Terugblik Novadic-Kentron algemeen eerste kwartaal 2018

In het eerste kwartaal van 2018 heeft de samenwerking binnen het netwerk Verslavingskunde Nederland concreet vorm gekregen, onder meer via de gezamenlijke aangifte tegen de tabaksindustrie. Ook heeft NK met partners van GGZ Nederland een vervolg gegeven aan de campagne van eind 2017 om de regelgekte binnen de zorg aan te pakken. Ruim 160.000 mensen hebben het manifest ondertekend. Nu worden met collega-instellingen en andere ketenpartners regels en procedures kritisch tegen het licht gehouden. Over deze zaken en andere recente ontwikkelingen dit eerste kwartaal leest u hieronder meer. 

Aangifte tabaksindustrie

Begin februari heeft Verslavingskunde Nederland, waaraan ook NK deelneemt, aangifte gedaan tegen de tabaksindustrie. Met die aangifte nam een groot aantal zorginstellingen stelling tegen roken, met als doel de nieuwe generatie te beschermen tegen de schadelijke gevolgen en het roken te denormaliseren. In de aangifte ging het vooral om de zogenaamde sjoemelsigaret: sigaretten met gaatjes die ervoor zorgen dat apparatuur minder schadelijke stoffen meet dan een roker daadwerkelijk binnenkrijgt, omdat rokers met hun vingers en mond de luchtgaatjes deels dichtknijpen. De aanklacht is dat dit een bewuste werkwijze van de tabaksindustrie is om een maximum aan nicotine in de sigaret te stoppen, zodat de sigaret zeer verslavend is. Inmiddels is helaas duidelijk geworden dat het OM niet overgaat tot vervolging van de tabaksindustrie, omdat binnen de huidige wet- en regelgeving een kansrijke vervolging van de tabaksproducenten onmogelijk is.

Schrapsessies landelijke campagne ‘Minder Regelgekte Meer Zorg’

Eind maart organiseerde GGZ Nederland de ‘Regelgekte-4daagse’. In die week werden op landelijk niveau besprekingen georganiseerd tussen GGZ, zorgverzekeraars, VNG en het ministerie van VWS over nut en noodzaak van regels en procedures. Tegelijkertijd maakten in Amersfoort zeven GGZ-‘koploperinstellingen’, waaronder NK, een start met de zogenaamde schrapsessies. Zij inventariseerden welke opgelegde én eigen regels overbodig zijn of effectiever zouden kunnen. Vervolgens werd een top drie geselecteerd waarbij werd aangegeven op welke wijze de instellingen daar zelf verandering in zouden kunnen brengen. Ook werden thema’s meegegeven die op landelijk niveau aangepakt moeten worden. Het is de bedoeling dat alle GGZ-instellingen zelf schrapsessies gaan organiseren. Ook NK is hiermee bezig, om het aantal regels terug te dringen. Binnenkort verschijnt een speciale website waarop landelijk ervaringen kunnen worden uitgewisseld.

Clubdag Verslavingskunde Nederland (VKN)

Vrijdag 26 maart vond in Amersfoort de tweede clubdag plaats van Verslavingskunde Nederland (VKN). Zo’n tachtig hulpverleners en ervaringsdeskundigen van de twaalf deelnemende instellingen waren aanwezig, waaronder een NK-delegatie. Onze bestuurder Walther Tibosch, tevens bestuursvoorzitter van VKN, praatte de bijeenkomst aan elkaar. Na zijn welkom verzorgde hij een korte presentatie over VKN: “VKN is geen centrum, maar een beweging. We willen jullie meenemen in die beweging. Samen moeten we eraan werken dat we als expert in verslavingszorg worden gezien en dus een belangrijke gesprekspartner zijn van beleidsmakers en opdrachtgevers. Dat is nodig om meer mensen passende, op herstel gerichte behandeling te bieden en stigma’s te doorbreken. Zo wil VKN bijdragen aan een gezonde, veilige en sociale samenleving.” Aansluitend hield Dewi Segaar van de Alliantie Nederland Rookvrij een presentatie over effectieve samenwerking en een pleidooi voor het bundelen van krachten. Daarna was het de beurt aan vertegenwoordigers van de zeven programmalijnen. Zij hielden een flitsende pecha kucha-presentatie. De middag werd afgesloten met een stellingendiscussie.

Save the date! 16 oktober 2018: landelijke Dag Verslavingskunde

Op 16 oktober 2018 bestaat VKN precies een jaar. Die dag wordt voor het eerst de Landelijke Dag Verslavingskunde georganiseerd in de Rijtuigenloods te Amersfoort. Het thema van deze dag is ‘Verslavingskunde, nu en in de toekomst’. Er wordt gewerkt aan een rijk en gevarieerd programma met interessante sprekers, verrassende workshops, storytelling, muziek, film, theater én een award voor de beste vernieuwing op het gebied van herstel in de verslavingszorg. De dag is bedoeld voor medewerkers van alle aangesloten organisaties, ketenpartners, cliënten en stakeholders. Een uitnodiging met het volledige programma volgt te zijner tijd. Als u die wilt ontvangen, vul dan het formulier in op de website van de Congresbalie.

Vastgoedbeleid

In het kader van het terugdringen van de kosten en optimaliseren van de bedrijfsvoering is NK zich al geruime tijd aan het bezinnen over het vastgoed in eigendom. Inmiddels is besloten de panden aan de Edisonlaan te Tilburg en de Schijndelseweg in Sint-Oedenrode te verkopen. In Tilburg is al een paar jaar geleden besloten te verhuizen naar de locatie Jan Wierhof. Daar is onze medische heroïne-unit al gehuisvest. Een ander voordeel is dat we dan op het terrein van GGZ Breburg zitten, een belangrijke samenwerkingspartner in Tilburg en omgeving.

In onze locatie in Sint-Oedenrode (het voormalige Damianenklooster) is momenteel onze jeugdkliniek van Kentra24 gevestigd. Die blijft daar tot er een koper voor deze locatie gevonden is. Daarna verhuist de jeugdkliniek naar de Rompertsebaan in Den Bosch, waar door sluiting van de klinische afdeling ruimte beschikbaar is. Ook voor andere locaties wordt onderzocht of het in het kader van zogenoemde waarde-optimalisatie wenselijk is die locatie te verkopen.

Terugblik Gemeentelijk domein eerste kwartaal 2018 

Er gebeurt veel binnen het gemeentelijk domein. Om dat allemaal goed te stroomlijnen, zijn onlangs accountmanagers benoemd. Het gemeentelijk domein omvat veel verschillende activiteiten – van jeugdzorg tot medische heroïne-units – maar al deze activiteiten hebben als gemeenschappelijk doel om mensen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving te helpen. Dat gebeurt onder meer door wijkteams en instellingen voor jeugdzorg, waarmee NK intensief samenwerkt. NK ondersteunt en adviseert deze samenwerkingspartners en kan als specialist worden ingeschakeld bij ernstige verslavingsproblemen. Daarover hieronder meer. Ook leest u over ontwikkelingen binnen preventie en andere Wmo-terreinen, zoals de medische heroïne-units. Elders in deze nieuwsbrief vindt u bovendien een aantal artikelen die dieper ingaan op het boeiende en zinvolle werk van preventie en bemoeizorg! 

Nieuwe accountmanagers voor gemeenten aangesteld

Sinds 1 maart 2018 zijn bij Novadic-Kentron twee accountmanagers aangesteld, die aanspreekpunt en contactpersoon zijn voor de gemeenten in ons werkgebied. Met de aanstelling van de accountmanagers wil NK invulling geven aan een optimale werkrelatie met uw gemeente. De accountmanagers zijn altijd direct bereikbaar voor antwoord op uw vragen en overleg over de verschillende vormen van zorg en contracten op het gebied van het sociaal domein, de Wmo en de Jeugdwet. Voor preventie en jeugd is Irene Dijkstra accountmanager. Irene was tot voor kort hoofd van de jeugdkliniek Kentra24. Voor de chronische doelgroep (mensen met langdurige en complexe verslavingsproblemen) en voorzieningen als medische heroïne-units (MHU), bemoeizorg, dag- en nachtopvang en woonvoorzieningen, is dat Ton van Pelt, die tot 1 maart coördinator was van de drie MHU’s.

Kentra24 opent afdeling 18-min

Op 5 april heeft Kentra24, de afdeling waar jongeren tussen de 12 en 24 jaar met lichte tot ernstige verslavingsproblematiek behandeld worden, een speciale behandelafdeling (de Tongelreep) geopend voor de doelgroep jonger dan 18 jaar. Senior sociotherapeut Froukje Olivier, contactpersoon aanmelding 18-min, is een van de stuwende krachten achter de start van deze afdeling. Froukje: “We hebben geconstateerd dat we steeds vaker aanmeldingen krijgen van deze kwetsbare doelgroep. Die kwetsbaarheid wordt nog groter omdat de jongeren de neiging hebben het gedrag van de oudere cliënten over te nemen. Meer dan bij de wat oudere cliënten is voor hen ook opvoedkundige zorg nodig. Ook is er sprake van een andere financieringsstroom, wat meer mogelijkheden biedt voor een leeftijdsspecifieke aanpak, waarbij coaching van belang is. De begeleiding richt zich op spiegelen, confronteren en de verantwoordelijkheid bij de jongere leggen. Het team van de nieuwe afdeling bestaat uit zes collega’s. Omdat zij alleen met de doelgroep 18-min aan de slag gaan, kunnen zij zich ontwikkelen tot expert.”

Het nieuwe team van de Tongelreep werkt intensief samen met de dagbehandeling (Intensief ambulant). Froukje: “Zo kunnen we sneller op- en afschalen. We willen deze doelgroep niet te lang in de kliniek houden. De focus ligt op gedragsverandering, daartoe worden concrete en haalbare doelen gesteld. We gaan ook intensief met het systeem rond de cliënt aan de slag. We willen dat de cliënten zoveel mogelijk contact houden met de eigen omgeving en daar oefenen. Binnen deze afdeling is er dus sprake van flexibele omgang met overnachtingen.”

Voor de instroom van 18-minners is geen verwijzing nodig, maar wel een beschikking vanuit de gemeente. De aanmeldingen worden met voorrang afgehandeld, waardoor er een snellere doorstroom is. Voor meer informatie kan contact worden opgenomen met Froukje Olivier, 06-13 85 67 18. 

Preventie informeert ketenpartners tijdens Snakepit

In december vond in het Klokgebouw in Eindhoven het dance-event Snakepit plaats, waar zo’n 6.000 dance-liefhebbers op af kwamen. Preventiewerkers van het Unity-project hebben in het kader van Celebrate safe een aantal belangrijke partners uitgenodigd om tijdens een werkbezoek een kijkje te komen nemen achter de schermen van dit event. Dat gebeurde onder de noemer ‘Samen sterk voor een veilige en gezonde dance-cultuur’. Voor dit werkbezoek werden onder andere raadsleden, ambtenaren en vertegenwoordigers van veiligheidsdiensten uitgenodigd. Zij kregen van de organisator, locatiemanager Klokgebouw, beveiliging, EHBO en uiteraard onze Unity-mensen uitleg over de rol die zij spelen om dergelijke evenementen gezond en veilig te houden.

‘Drugs, dat kunnen we hier niet gebruiken’

Drugsgebruik is allang geen probleem meer van alleen ‘de grote stad’. Ook in de kleinere plattelandsgemeenten raakt het gebruik van drugs steeds meer ingeburgerd. Het gebruik van illegale middelen wordt steeds normaler gevonden, met veel risico’s tot gevolg. Daarom hebben veertig gemeenten in Oost-Brabant, waar in totaal 1,4 miljoen burgers wonen, de handen ineen geslagen om deze ongewenste normalisering van drugsgebruik tegen te gaan. Zij hebben partijen als Novadic-Kentron, GGD, politie en jongerenwerk gevraagd samen met de gemeenten de integrale aanpak ‘Drugs, dat kunnen we hier niet gebruiken’ te ontwikkelen. Deze aanpak heeft twee doelen: gezondheidsproblemen en uitval in de maatschappij voorkomen, en het gevoel van veiligheid onder burgers vergroten.

Inmiddels hebben de gemeenten van de Veiligheidsregio Oost Brabant budget vrijgemaakt om Martijn Planken, die zowel bij de GGD als in de verslavingszorg heeft gewerkt en ervaring heeft als kartrekker van projecten op landelijk en regionaal niveau, als kwartiermaker aan te stellen. Hij wordt gestationeerd bij Novadic-Kentron en heeft als opdracht om samen met een begeleidingsgroep en afgevaardigden van de gemeenten te komen tot een breed gedragen en effectieve aanpak. 

Onderzoek wijkteams regio Den Bosch

Op verzoek van de afdeling Preventie hebben beleidsmedewerker Mariken Hulscher en Marloes van Elderen van de afdeling Advies en Informatie eind 2017 onderzoek gedaan naar het versterken van de relatie met de wijkteams in de regio Den Bosch. Steeds meer zorgtaken vallen onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. Dat vraagt bij problemen met middelengebruik om een gezamenlijke aanpak op het snijvlak van zorg en behandeling. Tijdens de voorbereiding bleek dat de relatie met de teams in gemeente Den Bosch op orde was. Voor dit onderzoek zijn daarom gesprekken gevoerd met wijkteams in de regiogemeenten Zaltbommel, Vught, Haaren, Boxtel, Sint-Michielsgestel, Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. De gesprekken hadden een tweeledige insteek: er werd geïnventariseerd welke vragen en wensen de wijkteams hebben, maar tegelijkertijd ook informatie verstrekt over wat NK te bieden heeft.

In februari werden de resultaten van het onderzoek en de daaruit voortvloeiende adviezen gepresenteerd. De wijkteams zijn zeker bereid samen te werken, maar vinden het lastig om de juiste ingang te vinden. Omdat verschillende afdelingen van NK betrokken zijn, is het advies om goed in beeld te brengen welke rol die afdelingen kunnen spelen bij de zorg voor en behandeling van probleemgebruikers. Ook kan de onderlinge samenwerking verder worden versterkt. Volgende stap is overleg met de wijkteams om NK proactief te positioneren als verslavingsexpert en de zichtbaarheid in de wijk te verbeteren. Een werkgroep zal de adviezen in de praktijk vormgeven. Er wordt gestart met een pilot in de regio Den Bosch, met als doel deze werkwijze daarna ook door te voeren in de andere regio’s.

Gesprekstafels jeugdverslavingszorg Brabant

De transities in de jeugdzorg van de afgelopen jaren dreigen hun tol te eisen voor het specialisme jeugdverslavingszorg. Als gemeenten en jeugdregio’s niet snel actie ondernemen, zou passende hulp voor jongeren met verslavingsproblematiek kunnen verdwijnen. Overal in het land organiseert het Ondersteuningsteam Zorglandschap (van de VNG, VWS en de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd) daarom samen met betrokken partijen regionale gesprektafels. In Brabant organiseert Novadic-Kentron zo’n gesprekstafel. Dat gebeurt op woensdag 27 juni van 17.00 tot 20.00 uur op onze hoofdlocatie in Vught. Wij nodigen alle betrokkenen uit de Brabantse jeugdzorg uit om deze datum alvast in de agenda te noteren. Een uitnodiging met het definitieve programma en de locatie volgt binnenkort. 

Meer onderzoek nodig naar effecten aantal verstrekkingen heroïne per dag

Als richtlijn voor de medische heroïne-units (MHU’s) geldt dat medische heroïne driemaal per dag verstrekt wordt. Er zijn echter ook studies die aangeven dat twee verstrekkingen per dag tot de mogelijkheden behoren. NK is daarom bij wijze van proef in 2015 op de MHU Eindhoven gestart met het tweemaal daags verstrekken van heroïne. De MHU’s Tilburg en Den Bosch verstrekken nog drie maal daags. NK heeft inmiddels een studie uitgevoerd naar de effecten van deze wijziging op de mentale, fysieke en sociale gezondheid van cliënten van de MHU’s. Ook is gekeken naar het gemiddeld aantal keer dat cliënten komen voor hun heroïne. De studie is uitgevoerd onder 49 cliënten: 18 van de MHU Eindhoven en 31 van Den Bosch en Tilburg (controlegroep). Uiteindelijk waren er slechts van 25 (8 en 17) cliënten gegevens beschikbaar. Er werden geen verschillen gevonden tussen de groepen, maar omdat de aantallen te laag zijn om harde conclusies te kunnen trekken, is meer onderzoek nodig.

Inmiddels is een landelijke werkgroep opgericht, waaraan NK deelneemt. Naast het aantal verstrekkingen gaat deze werkgroep ook aan de slag met thema’s als de benodigde personeelsmix op een MHU, het aantal behandelcontacten, de mogelijke integratie van de MHU met een unit voor methadonverstrekking en mogelijkheden van thuisbehandeling.

Ook gebruiksruimte Tilburg overgedragen

Met ingang van 1 januari is de gebruiksruimte aan de Gasthuisring in Tilburg overgedragen aan de Tilburgse instelling voor maatschappelijke opvang Traverse. Al eerder werd de gebruiksruimte in Eindhoven gesloten en die in Breda overgenomen door de SMO Breda. De sluiting en overname hebben plaatsgevonden in overleg met de gemeenten. Omdat het aantal bezoekers daalde, zijn de activiteiten van de gebruiksruimtes geïntegreerd in het bestaande aanbod van voorzieningen voor maatschappelijke opvang. Bij de overdracht is ook het grootste deel van de Novadic-Kentronmedewerkers door de maatschappelijke opvang overgenomen. Onze organisatie heeft nu alleen nog in Den Bosch, waar we ook nog dag- en nachtopvang bieden, diverse gebruiksruimtes.

Terugblik Zvw-domein eerste kwartaal 2018

In dit overzicht leest u welke actuele ontwikkelingen spelen in de door de zorgverzekeraars gefinancierde zorg, die geleverd wordt door onze Specialistische en BasisGGZ-teams. Afgelopen kwartaal waren er twee belangrijke ontwikkelingen: de veranderingen rond FACT in Oost-Brabant en de certificering van het ACT-team van de VOF Dubbele Diagnose. 

Veranderingen FACT Oost-Brabant

GGZ Oost Brabant, De Rooyse Wissel en Novadic-Kentron hebben na zorgvuldig overleg gezamenlijk besloten FACT+ (een zeer intensieve vorm van ambulante hulp aan huis) in de huidige vorm niet te continueren en met deze samenwerkingsvorm te stoppen. De huidige vorm sluit onvoldoende aan bij de strategische en organisatorische doelstellingen van de drie partijen. Wel onderzoeken de betrokken partijen de haalbaarheid van een forensisch FACT (ForFact). Het organiseren van een ForFact biedt de mogelijkheid expertises verder te ontwikkelen en het team sterker te positioneren.

Mede door deze richting verandert de samenwerkingsvorm tussen de drie partijen. GGZ Oost Brabant en De Rooyse Wissel zijn voornemens een nieuw samenwerkingsverband ForFact aan te gaan. Novadic-Kentron zal geen direct onderdeel meer zijn van dit nieuwe samenwerkingsverband, maar op consultbasis worden betrokken.

Onze organisatie zal naar aanleiding van de businesscase een besluit nemen over deelname aan het ForFact. NK zal in Helmond een passend aanbod creëren om de mogelijke lacune in de hulpverlening op te vangen. Het jaar 2018 wordt gezien als een overgangsjaar, waarbij de transitie zorgvuldig wordt doorlopen, met respect voor cliënten en medewerkers. Momenteel wordt uitgewerkt welke stappen daarvoor genomen moeten worden.

CCAF keurmerk voor ACT-team VOF Dubbele Diagnose

Op 25 januari 2018 vond ten behoeve van (her)certificering bij het Tilburgse ACT Team van de VOF Dubbele Diagnose (een gezamenlijke afdeling van GGz Breburg en NK) een audit plaats door de stichting Centrum Certificering ACT en FACT (CCAF). Op 21 februari heeft het team het conceptverslag ontvangen. Daarin waren al aanwijzingen voor een positief eindresultaat. Lovende termen als uitstekend en optimaal waren in het concept frequent te vinden. Op 10 april werd het CCAF-keurmerk volgens de veldnorm ACT via een officiële brief toegekend. Het CCAF was met name positief over de outreachende zorg, het multidisciplinair team met behandelaars en begeleiders, de integrale aandacht voor verslavingsproblematiek, de mogelijkheid de zorg snel te intensiveren en het doelgroepgericht en wijkgericht werken. Het team is opgenomen in het keurmerkregister van het CCAF.

Terugblik Herstelondersteunende zorg eerste kwartaal 2018

Ook in 2018 wordt er weer flink aan de weg getimmerd op het gebied van herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid (zie kader onderin). Zo zijn er succesvolle ervaringsgroepen opgericht in de woonvoorzieningen in Eindhoven en Den Bosch, gaan ervaringswerkers individuele begeleiding bieden in de gemeente Bergen op Zoom en is in Eindhoven een zogenoemde ervaringsvijver gestart om samen met ervaringswerkers van andere instellingen de zorg in Eindhoven te verbeteren. Ook zoeken wij nog naasten die in navolging van onze succesvolle naastengroep in Roosendaal zelf ook een groep willen opzetten! Lees hier meer over deze en andere ontwikkelingen in het eerste kwartaal van 2018.

Ervaringswerkers gaan individuele begeleiding bieden in Bergen op Zoom

In de gemeente Bergen op Zoom gaan ervaringswerkers in het kader van de Wmo individuele begeleiding bieden aan cliënten. Dit zijn cliënten met verslavingsproblemen, maar zij hoeven niet per se in behandeling te zijn bij NK. Via contacten met onder meer de GGzE stromen de eerste cliënten inmiddels binnen. De ervaringswerkers kunnen een unieke aanvulling bieden op de reguliere zorg binnen de wijk.

Training ZRM (zelfredzaamheidsmatrix) voor ervaringswerkers

Een aantal ervaringsdeskundigen en ervaringswerkers zijn onlangs getraind in het gebruik van de ZRM (zelfredzaamheidsmatrix). Dit is een effectieve methode om problemen op alle leefgebieden in kaart te brengen, bijvoorbeeld of iemand een uitkering heeft, een relatie, kinderen, psychische problemen, enzovoorts. Op basis hiervan wordt een ‘score’ vastgesteld en wordt duidelijk welke begeleiding iemand nodig heeft. De training zal intern verder worden uitgezet zodat alle ervaringswerkers ZRM-deskundig zijn, waardoor ze in meer gemeentes kunnen worden ingezet.

Ervaringsvijver in Eindhoven

In Eindhoven is een ervaringsvijver gestart. Ervaringsdeskundigen en ervaringswerkers uit verschillende organisaties binnen de regio – zoals Neos, GGzE, Markieza en dus ook NK – fungeren als ‘denktank’ om samen acties te bedenken om de zorg in de regio te verbeteren. Zo wordt gedacht aan het oprichten van een netwerk van ervaringswerkers die concreet hulp bieden in de wijk.

Herstelpunt Eindhoven

Na Herstelpunt Vught is medio maart ook een Herstelpunt in Eindhoven geopend. De officiële opening heeft plaatsgevonden tijdens een feestelijke ‘herstelmarkt’ met als thema Op Eigen Kracht. Eigen Kracht was zeker te horen in de inspirerende, persoonlijke verhalen van de sprekers, bij de Aikido-demonstratie die gegeven werd en bij de muziek van de Will Hawkins Foundation Band. Vele externe ketenpartners toonden hun betrokkenheid door zichzelf te presenteren in verschillende kraampjes.

Bij het Herstelpunt kunnen nieuwe en bestaande cliënten, hun naasten en hulpverleners (ook bij onze samenwerkingspartners!) terecht voor informatie over herstel, herstelondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid.

Training visie herstelondersteunende zorg aan alle teams

Ervaringsdeskundigen en ervaringswerkers gaan intern alle teams voorlichting geven over de herstelvisie en het bieden van herstelondersteunende zorg. Eind dit jaar worden twee teams verder getraind in de concrete werkwijze, zodat onze zorgverleners meer gericht aan de slag gaan met herstelondersteunende zorg, waaronder het (terug)leggen van de regie bij de cliënt, en de inzet van ervaringsdeskundigheid.

Succesvolle ervaringsgroepen bij woonvoorzieningen

In Eindhoven en Den Bosch is onlangs gestart met ervaringsgroepen voor de bewoners van de woonvoorzieningen. In deze groepen wisselen bewoners ervaringen uit en vormen ze samen een netwerk om elkaar te helpen bij het uitstromen naar meer zelfstandige woonvormen. De ervaringsgroepen zijn een groot succes. De bewoners weten elkaar te motiveren en stimuleren. Door de verschillende woonvormen, de twee appartementen en de woonvoorziening, te combineren in de groep, zien de bewoners dat doorstroom mogelijk is en dagbesteding zinvol is. Hierdoor zijn al meerdere bewoners weer gestart met dagbesteding op verschillende locaties, zoals bij Neos en NovaFarm-Grip en binnen de woonvoorziening zelf.

Naastengroep Roosendaal

In Roosendaal zijn twee naastengroepen gestart, begeleid door een naaste zelf. Alle naasten en familie van (ex-)verslaafden zijn hier welkom om ervaringen te delen en elkaar verder te helpen bij het omgaan met de verslaving van hun kind, ouder, vriend, et cetera. We willen graag ook in andere regio’s naastengroepen opzetten, dus we zoeken nog naasten die hieraan willen deelnemen of die misschien zelf wel zo’n groep willen opzetten. Wij helpen je daarbij! Interesse? Mail naar herstelpunt.nieuwe-kansen@novadic-kentron.nl!

Wat is herstelondersteunende zorg?

Bij herstelondersteunende zorg bepaalt de cliënt zelf wat hij of zij wil bereiken op verschillende levensgebieden, en neemt hier zoveel mogelijk zelf de regie in, met ondersteuning van de hulpverlener. Bij herstelondersteunende zorg is het inzetten van ervaringsdeskundigheid essentieel: als aanvulling op de zorg, als brug tussen cliënt en professional en als derde kennisbron naast professionele en wetenschappelijke kennis. Niet alleen onze cliënten en organisatie plukken daar de vruchten van, ook draagt het bij aan het herstel van de ervaringswerkers zelf. NK onderscheidt daarbij ervaringswerkers: vrijwilligers die hun eigen ervaringen gebruiken om anderen verder te helpen, en ervaringsdeskundigheid: veelal medewerkers in dienst die hun ervaringsdeskundigheid door middel van een opleiding verder hebben ontwikkeld.

Cijfers herstelondersteunende zorg

Samen herstellen

Regio Aantal deelnemers
Bergen op zoom 53
Breda 104
Tilburg 112
Den Bosch/Oss 146
Eindhoven/Helmond 121

Deelnemers ervaringsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Roosendaal 12
Bergen op Zoom 6
Breda 24
Tilburg 8
Den Bosch 12
Eindhoven 8
Oss 6
Den Bosch ouderengroep 8

Deelnemers coachingsgroepen

Regio Aantal deelnemers
Breda 10
Bergen op Zoom 6
Tilburg 8
Den Bosch 18
Eindhoven 8

Aantal ervaringsdeskundigen

Regio Aantal medewerkers
Breda 0
Tilburg 1
Den Bosch 4
Eindhoven 3
Vught 3
Sint-Oedenrode 2
Bergen op Zoom 1

Aantal vrijwilligers/ervaringswerkers

Functie Aantal medewerkers
Samen herstellen 31
Unity 18
Cliëntenraad 9
Kentra24 3
Naasten 1

Aantal vrijwilligers/ervaringswerkers herstelpunt

Functie Aantal medewerkers
Herstelmedewerker 9

Aantal vrijwilligers afdelingen

Functie Aantal medewerkers
Herstelmedewerker 3

 

Terugblik Justitieel domein eerste kwartaal 2018

Cliënten die met justitie in aanraking zijn gekomen, worden bij NK begeleid door de verslavingsreclassering (VR) en zo nodig behandeld door de forensische verslavingszorg (FVZ). Meestal gebeurt dit binnen een justitieel kader, in opdracht van of na verwijzing door het OM. Beide afdelingen hebben voortdurend oog voor kwaliteit en innovatie om ook voor deze cliënten Nieuwe Kansen mogelijk te maken. In deze terugblik op het eerste kwartaal van 2018 vindt u daarvan enkele voorbeelden, zoals een kort verslag van de audits in het VR-team in Eindhoven en detoxificatie van GHB binnen de forensisch klinische zorg.  

Audits VR-team Eindhoven

Eind vorig jaar zijn bij het reclasseringsteam Eindhoven audits afgenomen door de 3RO-werkgroep audits (samenwerkingsverband Verslavingsreclassering, Reclassering Nederland en Reclassering Leger des Heils). Er is via dossieronderzoek, vragenlijsten en interviews met medewerkers kritisch gekeken naar de producten Werkstraffen en Advies. Inmiddels is de rapportage van de werkgroep binnen en is het team aan de slag gegaan met de conclusies en aanbevelingen om de kwaliteit van deze diensten te behouden dan wel te verhogen. We zetten de belangrijkste conclusies en aanbevelingen hieronder op een rijtje.

Werkstraffen

Het auditteam is positief over:

  • de wijze waarop het team het zorgperspectief van cliënten bewaakt;
  • de wijze waarop het team binnen de werkstraf aandacht blijft geven aan het delict, de verschillende leefgebieden en de (on)mogelijkheden van de cliënt;
  • de wijze waarop het team met elkaar samenwerkt: er zijn duidelijke afspraken over intercollegiaal overleg en feedback.

Aandachts- en verbeterpunten:

  • Maak de werkstraf methodisch zichtbaar in de organisatie, zodat de re-integratiedoelen gezamenlijk opgepakt kunnen worden.
  • Leg professionele overwegingen vast, zodat ook andere reclasseringswerkers inzicht hebben in de voortgang van de werkstraf.
  • Start tijdig met de werkstraf; het duurt vaak lang voor er een geschikt werkproject is gevonden. Maak van de zoektocht naar nieuwe mogelijkheden een voortdurend proces.

Adviesproducten

Het auditteam is positief over de volgende punten:

  • Adviezen worden tijdig geleverd, sneller dan het landelijke gemiddelde.
  • Adviezen zijn altijd afgestemd met de adviseur, toezichthouder en zorgmedewerker.
  • Adviseurs brengen altijd advies uit: zelfs als de cliënt niet op de uitnodiging verschijnt, is de benodigde informatie beschikbaar.

Aandachts- en verbeterpunten:

  • Rapporteer expliciet over de overwegingen die ten grondslag liggen aan het advies.
  • Benoem nadrukkelijk beschermende factoren.
  • Benoem het informeel netwerk als referent.
  • Leg verbindingen tussen teamleider, medewerker kwaliteit en beleid en reclasseringswerkers. De vele wijzigingen maken nieuwe structuren en afspraken nodig.

VR-medewerkers volgen masteropleiding

In september 2017 zijn vier reclasseringswerkers van de verslavingsreclassering (Francis van de Meer, Paul Wijbenga, Kim van Winkel en Debby Toepoel) gestart met de masteropleiding Forensisch Sociale Professional aan de Hogeschool van Utrecht. Het betreft een tweejarige opleiding die bestaat uit vijf modules: Verantwoord beslissen, Regisseren van risico en verandering, Begeleiden van leerprocessen, Regisseren en samenwerken en Onderzoek vaardigheden voor forensisch sociale beroepspraktijken.

Tijdens de masteropleiding Forensisch Sociale Professional leren de vier studenten waarom cliënten antisociaal gedrag vertonen en welke interventies werken. Daarnaast verbeteren zij hun vak en kunnen zij VR-collega’s ondersteunen bij het dagelijks werk. Het blijven leren en deze nieuwe opgedane kennis toepassen in de werkpraktijk is ook een belangrijke reden geweest om deze opleiding te volgen. 

FKZ verzorgt detox GHB-cliënten voortaan zelf

Binnen de forensisch klinische zorg (FKZ) van NK worden cliënten behandeld die in aanraking zijn gekomen met justitie. Als deze cliënten verslaafd waren aan GHB, werden zij tot voor kort de eerste weken van de behandeling voor detoxificatie opgenomen op de afdeling Crisis, Detox en Diagnostiek. CDD is immers speciaal ingericht en toegerust om GHB-verslaafden, die vaak heftige en mogelijk levensbedreigende ontwenningsverschijnselen hebben, te laten ontgiften van GHB.

Op FKZ wordt naast het detoxen en behandelen van verslaving ook aandacht besteed aan het voorkomen van delictgedrag. Doordat forensische cliënten met een GHB-verslaving vaak weken op CDD verbleven – zolang is het nodig om de medicinale GHB tot nul af te bouwen – was er te weinig tijd over om op FKZ ook bij GHB-cliënten aandacht aan delictgedrag te besteden. Om die reden gaat FKZ de GHB-detoxificatie voortaan zelf doen.

In samenspraak met CDD is er nu een efficiënte werkwijze opgesteld. De eerste 48 uur van de GHB-detox zijn medisch gezien het meest complex. Die 48 uur is de cliënt op CDD met een extra collega van FKZ die onder supervisie van CDD deze cliënt mee instelt op de medicinale GHB. Na die 48 uur gaat de cliënt over naar FKZ waar deze meedoet met het reguliere programma, terwijl de medicinale GHB tot nul afgebouwd wordt. 

VR in de PI

In onze vorige nieuwsbrief hebben we al gemeld dat vanaf 1 januari reclasseringswerkers van NK binnen de muren van de penitentiaire inrichtingen (PI) ingezet gaan worden. Daarbij werd vermeld dat VR op zoek was naar geschikte kandidaten. Die zoektocht is inmiddels afgerond: in Vught worden  Inge Vos en haar collega Chantal Hoeberigs ingezet. Ook in de PI Grave zal in de nabije toekomst een VR-medewerker ingezet worden.

Inge: “Samen met de casemanager van de PI doen wij, in het kader van het project Ruim Baan, voor gedetineerden met de status preventief gehecht en gevangenhouding datgene wat nodig is om recidive te voorkomen. Een traject met interventies die we – tijdens en aansluitend aan de detentie – nodig achten, kan hier een onderdeel van zijn. Daarnaast ben ik een dag in de twee weken beschikbaar voor de ISD-afdeling, voor veelplegers dan wel stelselmatige daders. Ik sluit dan onder andere aan bij het trajectbepalingsoverleg, waar afspraken gemaakt worden over het intramurale en extramurale traject dat uitgezet gaat worden. Chantal en ik zijn nog maar kort aan de slag in Vught en ons dus nog aan het oriënteren, maar wat mij betreft bevalt het tot nu toe prima en ik heb zin in deze nieuwe uitdaging.”

Terugblik Kwaliteit en onderzoek eerste kwartaal 2018

Als toonaangevend expert op het gebied van riskante leefstijl en verslaving, heeft NK veel aandacht voor het ontwikkelen en vergroten van kennis en het verbeteren van de kwaliteit van onze zorg. Ook in het eerste kwartaal van 2018 vonden belangrijke ontwikkelingen plaats op dit gebied, zoals het rioolwateronderzoek. Deze en andere ontwikkelingen vindt u in dit overzicht.

Kwaliteitsstatuut NK hernieuwd

Zorgaanbieders, belangenbehartigers van cliënten, beroepsgroepen in de GGZ en zorgverzekeraars hebben in 2016 een model kwaliteitsstatuut GGZ opgesteld. Dit beschrijft wat zorgaanbieders moeten regelen op het gebied van kwaliteit en verantwoording om binnen de Zorgverzekeringswet curatieve geestelijke gezondheidszorg te mogen verlenen. Het statuut bepaalt onder andere welke beroepsgroepen in verschillende onderdelen van de GGZ als regiebehandelaar op mogen treden. Vanaf 1 januari 2017 zijn alle aanbieders van GGZ in de Zorgverzekeringswet verplicht om een kwaliteitsstatuut te hebben. Per 1 januari 2018 is het kwaliteitsstatuut GGZ geactualiseerd, vooral met betrekking tot de evaluatiesystematiek en de eisen rondom het multidisciplinair overleg.

Het kwaliteitsstatuut borgt dat de zorgaanbieder de juiste hulp levert, op de juiste plaats en door de juiste zorgprofessional, binnen een professioneel kader. De zorgaanbieder bevordert daarmee gepaste zorg, waarin de ‘patient journey’ centraal staat.

Resultaten rioolwateronderzoek 2017

Ieder jaar brengt de EMCDDA (European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction) een rapport over het drugsgebruik (of productie) in Europese steden. Deze week is de ‘wastewater analysis 2017’ verschenen. NK-medewerker Peter Greeven was hierbij betrokken als lid van de Nationale Drug Monitor Raad (NDM).

De analyse van rioolwater afkomstig uit een bepaalde stad, is een nieuwe methode om een inschatting te maken van drugsgebruik (en productie). Het is een zich ontwikkelend onderzoeksgebied waarbij wetenschappers vanuit verschillende disciplines betrokken zijn. Rioolwateronderzoek kan een aanvulling zijn op bestaande onderzoeken; de vraag blijft echter of het een goede graadmeter is voor het drugsgebruik van de Nederlander uit een onderzochte stad, omdat ook veel lozingen voor drugsproductie worden gedaan op het riool.

In ieder geval blijkt over 2017 dat Amsterdam bovenaan staat (in Europa) als het gaat om MDMA, Eindhoven eindigt hoog als het gaat om amfetamine (maar staat op gelijke hoogte met enkele andere steden in EU-verband). Verder opvallend is dat methamfetamine in Amsterdam relatief hoog scoort.

Echter, bij geen van deze metingen kan opgemaakt worden of het gaat om lozingen van productielocaties of om humane consumptie. Het ligt voor de hand dat het in Amsterdam (MDMA) eerder gaat om gebruik (uitgaanspubliek van houseparty’s bijvoorbeeld) en in Eindhoven meer om dumpingen, maar we weten het niet zeker. Dit geeft ook de beperkingen aan van het onderzoek met rioolwater.

Bekijk hier aanvullende informatie over het onderzoek in de drie Nederlandse steden die hebben meegewerkt aan de analyses.

Multidisciplinaire richtlijn drugs

In maart is de Multidisciplinaire richtlijn “Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines” (kortweg MDR Drugs) officieel verschenen. Deze is onlangs geautoriseerd en te raadplegen via de website GGZ Standaarden.

Aan deze richtlijn hebben vanuit Novadic-Kentron diverse (oud-)medewerkers een bijdrage geleverd: Peter Greeven, Maaike Habra en Piet Visser (oktober 2015 overleden).

Aanbevelingen MDR Drugs

De aanbevelingen zijn gebaseerd op zowel wetenschappelijke evidentie, professionele kennis, ervaringskennis als, waar van toepassing, ‘overige overwegingen’ (bijvoorbeeld klinische relevantie, kosten, of beschikbaarheid van een behandeling) en zijn het resultaat van de integratie van deze informatiebronnen. Het bijzondere van deze MDR is dat deze is gebaseerd op de uitgangspunten van herstel. Het gaat daarbij om het leren leven met een stoornis en de beperkingen die daaruit voortvloeien.

Algemene aanbevelingen:

  • Het verdient aanbeveling om op middelengebruik gericht contingentiemanagement breed in de specialistische GGZ (verslavingszorg) in Nederland te implementeren.
  • Het verdient aanbeveling om, waar mogelijk, het systeem rond de cliënt te betrekken bij de behandeling.
  • Het verdient aanbeveling om in de behandeling expliciet aandacht te besteden aan de therapeutische relatie en de keuze en wensen van de cliënt.
  • Het verdient aanbeveling om cliënten tijdens hun behandeling te informeren over aanvullende zelfhulpmogelijkheden, waaronder zelfhulpgroepen.
  • Aanbevolen wordt om in de behandeling – naast psychiatrische comorbiditeit – ook aandacht te hebben voor behandeldoelen die niet (noodzakelijk) op abstinentie gericht zijn, en voor herstelondersteunende zorg op andere domeinen, waaronder de sociale inbedding, huisvesting en financiële situatie van de cliënt.
  • Er is geen (overtuigende) evidentie voor een farmacologische behandeling van een stoornis in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, xtc en GHB – behoudens geleidelijke dosisverlaging benzodiazepines – en er kan daarom geen (sec evidence based) farmacologische behandeling voor deze stoornissen aanbevolen worden. Wanneer besloten wordt om farmacotherapie aan te bieden voor de behandeling van een stoornis in het gebruik van deze drugs, dient de arts de cliënt duidelijk te informeren dat het om een ‘off label’ voorgeschreven medicijn gaat en dient de cliënt daar toestemming (‘informed consent’) voor te geven. Het verdient aanbeveling dit zorgvuldig te legitimeren en documenteren en de voortgang van de behandeling, waaronder bijwerkingen, regelmatig te monitoren.

Bekijk hier de volledige MDR Drugs, of de samenvatting van de belangrijkste aanbevelingen.

Symposium Zorgstandaarden Verslavingszorg

Begin april werden de zorgstandaarden verslaving gepresenteerd op een symposium georganiseerd door het Nederlands Instituut voor Psychologen, Resultaten Scoren en het IVO in Utrecht. Peter Greeven verzorgde als voorzitter een deel van dit symposium. Dr. Arnt Schellekens (psychiater en wetenschappelijk directeur van het NISPA) vertelde over hoe nieuwe wetenschappelijke en neurobiologische inzichten steeds meer vragen om ‘persoonlijk maatwerk’ voor de cliënt. Met biomarkers kan men nagaan of bepaalde medicatie voor een bepaalde cliënt zal werken of niet.

In het middagdeel werden de zorgstandaarden voor de verslavingszorg gepresenteerd. Aansluitend waren er workshops over de zorgstandaarden, herstelondersteunende zorg en de nieuwe richtlijn MDR niet-opioïde drugs. Met deze bijeenkomst zijn de zorgstandaarden verslaving nu officieel gepresenteerd. Voor meer informatie over de zorgstandaarden, kijk op de website GGZ Standaarden.

Bekijk hier een kort filmpje waarin Peter Greeven en Jo Swinkels (Cliëntenraad) de zorgstandaarden toelichten.