Cijfers eerste kwartaal 2022  

In dit artikel vind je de belangrijkste cijfers tot en met het eerste kwartaal van 2022: je vindt hier cijfers over de totale instroom van cliënten en specifiek over jongeren. Je vindt er informatie over het aandeel klinische behandeling, verschillende leeftijdscategorieën en primaire problematiek. Ook vind je in dit artikel cijfers over ons personeelsbestand in het eerste kwartaal van 2022.

Alle cliënten

In het eerste kwartaal van 2022 waren 4.721 cliënten in behandeling, versus 5.047 in het eerste kwartaal van 2021. Van hen zijn 393 cliënten klinisch opgenomen. Dit zijn alle opnames, ook andere financieringsstromen dan DBC en DBBC, maar exclusief woonvoorzieningen (hostels).

Primaire problematiek Aantal
Alcohol 1.507
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 750
Opiaten 737
Cannabis 547
GHB 90
Gokken 106
Medicijnen (o.a. benzodiazepines) 212
Internet (gamen, chatten, erotiek) 33
Ketamine 40
Xtc 4
Overig1 62
Onbekend2 633

1 Bijvoorbeeld: lachgas, nicotine, hallucinogenen
2 Bijvoorbeeld omdat cliënten zich nog in de intake/diagnostiekfase bevinden, omdat ze alleen nog urinecontroles krijgen of omdat het cliënten zijn van de dag- en nachtopvang, een woonvoorziening of cliënten die behandeling krijgen via huisartsenpraktijken (onderaannemerschap)

Geslacht Aantal
man 3.495
vrouw 1.224
onbekend 2

 

Leeftijd Aantal
Jonger dan 18 44
18-23 352
24-50 2.852
ouder dan 50 1.473

Jeugd en jongeren (12-24 jaar)

In het eerste kwartaal van 2022 zijn in totaal 396 jongeren door Nieuwe Kansen Jeugd (onderdeel van Novadic-Kentron) behandeld (van wie 48 klinisch), versus 432 in het eerste kwartaal van 2021.

Primaire problematiek Aantal
Cannabis 151
Opwekkende middelen (cocaïne, amfetamine) 42
Alcohol 39
Gamen 12
Gokken 17
GHB 4
Xtc 3
Opiaten 5
Overig 57
Onbekend 66

 

Leeftijd aantal
14 2
15 8
16 15
17 19
18 29
19 45
20 63
21 56
22 66
23 93

 

Geslacht Aantal
Man 287
Vrouw 109
Onbekend 0

Aantal medewerkers

Aantal fte per 1 januari 2022: 772
Aantal medewerkers per 1 januari 2022: 906

Aantal fte per 1 april 2022: 759
Aantal medewerkers per 1 april 2022: 895

Quiz: word je minder dik van spacecake…? Ken jij de bekende en minder bekende effecten van genotmiddelen?  

Dat je van alcohol een kater krijgt en van cocaïne opgefokt kunt raken, dat weet iedereen wel. Maar weet jij van welk middel je tintelingen krijgt, waarom je een slecht gebit krijgt van speed of wat er gebeurt als je GHB verkeerd samenstelt? Test je kennis en doe de quiz! (De antwoorden vind je hier, met de vragen erbij, dus je hoeft niets op te schrijven.) 

Vraag 1

Je kunt cannabis roken, maar ook eten: spacecake is cake vermengd met hasj of wiet. Wat is waar over spacecake?

A Bij spacecake krijg je minder werkzame stof binnen omdat je maag en darmen deze afbreken.

B De effecten van spacecake duren minder lang dan bij het roken van cannabis.

C De effecten van spacecake zijn heftiger en onvoorspelbaarder dan bij het roken van cannabis.

D Omdat de spijsvertering door cannabis sneller gaat, maakt spacecake je minder snel dik.

Vraag 2

GHB wordt door sommige gebruikers zelf gemaakt; hiervoor wordt onder meer GBL gebruikt, een agressief schoonmaakmiddel. Wat is een risico als je de samenstelling verkeerd hebt?

A Blaren in keel en slokdarm

B Bloedarmoede

C Botontkalking

D Uitval van haar en nagels

Vraag 3

Dat veel drinken kan leiden tot het syndroom van Korsakov (een ziekte die lijkt op dementie), weten de meeste mensen wel. Maar hoe komt het dat alcohol deze problemen kan veroorzaken?

A Alcohol leidt tot uitdroging van de hersenen.

B Alcohol zorgt voor een hogere bloeddruk.

C Black-outs door veel drinken kunnen permanent worden.

D Mensen die veel drinken, krijgen te weinig vitamines en mineralen binnen.

Vraag 4

Welke drug kan bij veelvuldig gebruik leiden tot tintelingen, gevoelloosheid en uiteindelijk zenuwschade?

A Alcohol

B GHB

C Lachgas

D Paddo’s

Vraag 5

Speedgebruik kan leiden tot een slecht gebit. Hoe komt dat?

A Door de hoge zuurgraad van speed wordt het glazuur aangetast

B Door ongecontroleerde kauwbewegingen en knarsetanden beschadig je je gebit.

C Door speed krijg je enorme trek in zoetigheid.

D Door speed trekt je tandvlees zich terug en krijg je gaatjes en loszittende tanden

Vraag 6

Wat is geen mogelijk gevolg van XTC-gebruik?

A Hogere vatbaarheid voor infecties

B Overgevoeligheid voor pijn

C Oververhitting

D Ruis door je hele gezichtsveld

Vraag 7

Van welke drug kun je blaasproblemen krijgen, zoals veelvuldig moeten plassen?

A Alcohol

B Cocaïne

C Ketamine

D XTC

Vraag 8

Welke van de volgende klachten is een direct gevolg van heroïnegebruik?

A Hallucinaties

B Hogere hartslag

C Ondervoeding

D Obstipatie

Vraag 9

Naar schatting 1,3% van de kinderen in Nederland wordt geboren met hersenschade door alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. De ernstigste vorm hiervan is FAS (Foetaal Alcohol Syndroom). Wat is een veilige ondergrens om deze aandoening bij kinderen te voorkomen?

A Er is geen veilige ondergrens voor zwangere vrouwen om FAS te voorkomen.

B Maximaal enkele glazen per week, maar pas ná de eerste drie maanden.

C Maximaal één glas per dag, en niet meer dan vijf glazen per week.

D Alcohol tijdens de zwangerschap is nooit goed, maar hersenschade bij het kind ontstaat pas bij matig tot ernstig drinken

Vraag 10

Paddo’s kunnen leiden tot psychoses, flashbacks, angst, achterdocht en een verminderd beoordelingsvermogen. Maar de risico op verslaving is klein. Hoe komt dat?

A Paddo’s hebben geen effect als je ze snel weer gebruikt, waardoor er geen prikkel is om gebruik te herhalen.

B Paddo’s zetten een stof af in je lichaam, waardoor je erg misselijk wordt als je nog eens gebruikt.

C Paddo’s zijn alleen verkrijgbaar in de herfst. Je kunt ze dus nooit lang achter elkaar gebruiken.

D Paddo’s dempen je negatieve gevoelens niet, en dat is de voornaamste reden waarom mensen verslaafd raken.

De goede antwoorden

Klaar? Bekijk hier de antwoorden!

Meer weten over genotmiddelen en gebruik?

Bel onze medewerkers van Advies en Informatie als je vragen hebt over genotmiddelen of gebruik. Of chat met ons via onze homepage!

 

Explosies, liquidaties en schade aan de natuur: dit gaat er schuil achter xtc

Nederland is al vele jaren veruit de grootste producent van xtc en andere synthetische drugs. Zo’n 85% van de drugs die in Nederland gemaakt worden, wordt geëxporteerd naar het buitenland. En ondertussen kampen we hier met alle schadelijke gevolgen. Toch is het gebruik van drugs in Nederland de laatste jaren steeds verder genormaliseerd: ‘Een pilletje, daar doe ik toch niemand mee kwaad?’ Veel gebruikers hebben geen idee van de duistere wereld achter het xtc-pilletje dat ze onbezorgd in een festivaltent op hun tong leggen. Hoog tijd om een blik te werpen ‘achter de schermen’ van de party drug… We spreken met Freek Pecht, coördinator synthetische drugs bij de politie West-Brabant en Zeeland, over de schaduwzijde van xtc.

“Er is in onze samenleving inderdaad nog redelijk veel onbekendheid over de schaduwzijde van een xtc-pil,” zegt Freek. “Het criminele drugscircuit achter de productie van zo’n pil en de effecten op onze maatschappij en het milieu zijn enorm. De overgrote meerderheid van de geproduceerde drugs gaat de grens over. En ondertussen hebben we hier te kampen met alle schadelijke gevolgen: laboratoria met dodelijke slachtoffers door brand of ontploffing, drugsafval dat in grote hoeveelheden in onze mooie natuur terechtkomt, corruptie, bedreigingen en liquidaties op gezagdragers binnen onze rechtstaat.”

Drugslabs in leegstaande schuren

Om te begrijpen wat er allemaal schuilgaat achter de productie van een xtc-pil, gaan we terug naar het begin. Freek: “De grondstof voor een xtc-pil komt uit China. Deze komt meestal in bulkverpakking via zeevracht of luchtvracht naar Nederland toe, uiteraard goed verstopt of vermomd als iets anders. Vanuit een opslaglocatie brengen ze de grondstof vervolgens naar een drugslaboratorium, waar de grondstof wordt omgezet naar het eindproduct MDMA. Vaak is zo’n laboratorium ingericht in een loods of schuur, achteraf gelegen in een buitengebied. Hier wordt de sterke anijsgeur die ontstaat bij het productieproces niet snel opgemerkt.

Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld één op de vijf boeren in Brabant wel eens door drugscriminelen is benaderd voor het verhuren van een leegstaande schuur of stal. Ze brengen vooral bezoekjes aan agrariërs die kampen met leegstand of financiële problemen, omdat die het geld hard nodig hebben en naar verwachting eerder zullen instemmen. De meeste boeren zeggen gelukkig nee.

Giftig drugsafval in de natuur gedumpt

Desalniettemin werden er in Nederland afgelopen jaar zo’n 85 drugslaboratoria gevonden. Freek: “Bij sommige van die vondsten ging het aardig mis, zo werd er in maart een dode man aangetroffen bij een drugslab in Wernhout. En bij nagenoeg alle labs liep de natuur flinke schade op, door het lab zelf én door het afval. Neem bijvoorbeeld de vervuiling door de drugsput in Halsteren naast een oud drugslab. Tot op zes meter diepte zijn chemische stoffen ontdekt. En zelfs op 30 meter afstand van de put is nog gif gevonden in de grond.” Bij de productie van MDMA en andere drugs ontstaat ontzettend veel chemisch afval. Dit afval wordt in de natuur gedumpt, in vaten of direct via een slang de grond in. De giftige stoffen zorgen voor een zware vervuiling van de bodem en dieren gaan er aan dood. Als afval in het riool wordt geloosd, is dit een bedreiging voor onze watervoorziening: een paar jaar geleden legde zo’n lozing de hele waterzuivering in Baarle-Nassau plat. De zuurgraad van het water was zo hoog dat de bacteriën die gebruikt worden om het water te zuiveren dood gingen.

Explosiegevaar en giftige gassen

Naast de schade aan de natuur, brengen drugslabs ook andere gevaren met zich mee. Freek: “Het grootste gevaar zijn de agressieve chemicaliën die gebruikt worden en die, bij verkeerd gebruik, kunnen leiden tot brand en ontploffingen. Ook kunnen giftige gassen zoals koolmonoxide ontsnappen. En als stoffen niet in de juiste volgorde, op de juiste temperatuur of in de juiste tijdsperiode met elkaar worden verbonden, dan kan een ander ongewild eindproduct worden gevormd, zoals PMMA. Dit is een gevaarlijke stof die soms in xtc voorkomt en al voor verschillende dodelijke slachtoffers heeft gezorgd. Waarbij wel moet worden opgemerkt dat MDMA zelf jaarlijks voor meer slachtoffers zorgt dan PMMA, bijvoorbeeld omdat het te hoog gedoseerd is.”

Ripdeals bij pillendraaierij

Als het eindproduct MDMA klaar is, wordt het vanuit het drugslab naar een zogenaamde pillendraaierij gebracht. Freek: “Hier wordt de MDMA vermengd met verschillende poeders, zoals kleurstof en bindmiddelen, en vervolgens tot pil geslagen. De meeste partijen zijn direct voor het buitenland bestemd.” De locatie van die pillendraaierijen probeert men geheim te houden, omdat deze voor andere criminelen in het milieu zeer interessant zijn. Freek: “Criminelen proberen elkaar regelmatig van voorraad te beroven bij zogenaamde ‘ripdeals’. Daarbij wordt vuurwapengeweld zeker niet geschuwd.”

Is legalisering de oplossing?

Sommige politici denken dat het probleem van de georganiseerde misdaad aangepakt kan worden door drugs te legaliseren. Nu gaat de politie niet over de vraag of er wel of niet gelegaliseerd moet worden, maar Freek zegt er wel het volgende over: “Het is redelijk naïef om te denken dat alle problemen verdwijnen wanneer de strafbaarheid van zo’n pil in Nederland komt te vervallen. 85% van de productie gaat naar het buitenland. Een klein deel wordt maar in Nederland gebruikt. Met legalisering wordt de pakkans voor drugscriminelen bovendien véél kleiner.”

Preventie, voorlichting en repressieve aanpak

Waar Freek wel voor pleit bij de aanpak van de drugsproblematiek in Nederland, is meer aandacht voor preventie en het bieden van de juiste voorlichting door zorginstanties. Freek: “Dit is een kwestie van lange adem, net als de repressieve aanpak van de politie op bijvoorbeeld de productie en handel in harddrugs. Wij, zorginstanties en politie, moeten hier niet op inhouden, maar juist in blijven investeren. We hebben op beide terreinen immers genoeg succesverhalen!”

Een goed voorbeeld van voorlichting is de driedelige documentaire ‘De verborgen prijs van drugs in Brabant’ waaraan Freek heeft meegewerkt. In deze documentaire wordt de schaduwkant van ons tolerante drugsbeleid op heldere wijze vanuit verschillende perspectieven belicht. Het zet je zeker aan het denken!

Bekijk hier de documentaireserie ‘De verborgen prijs van drugs in Brabant’

Over Freek Pecht

Freek Pecht is coördinator synthetische drugs bij de politie West-Brabant-Zeeland. Hij houdt zich sinds 2011 bezig met het bestrijden en opsporen van drugslaboratoria: de labs waar speed, xtc en meth wordt gemaakt. Ook komt hij soms grootschalige GHB-productie tegen, opslagplaatsen voor grondstoffen en chemicaliën en vele dumpingen en lozingen van drugsafval, direct op of in de grond.

 

Waarom is een verslaving zo dwingend? En waarom kunnen je hersenen gaan denken dat een glas bier ‘van levensbelang’ is…?

Als je erover nadenkt is het best wel vreemd… Waarom is het zo gemakkelijk om verslaafd te raken aan iets dat eigenlijk heel slecht voor je is? Het lijkt wel een ontwerpfout in onze hersenen! Wat gebeurt daar eigenlijk als je verslaafd raakt aan alcohol of drugs? En waarom is, als je eenmaal verslaafd bent, de trek naar het middel zo ontzettend moeilijk te weerstaan? Ga mee met ons op een korte rondleiding door ons brein en de evolutie daarvan. Daarna weet jij precies waarom je hersenen kunnen gaan denken dat dat volgende glas bier ‘van levensbelang’ is…

Waarom vinden wij eigenlijk dingen lekker? Grappig genoeg is ‘genieten’ niet bedoeld voor ons plezier… Dat je iets lekker vindt, is dé manier van jouw hersenen om je gedrag te sturen. Dit gebeurt vooral in de evolutionair oudere delen van jouw hersenen. De oudste delen zijn de hersenstam en de middenhersenen. De hersenstam regelt zaken als ademhaling, bloeddruk en hartslag. Je middenhersenen regelen emoties en belangrijke driften (zoals honger en dorst) en instinctief gedrag zoals vechten of vluchten.

Een prettig gevoel betekent: herhalen!

In de middenhersenen zit ook je beloningscentrum. Dat zorgt ervoor dat je een prettig gevoel krijgt van activiteiten die belangrijk zijn voor overleven en voortbestaan. Zoals eten, drinken en seks. Dat prettige gevoel zorgt ervoor dat je dit gedrag blijft herhalen. De prettige gevoelens én de situaties waarin die ontstaan, worden als sterke herinneringen opgeslagen. Juist omdat ze zo belangrijk zijn: zo herkennen je hersenen snel de situaties waarin jij gedrag kunt herhalen dat belangrijk is voor overleving en het overdragen van jouw genen aan de volgende generatie.

Natuurlijk geven we niet toe aan elke impuls. Vaak is het verstandiger om een prettige activiteit te laten of uit te stellen. De neocortex en de prefrontale cortex, die later in de evolutie zijn ontstaan, zijn betrokken bij planning, controle, grip en het uitstellen van beloningen. Zo kun je je gedrag aanpassen aan de omstandigheden. En dat extra stuk taart tóch maar laten staan.

Het beloningssysteem voor de gek gehouden

Het beloningssysteem in de hersenen heeft bij ons en andere soorten al vele miljoenen jaren uitstekend werk verricht. Maar helaas kan dit systeem geen onderscheid maken tussen natuurlijke prikkels en de kunstmatige prikkels die pas relatief kort geleden in onze geschiedenis hun intrede hebben gedaan.

Stoffen zoals alcohol en drugs zorgen ervoor dat op een directe of indirecte manier signaalstoffen worden afgegeven aan het beloningssysteem. In veel grotere hoeveelheden dan normaal. Dat zorgt voor een intens gevoel van plezier en beloning. Je beloningssysteem wordt helemaal overspoeld. En het systeem dat zo goed is in ervoor zorgen dat jij die activiteiten herhaalt die belangrijk zijn voor overleving, wordt dan gekoppeld aan het gebruik van middelen. Dat gebeurt op een heel krachtige manier: de beloning is zó groot, dat je middenhersenen denken dat het gebruiken van dit middel dan ook wel héél belangrijk zal zijn voor je overleving!

Je aandacht wordt gefocust op het middel

Die boodschap wordt dan ook goed ingeprent. Er worden sterke herinneringen vastgelegd aan de prettige gevoelens tijdens het gebruik en de omstandigheden waarin je gebruikte. Zo word je gestimuleerd om dit gedrag te herhalen. Waardoor de associatie tussen het gedrag en het fijne gevoel nog sterker wordt. Ook wordt je aandacht steeds meer gericht op alles wat met dat lekkere gevoel in verband staat. Situaties, geuren, mensen, gevoelens en plaatsen waar je ooit gebruikte, roepen trek op. Je lichaam bereidt zich voor om weer te gaan gebruiken.

Naarmate je langer gebruikt, wordt de werking van je hersenen dus steeds meer ingericht op het herhalen van gebruik. En dit voelt – bijna letterlijk – als ‘van levensbelang’. Want dat is de functie van het beloningssysteem in je middenhersenen: voortbestaan. Controle vanuit de prefrontale cortex – het onderdrukken van de impuls – wordt dan heel moeilijk.

Gewenning

Daarnaast wordt dit proces ook nog beïnvloed door gewenning. Naarmate je meer gebruikt, wordt het beloningssysteem minder gevoelig. Je hebt dus steeds meer prikkeling van het beloningssysteem nodig om hetzelfde effect te bereiken. Sterker nog, de prikkeling van het middel is zo sterk, dat de ‘gewone’ beloningen in je leven nauwelijks nog doordringen. Je raakt dus nog meer gefocust op dat ene middel.

Ontwennings- of onthoudingsverschijnselen

Na verloop van tijd wordt gebruiken minder prettig (de roes neemt af), maar wordt niet gebruiken nog veel ellendiger. Je lichaam went aan het regelmatig gebruik en protesteert als je probeert te stoppen of minderen. Dat noemen we ontwennings- of onthoudingsverschijnselen. Je voelt je ziek, angstig, onrustig of somber. Als je opnieuw gaat gebruiken, voel je je meteen minder slecht. Ook dit houdt de verslaving in stand.

Je hersenen herprogrammeren

Samengevat: bij een verslaving worden je hersenen zo geprogrammeerd dat het van levensbelang voelt om te gebruiken, dat je heel goed in staat bent om die situaties te vinden waarin je kunt gebruiken, en waarin het ellendig voelt om niet te gebruiken. Het lijkt alsof je een willoos slachtoffer bent van je verslaving (niet voor niets zit hier het woord ‘slaaf’ in). En het is ook moeilijk, zeker zonder hulp, om dit te doorbreken. De evolutionair oudere delen van je hersenen roepen héél hard.

Maar… het goede nieuws is dat je je hersenen ook weer kunt herprogrammeren. Je lichaam went na enkele dagen of weken al aan het minderen of stoppen met de stof. Je hersenen helemaal herprogrammeren duurt wat langer: er zijn zoveel herinneringen en associaties ingesleten, die moeten ook weer ‘uitslijten’. In het begin zal je veel zucht en trek ervaren, omdat je middenhersenen je willen aansporen om weer te gebruiken. Maar die golven van trek gaan ook altijd weer voorbij. Je beloningssysteem moet weer helemaal worden ‘gereset’, zodat het weer reageert op goede en gezonde prikkels die wél echt belangrijk zijn voor je overleving!

Hulp helpt

Natuurlijk is het vaak nog ingewikkelder, omdat mensen niet alleen verslaafd raken aan een middel dat hen plezier geeft, maar ook omdat ze gebruiken om negatieve gevoelens te dempen. Ook dat geeft een extra prikkel om te gebruiken. Daarom vinden we het bij NK belangrijk om niet alleen te kijken naar de verslaving zelf, maar naar jouw hele leven. Hulp nodig? Neem contact met ons op!

De informatie in dit artikel komt uit het hoofdstuk “Wat je moet weten over verslaving” uit het boek “Grip – Aan de slag met verslaving en stress bij autisme” van NK-psychologen Marc Bosma en Johan van Zanten.

De vijf populairste artikelen van 2021

Binnen beginnen om buiten te blijven: hoe reclassering al tijdens detentie het re-integratietraject kan versterken en de kans op recidive kan verkleinen

Grofweg de helft van de gedetineerden in Nederland gaat binnen twee jaar opnieuw de fout in en belandt weer in de gevangenis. Na een taakstraf of een reclasseringstoezicht gebeurt dat minder vaak: 34% valt dan terug. Om de re-integratietrajecten te verbeteren en de kans op terugval verder te verkleinen, zijn in het kader van het Programma Samenwerking DJI-3RO van 2019 tot 2021 experimenten uitgevoerd in negen Penitentiaire Inrichtingen in Nederland. Reclasseringswerkers van Novadic-Kentron namen deel aan deze experimenten in de PI in Vught en Roermond. Ook gemeentes speelden een belangrijke rol in dit project.

Een completer beeld

Bij de experimenten werd de expertise van de reclassering al tijdens detentie betrokken. Het doel was een betere verbinding te maken tussen de periodes voor, tijdens en na detentie en gedetineerden beter te ondersteunen bij het traject naar buiten.

De aanwezigheid van reclasseringswerkers in de PI zorgde ervoor dat informatie uit het voortraject gelegd kon worden naast de informatie die casemanagers in de PI verzamelden uit de intake en uit het gedrag van een gedetineerde in detentie. Zo ontstond een completer beeld, wat de basis was voor het vormgeven van een goed op de gedetineerde afgestemd re-integratietraject.

Hoe nu verder?Eindrapport binnen beginnen om buiten te blijven

Hogeschool Utrecht evalueerde de experimenten en adviseert de DJI en 3RO de bevindingen te gebruiken voor landelijke implementatie en tegelijk te werken aan versterking en verfijning. Daarvoor doen ze enkele aanbevelingen in hun rapport.

Wil je meer weten?

Lees dan hier het Eindrapport Effectieve Praktijken en Selectie Ondersteunend Model van de Hogeschool Utrecht.

Het verhaal van

Lees hier het verhaal van gedetineerde Hans: “Bij de verslavingsreclassering laten ze me zien dat er altijd hoop is.”

Beeld via Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)