen. Uit analyses blijkt dat lidmaatschap van onderlinge hulpgroepen sterk overeenkomt met méér participatie en (zelfgerapporteerde) veranderingen in sociale netwerken, een grotere hersteldrang en een sterkere toewijding om vrij van middelen blijven. De bevindingen bevestigen dat deelname aan hulpgroepen het herstel van verslaving ondersteunt. De resultaten laten zien hoe wederzijdse hulp een aanvulling vormt op de formele verslavingsbehandeling. Dit bevestigt de toegevoegde waarde van de ervaringsgroepen en de coachingsgroepen binnen NK!

Klik hier voor een blog van onderzoeker Thomas Martinelli van het Instituut voor Verslavingsonderzoek (IVO).

Terugblik NK 2020

Afgelopen jaar stond bij NK, zoals bij iedereen, grotendeels in het teken van corona. Ook wij moesten heel veel oplossingen bedenken om veilig en op afstand zorg te kunnen blijven bieden. We zijn blij dat dat gelukt is, met veel (beeld)bellen, wandel- of voordeurcontacten. En voor onze meest kwetsbare cliënten bleef face-to-facecontact – met de nodige maatregelen – óók mogelijk. Graag nemen we u nog even in vogelvlucht mee door dit vreemde jaar, waarin we toch ook een aantal heel mooie projecten hebben kunnen opstarten!

Algemeen 

Coronacrisis geeft boost aan NK digitaal 

De coronacrisis heeft ons veel gekost, maar heeft wel een boost gegeven aan NK Digitaal (zorg op afstand) door meer online behandelmodules en videobellen in te zetten bij de behandeling. In de “nieuwe werkelijkheid” wordt digitaal behandelen normaal en blended de norm. Samen met Minddistrict is hard gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe e-healthtoepassingen, zoals een gebruiksvriendelijke app waarmee cliënten kunnen beeldbellen. Lees hier meer over de ontwikkeling van Digitale Zorg bij NK.

Welkomstmodule voor nieuwe cliënten

Vanaf het najaar van 2020 kunnen nieuwe cliënten op het online behandelplatform van NK de module ‘Welkom bij Novadic-Kentron’ vinden. Deze welkomstmodule is in samenwerking met Minddistrict ontwikkeld. In de wachttijd tussen inschrijving en intake kunnen cliënten vrijblijvend en zelfstandig aan de slag met de welkomstmodule. Ze maken kennis met NK, krijgen uitleg over intake en behandeling, kunnen een dagboek invullen en vragen beantwoorden over bijvoorbeeld huidige klachten, reeds ondernomen stappen en doelen voor de toekomst. Hiermee kunnen ze zich al voorbereiden op de intake. Ook kan de cliënt al aan de slag met online zelfhulpmodules, zoals beter slapen, gezonder leven, mindfulness, leren ontspannen en positief zelfbeeld.

NK start consultatieproject voor huisartsen

Sinds 1 januari 2020 kunnen huisartsen (en artsen van ketenpartners) een verslavingsarts van Novadic-Kentron consulteren voor vragen over de patiëntenzorg. Dit project biedt artsen de mogelijkheid om gericht advies te vragen over een patiënt die (nog) niet is ingeschreven bij onze organisatie. Denk hierbij aan vragen rondom een patiënt op het spreekuur bij de huisarts die wil stoppen met alcohol, vragen rondom de afbouw van opiaten of adviezen met betrekking tot medicatie tegen zucht naar middelen. De huisartsen zijn geïnformeerd via hun huisartsenoverleggen. Artsen die behoefte hebben aan een consult, kunnen telefonisch contact opnemen met een van de recepties van NK.

Klinieken NK rookvrij sinds 1 januari 2020

Al enkele jaren is NK bezig met het rookvrij maken van de hele organisatie, zoals veel andere (zorg)instellingen. Afgelopen jaar is daarin een grote stap gezet: het rookvrij maken van de klinieken. Al vanaf juli 2017 mocht er nergens meer gerookt worden in én rondom gebouwen van NK, met uitzondering van de binnentuinen van de klinieken. Medewerkers mochten ook niet meer roken onder werktijd en niet meer samen roken met cliënten. In de periode erna is veel geïnvesteerd in het trainen en opleiden van behandelaars en het voorbereiden van de volgende stap: het rookvrij maken van de klinieken. Sinds 1 januari 2020 is tabak in de klinieken niet meer toegestaan, cliënten krijgen in plaats daarvan nicotinevervangers. Door de coronacrisis is het niet altijd gemakkelijk gebleken om het beleid te handhaven. De hulpverleners hadden – begrijpelijk – minder aandacht voor dit thema. Toch zijn al een aantal positieve stappen gezet en al vrij snel waren er ook afdelingen die aangaven dat het mee was gevallen en dat er meer rust was op de afdeling (ook ’s nachts), omdat cliënten niet meer hoefden te gaan roken. De aandachtsfunctionarissen houden het beleid goed onder de aandacht en samen wordt gezocht naar oplossingen voor obstakels die er nog zijn.

Meer aanbod voor naasten van mensen met een verslaving

NK heeft in 2020 de hulp voor ouders, partners en andere familieleden (naasten) van mensen met een verslavingsprobleem uitgebreid. Zo is gestart met de online module ‘Naast jou’. Het doel van de module is de kwaliteit van het eigen leven verbeteren en beter en prettiger communiceren met het kind, partner of familielid met verslavingsproblemen. De module bestaat uit een aantal thema’s, waaronder zorgen voor jezelf, grenzen stellen en stoppen met beschermen. Bij het doorlopen van de module worden de naasten begeleid door een verslavingsconsulent van Advies en Informatie. Voor meer informatie over het totale aanbod voor naasten, zie https://novadic-kentron.nl/hulp-en-advies/familie-en-omgeving/

Zorg

Verhuizing jeugdkliniek

Op vrijdag 5 juni 2020 is de jeugdkliniek verhuisd van Sint-Oedenrode naar Vught. Deze verhuizing vloeit voort uit het veranderde zorglandschap, waarbij ambulante zorg wordt uitgebreid en klinische zorg wordt afgebouwd. Op de NK-locatie in Vught zijn alle faciliteiten aanwezig (sportzaal, muziekruimte, et cetera) die de jeugdkliniek ook in Sint-Oedenrode had. In het najaar van 2020 is de behandeling voor jongeren bovendien van naam veranderd. Kentra24 is Nieuwe Kansen Jeugd geworden. Onder deze naam wordt de behandeling verder ontwikkeld: meer en intensievere ambulante zorg, op jongeren gerichte (digitale) mogelijkheden, meer samenwerking met ketenpartners en met Preventie, en eerder ingrijpen zodat ernstige problemen kunnen worden voorkomen. Lees hier meer over de ontwikkelingen binnen Nieuwe Kansen Jeugd! 

Virtual Reality ingezet in pijnprogramma

Sinds maart 2019 heeft Novadic-Kentron een behandeling voor verslaving aan medicijnen, alcohol of cannabis bij aanhoudende pijn. In de loop van 2020 is deze behandeling uitgebreid naar andere regio’s en vanaf oktober 2020 kunnen cliënten ook ondersteuning krijgen van virtual reality. Met een VR-bril komt de cliënt in de 3D-omgeving van Reducept, waar hij of zij een rondleiding krijgt in het zenuwstelsel. De cliënt krijgt uitleg over hoe pijn precies werkt en in de 3D-omgeving pakt hij of zij de pijn op een speelse manier aan. De behandeling is beschikbaar in de regio’s Midden-Brabant en Noordoost-Brabant, voor iedereen die problemen heeft met middelengebruik door aanhoudende pijn. Lees hier meer over de behandeling van medicijnverslaving bij aanhoudende pijn en hier over de nieuwe VR-behandeling.  

MHU wordt MAZ

Op 1 november 2020 is de naam medisch heroïne-unit (MHU) gewijzigd in medisch-ambulante zorg (MAZ). Op de MHU worden niet alleen cliënten behandeld met medische heroïne, maar vinden ook andere behandelingen plaats. Cliënten die nu naar de MHU komen, worden nu vanwege die naam gezien als heroïnegebruiker. Dat is de reden waarom de MHU-teams in Den Bosch, Eindhoven en Tilburg op zoek zijn gegaan naar een nieuwe naam. Gekozen is voor medisch-ambulante zorg (MAZ). De werkzaamheden van de MAZ blijven hetzelfde. We behandelen cliënten met een gevarieerd aanbod gericht op opiatenverslaving. Dat zijn de medische heroïnebehandeling (van maximaal twintig cliënten), methadonverstrekking en -behandeling en ambulante hulp. Andere werkzaamheden van de MAZ zijn het uitvoeren van urinecontroles voor andere afdelingen, het maken van hartfilmpjes (ECG’s) en het verstrekken van medicatie in woonvoorzieningen. 

Preventie

Nieuwe Facebookgroepen voor ouders online

Het ondersteunen van ouders is een belangrijk onderdeel van het werk van de NK-preventiewerkers. Dit doen zij door voorlichting, advies en informatie te geven, maar ook door ouders één op één te begeleiden. Preventiewerkers horen tijdens de begeleiding vaak dat ouders het lastig vinden om hulp te zoeken, maar ze hebben wel vragen over het gedrag van hun kind. Daarnaast geven ouders aan het fijn te vinden om met andere ouders in gesprek te gaan. Dit was de aanleiding om deze zomer te starten met Facebookgroepen voor ouders over alcohol, drugs en gamen: de online plek waar ouders elkaar kunnen ontmoeten.

 

Inmiddels hebben meer dan 450 ouders onze Facebookgroepen gevonden en neemt de interactie tussen ouders toe. Ouders delen met elkaar waar ze tegenaan lopen in de opvoeding, vinden erkenning bij elkaar en geven elkaar tips over hoe ze met verschillende situaties om kunnen gaan. Op deze plek waar ouders met elkaar in gesprek gaan, zijn ook preventiewerkers van NK aanwezig die ouders adviseren en van informatie voorzien. Ook worden er livestreams georganiseerd en zijn er korte presentaties van onze preventiewerkers. Ken jij ouders die vragen hebben rondom alcohol, drugs of gamen? Verwijs ze dan door naar onze Facebookgroepen.

www.facebook.com/groups/mijnkindenalcohol
www.facebook.com/groups/mijnkindendrugs
www.facebook.com/groups/mijnkindengamen

Regioproject ‘Drugs, wat doet dat met jou’

Op 1 september is de uitvoering van het regioproject ‘Drugs, wat doet het met jou’ van start gegaan. In dit project slaan 38 gemeenten in Oost-Brabant, de twee GGD’s en Novadic-Kentron de handen ineen om de normalisering van drugs bij jongeren en jongvolwassenen van 16 tot 27 jaar tegen te gaan. Het project wordt inmiddels (financieel) ondersteund door de ministeries van Justitie en veiligheid, VWS en de provincie. Voor de uitvoering van het project is een projectleider/aanjager aangetrokken. De komende maanden wordt er samen met de betrokkenen vanuit gemeenten, GGD’s en Novadic-Kentron hard gewerkt aan de opzet en de uitvoering van een monitor en de start van een campagne. Daarnaast wordt gekeken naar samenwerking en uniformiteit op het gebied van beleid en handhaving, zodat we samen één vuist kunnen maken. Meer weten? Lees hier het projectplan.  

Opvang en woonvoorzieningen

Housing First gaat cliënten nieuw bestaan bieden: eigen huurhuis voor daklozen Den Bosch

In 2020 is het project Housing First gestart: een samenwerkingsverband van NK met Maatschappelijke Opvang, gemeente Den Bosch, Farent sociaal werk en Reinier van Arkel. Housing First biedt twintig Bossche dak- en thuislozen een huurhuis. Zij worden uiteraard intensief begeleid. Doel is met hen op termijn toe te werken naar een zelfstandig leven. 

Forensische verslavingszorg en Verslavingsreclassering

Forensische verslavingsafdeling opent Resocialisatie Unit

Medio februari heeft de FVA een nieuwe unit geopend op locatie Vught: de Resocialisatie Unit. De eerste cliënten verblijven inmiddels op de unit, waar in totaal plaats is voor vier cliënten. De behandeling op deze unit heeft als doel een kansrijke terugkeer naar de maatschappij. Het verblijf op de unit is een tussenstap naar een eigen (begeleide) woonplek. Lees hier meer over de Resocialisatie Unit.

Ruma-marker inzetten voor urinecontroles

Door de coronamaatregelen was het een tijdlang niet mogelijk om bij cliënten van de verslavingsreclassering urinecontroles af te nemen. Dit is een risico, omdat urinecontroles vaak als voorwaarde van het toezicht zijn opgelegd. Daarom is de verslavingsreclassering op zoek gegaan naar een alternatief om de continuïteit te garanderen. We hebben een oplossing gevonden door dit jaar als proef gebruik te gaan maken van de Ruma-marker. De Ruma-marker is een drankje dat na inname dient als controlemiddel op de ingeleverde urine. Het lab kan hiermee vaststellen dat de urine die wordt gecontroleerd, daadwerkelijk is te koppelen aan de cliënt. Fraude wordt daarmee onmogelijk. De cliënt neemt het drankje onder toezicht in. Vervolgens kan de medewerker of de cliënt zelf de urine opsturen naar het lab.

Terugblik kwaliteit en onderzoek 2020

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. We doen dat door opleidingen te organiseren en (toegepast) wetenschappelijk onderzoek uit te voeren binnen onze behandelafdelingen, vrijwel altijd in samenwerking met universiteiten. De wetenschappers van NK werkten in 2020 onder meer aan de volgende ontwikkelingen op dit gebied:

  • onderzoek naar ervaringen bij het project Samen Herstellen;
  • evaluatie: tien jaar na het Handvest van Maastricht;
  • monitor e-healthmodule ‘Naast jou’;
  • onderzoek ‘Youth in transition’;
  • onderzoekslijn GHB;
  • werkgroep Topklinische GGz.

 Onderzoek naar ervaringen bij het project Samen Herstellen

In 2019 en 2020 werd bij NK een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de ervaringen van cliënten, hulpverleners en herstelmedewerkers binnen het project Samen Herstellen. Bij dit project worden cliënten voor, tijdens en na hun reguliere behandeling ondersteund door vrijwilligers met ervaringskennis (herstelmedewerkers). Hoe ervaren de herstelmedewerkers het om hun ervaringsdeskundigheid in te zetten binnen Samen Herstellen? Wat hebben de professionals van Novadic-Kentron nodig om de samenwerking met de herstelmedewerkers te bevorderen? Deze vragen werden in drie deelonderzoeken door afstudeerstudenten uitgevoerd. Uit de resultaten blijkt dat cliënten en hulpverleners meerwaarde zien in de informele ondersteuning van herstelmedewerkers. Cliënten zien nog wel mogelijkheden voor verbetering van de nazorg en herstelmedewerkers en hulpverleners vinden dat integratie van formele en informele zorg nog beter kan. De bevindingen worden nog gepubliceerd in een wetenschappelijk artikel. Meer informatie: cor.verbrugge@novadic-kentron.nl.

Evaluatie: tien jaar na het Handvest van Maastricht

Tien jaar geleden sloten cliëntorganisaties en dertien verslavingszorginstellingen een pact: het Handvest van Maastricht. Er werd afgesproken dat de instellingen meer herstelondersteunende zorg gingen uitvoeren (doelen cliënt centraal, gericht op herstel op verschillende levensgebieden), ervaringskennis als derde kennisbron gingen ontwikkelen (naast professionele en wetenschappelijke kennis) en deze voornemens in de praktijk zouden gaan toetsen in zogenoemde proeftuinen. In 2020 is koepelorganisatie Verslavingskunde Nederland een onderzoek gestart: hoe staat het met de doelen van het Handvest van Maastricht? Zijn herstelzorg en inzet van ervaringsdeskundigheid gemeengoed geworden? Onderzoekers van cliëntorganisatie Het Zwarte Gat en wetenschappelijk Instituut IVO gingen onder meer bij Novadic-Kentron aan de slag met vragenlijsten voor bestuur en managers, hielden groepsbesprekingen met relevante sleutelfiguren en zijn nu bezig met het analyseren van de gegevens en het samenstellen van een rapport. De verwachting is dat dit medio 2021 aangeleverd wordt bij de opdrachtgever en dat het rapport daarna verspreid zal worden binnen de instellingen. Binnen NK denken wij dat we het goed gedaan hebben! Meer informatie: cor.verbrugge@novadic-kentron.nl. 

Monitor e-healthmodule ‘Naast jou’

We weten dat een verslavingsprobleem veel invloed heeft op iemands leven, maar ook op het leven van mensen uit de omgeving. Novadic-Kentron vindt het belangrijk om aandacht te hebben voor deze naasten. Sinds dit voorjaar is de online module ‘Naast jou’ beschikbaar. Deze module is geschikt voor ouders, partners en andere familieleden (wonend in Brabant) van iemand met een verslavingsprobleem (deze persoon hoeft niet in behandeling te zijn bij NK). Het doel van de module is de kwaliteit van het eigen leven verbeteren en beter en prettiger communiceren met het kind, partner of familielid met verslavingsproblemen. De module bestaat uit een aantal thema’s, waaronder zorgen voor jezelf, grenzen stellen en stoppen met beschermen. De naaste wordt bij het doorlopen van de module begeleid door de verslavingsconsulent van afdeling Advies en Informatie of een Preventiemedewerker. In een wetenschappelijke monitor wordt gekeken of deze nieuwe aanpak het beoogde effect sorteert en hoe het met de deelnemers gaat tijdens en na de interventie. Deze monitor zal doorlopen in het jaar 2021. Meer informatie: Ilke van der Sangen en Henny Bongers, hulp@novadic-kentron.nl. 

Onderzoek ‘Youth in transition’

Novadic-Kentron onderzoekt samen met andere verslavingszorginstellingen in Nederland het langetermijnverloop van verslaving bij een leeftijdsgroep van adolescentie tot jongvolwassenheid. 420 jongeren worden vijf jaar lang na de start van hun behandeling gevolgd. In het onderzoek wordt niet alleen gekeken naar het verloop van de verslaving, maar ook naar de aanwezigheid van andere psychische stoornissen. En naar het sociaal-maatschappelijke functioneren van de jongeren. Daarbij wordt onderzocht welke kenmerken van de jongeren samenhangen met een gunstig of juist ongunstig verloop. Ook wordt onderzocht welke soorten verslavingsbehandelingen bij welke deelgroepen jongeren resulteren in een gunstige uitkomst op lange termijn. Inmiddels worden, samen met de andere instellingen, zo’n 350 van de 420 jongeren gevolgd in hun zorgtraject en zijn er meer dan honderd metingen gedaan. Novadic-Kentron heeft op dit moment 44 deelnemers aan het onderzoek geleverd. De uiteindelijke resultaten van het onderzoek zullen een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de vroege herkenning van jongeren met een hoog risico op chronische verslavingsproblemen, en aan het ontwikkelen van een meer op individuele jongeren toegesneden behandelaanbod in de verslavingszorg (gepersonaliseerde zorg). Het onderzoek is in 2019 van start gegaan. De totale looptijd van het onderzoek is zes en half jaar. Meer informatie: laura.de.fuentes@novadic-kentron.nl.

Onderzoekslijn GHB

Ook in 2020 heeft NK weer onderzoek verricht naar GHB en de behandeling van cliënten met een GHB-verslaving. Van de vele projecten lichten we drie projecten uit:

  1. In juni werd een studie gepubliceerd over hoe GHB-afhankelijkheid zich ontwikkelt bij cliënten, welke factoren het in stand houden en welke aanbevelingen er zijn voor verbetering van behandeling en begeleiding. De studie verscheen in European Addiction Research.
  2. Verder werd in 2020 een studie afgerond die twee methodes, farmaceutische GHB-afbouw en benzodiazepine-afbouw, voor detoxificatie bij GHB-afhankelijkheid vergeleek. Dit was de eerste studie die detoxificatiemethodes bij GHB vergeleek en aantoonde dat afbouw met farmaceutische GHB veel minder risico’s met zich mee brengt voor cliënten en leidt tot minder ernstige onthoudingssymptomen. De studie wordt gepubliceerd in het internationaal gezaghebbende tijdschrift CNS Drugs.
  3. In samenwerking met het NISPA werd verder een nieuwe GHB-behandelhandreiking ontwikkeld, die begin 2020 gepresenteerd is. Deze handreiking bevat de laatste inzichten rond GHB, het opzetten van een geïntegreerde behandeling en suggesties voor aanvullende interventies gericht op terugvalmanagement. Meer informatie: beurmanjer@novadic-kentron.nl.

Werkgroep Topklinische GGz

Binnen NK is in 2020 een werkgroep samengesteld die onderzoekt of NK in aanmerking kan komen voor een kwalificatie ‘Topklinische GGZ’. We willen meer dan gewoon goed doen, we willen toonaangevend zijn en innoveren en toewerken naar een TOPGGz-erkenning. Door het programma detoxificatie GHB voldoet NK al voor een groot deel aan de criteria. NK denkt dat TOPGGz impactvol en haalbaar is. De voorbereidingen hiervoor hebben in het najaar van 2020 geleid tot besluitvorming. Het Managementteam en de Raden van Bestuur van Novadic-Kentron en Zorg van de Zaak hebben akkoord gegeven om het TOPGGz-keurmerk aan te vragen. Een projectteam heeft de opdracht gekregen het traject vanaf 1 januari 2021 vorm te gaan geven.

De best gelezen artikelen van 2020

Cijfers 2020

In dit artikel vindt u de belangrijkste cijfers van 2020: u vindt hier cijfers over de totale instroom van cliënten en specifiek over jongeren. U vindt er informatie over het aandeel klinische behandeling, verschillende leeftijdscategorieën en primaire problematiek. Verder vindt u een terugkoppeling over de Cliënttevredenheid in 2020. Ten slotte vindt u in dit artikel cijfers over ons personeelsbestand in 2020.

Alle cliënten

In 2020 waren 7.672 cliënten in behandeling, versus 7.632 in 2019. Van hen zijn 1.012 cliënten klinisch opgenomen. Dit zijn alle opnames, ook andere financieringsstromen dan DBC en DBBC, maar exclusief woonvoorzieningen (hostels).

Primaire problematiek Aantal
Alcohol 2.533
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 1.164
Opiaten 918
Cannabis 972
GHB 152
Gokken 231
Medicijnen (o.a. benzodiazepines) 220
Internet (gamen, chatten, erotiek) 44
Ketamine 70
Xtc 6
Overig1 70
Onbekend2 1.292

1 Bijvoorbeeld: lachgas, nicotine, hallucinogenen

2 Bijvoorbeeld omdat cliënten zich nog in de intake/diagnostiekfase bevinden, omdat ze alleen nog urinecontroles krijgen of omdat het cliënten zijn van de dag- en nachtopvang, een woonvoorziening of cliënten die behandeling krijgen via huisartsenpraktijken (onderaannemerschap)

Geslacht Aantal
man 5.750
vrouw 1.922

 

Leeftijd Aantal
< 18 86
18-23 717
24-50 4.890
50+ 1.979

 Jeugd en jongeren (12-24 jaar)

In 2020 zijn in totaal 803 jongeren behandeld (van wie 129 klinisch), versus 787 in 2019.

Primaire problematiek Aantal
Cannabis 315
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 126
Alcohol 75
Gamen 19
Gokken 36
GHB 10
Xtc 4
Opiaten 6
Overig 64
Onbekend 148

 

Leeftijd aantal
13 2
14 4
15 13
16 29
17 38
18 64
19 101
20 130
21 148
22 124
23 150

 

Geslacht Aantal
Man 616
Vrouw 187

Cliënttevredenheid 

  N Gem
Totaal NK (gemeten met CQI) 498 8,4
Zorgverzekeringswet: SGGZ en BGGZ 432 8,4
Gemeentelijk domein: Jeugd en MHU 116 8,2
Forensisch 42 8,3

Cliënttevredenheid wordt gemeten met de CQI-GGZ-VZ-AMB: een online vragenlijst met dertien vragen die aan het einde van de behandeling anoniem wordt ingevuld door de cliënt. N is het aantal respondenten, Gem is de gemiddelde totaalscore op cliënttevredenheid (van 0 tot 10). De Specialistische GGZ en de Basis GGZ zijn binnen NK ondergebracht binnen hetzelfde team.

Conclusies

  • Cliënten die ambulant bij NK zijn behandeld en de CQI-vragenlijst hebben ingevuld, zijn erg tevreden over de behandeling die zij bij NK hebben gehad (8,4 gemiddeld). We zien dat een groot gedeelte van de cliënten Novadic-Kentron hoog beoordeelt. 80% van onze cliënten geeft Novadic-Kentron een 8 of hoger. 46% zelfs een 9 of hoger. Slechts 3% geeft een 5 of lager.
  • Vooral op het gebied van Bejegening (serieus nemen en begrijpelijk uitleggen) scoort NK hoog (gemiddeld 4,7 op een schaal van 1 tot 5).
  • De cliënttevredenheid is in 2020 iets gedaald ten opzichte van 2019 (van een 8,6 naar een 8,4). Deze daling komt vooral doordat de beoordeling binnen de zorgverzekeringswet iets achteruit is gegaan (van 8,6 naar 8,4). Uiteraard was 2020 een uitzonderlijk jaar, dit heeft mogelijk een rol gespeeld. We houden uiteraard goed in de gaten hoe dit zich ontwikkelt. Bij de andere twee domeinen is het cijfer nagenoeg gelijk gebleven. NK streeft er altijd naar om de cliënttevredenheid nog verder te verbeteren.

De woonvoorzieningen, Preventie, Herstel en Wmo ambulante begeleiding hebben eigen vragenlijsten uitgezet onder cliënten. De eigen vragenlijsten zijn gebaseerd op de vragen van de CQI en afgestemd op de doelgroepen van deze voorzieningen.

In de woonvoorzieningen heeft 80% van de bewoners de vragenlijst ingevuld en geeft 75% als totale beoordeling een 7 of hoger. En meer dan 25% zelfs een 8 of hoger. Een hele mooie score voor woonvoorzieningen, waar veel cliënten in coronatijd het niet makkelijk hebben. De rapportages van Preventie, Herstel en Wmo ambulante begeleiding volgen in de eerste helft van 2021.

Aantal medewerkers

Aantal fte per 1 januari 2020: 744
Aantal medewerkers per 1 januari 2020: 872

Aantal fte per 31 december 2020: 737
Aantal medewerkers per 31 december 2020: 862