De afgelopen weken was er veel aandacht in de media voor lachgas. Veel gebruikers zien het als een onschuldig middel, maar het gebruik kan wel tot serieuze gezondheidsproblemen leiden, zeker in combinatie met alcohol of andere drugs. Daarom wordt publiekelijk gedebatteerd over een verbod. Op ons verzoek schreef preventiewerker Danielle Ketelaars onderstaand artikel.

Lachgas leidt steeds vaker tot gezondheidsproblemen

Lachgas (distikstofmonoxide) werd oorspronkelijk in combinatie met zuurstof gebruikt als kortdurende pijnstiller, omdat het de pijnprikkel remt en kalmerend werkt. Naast deze medische toepassing wordt lachgas ook als drijfgas gebruikt in de voedingsindustrie voor slagroomspuiten. De laatste jaren zien we een sterke toename in het gebruik van lachgas als drug. Sinds juli 2016 valt lachgas niet langer onder de Geneesmiddelenwet, maar onder de Warenwet. Door deze ontwikkeling is lachgas zeer gemakkelijk verkrijgbaar en kun je het kopen bij verschillende huishoudwinkels. Lachgas heeft hierdoor een onschuldig imago en wordt door gebruikers nauwelijks als drug gezien.

Lachgas als drug

Het inhaleren van lachgas middels een ballon, zorgt voor een kortdurende maar sterke roes. Na inademing ontstaat er een bewustzijnsdaling, die lijkt op dronkenschap. Na enkele minuten verdwijnt de roes, maar de effecten kunnen nog uren ‘na-ijlen’. De risico’s van lachgas worden door jongeren vaak onderschat. Door een tekort aan zuurstof in de hersenen ervaren veel gebruikers duizeligheid, verwardheid en hoofdpijn. Sommige vallen zelfs flauw, met kans op valpartijen en ongelukken. Extra riskant is lachgas gebruiken als je verkouden bent, omdat dit kan leiden tot blijvende gehoorschade. Langdurig gebruik van lachgas kan leiden tot vitamine B12 deficiëntie en hierdoor bloedarmoede of neurologische stoornissen. Het gebruik van lachgas is dan ook nooit zonder risico!

Bevriezingsverschijnselen

Door de toename in populariteit zie je steeds vaker dat jongeren een grote tank met lachgas bij zich hebben. Deze tanks worden dan vaak tussen de benen geklemd om de ballonnen met lachgas te vullen. Doordat lachgas zo koud is, kan ook de buitenkant van de tank bevriezen. De pijngrens ligt na gebruik van lachgas hoger en gebruikers hebben dan niet door dat de tank invriest in de huid. Deze bevriezing zorgt voor behoorlijke brandwonden en kan levenslange littekens tot gevolg hebben. Wanneer lachgas rechtstreeks uit een gaspatroon of gastank wordt ingeademd kunnen ook de longen en luchtwegen bevriezen.

Lachgasverslaving?

Dit jaar hebben enkele jongeren zich aangemeld bij NK voor hulp bij problematisch lachgasgebruik. Als je vaker lachgas gebruikt kan er namelijk ‘craving’ ontstaan. Dit betekent dat gebruikers een onweerstaanbare zin voelen om opnieuw te gebruiken. Daarnaast kan er ook gewenning optreden, waardoor gebruikers steeds meer nodig hebben voor het gewenste effect. Het komt tot nu toe nog niet veel voor, maar door craving en gewenning is er wel degelijk een risico op verslaving.

Lachgas op evenementen

Op evenementen zie je dat lachgas wordt gecombineerd met grote hoeveelheden alcohol. Deze combinatie is extra riskant. Alcohol is een verdovend middel en hierdoor is er geen goede, adequate ademprikkel. Als je dan lachgas gebruikt krijgt men onvoldoende zuurstof binnen, met mogelijk een hartaanval tot gevolg. Op plekken waar alcohol geschonken wordt, zoals in de horeca of tijdens evenementen, is het om deze reden belangrijk om extra alert te zijn op lachgasgebruik. In het horecagebied of tijdens evenementen is het raadzaam om de verkoop van lachgas op straat aan te pakken en hier als gemeente rekening mee te houden bij het verlenen van vergunningen, dit kan bijvoorbeeld op basis van de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV).

Regelgeving

In een aantal gemeenten is een dergelijke APV al van kracht. Die gemeenten hebben ook aangedrongen op landelijke regelgeving rond de verkoop van lachgas. Dat heeft in de pers geleid tot een politieke discussie over maatregelen voor de verkoop van lachgas. De Tweede Kamer wil daar nog niet aan, zegt dat er meer onderzoek nodig is voor ingrijpende regelgeving. Wij kunnen ons wel vinden in die denklijn en juichen verder onderzoek naar de risico’s toe. In zijn preventiebrief doet  staatssecretaris Paul Blokhuis al wel een aantal suggesties om de verkoop in te perken. Hij pleit onder andere voor het uit het zicht houden van lachgaspatronen in winkels, inperken van het aantal patronen dat gekocht mag worden en controle op grote bestellingen.

Lachgasgebruik op straat

Nu het mooier weer wordt zien we buiten de lachgaspatronen steeds vaker liggen. De meldingen van de politie, boa’s, jongerenwerk en buurtbeheer stromen weer binnen. Lachgaspatronen worden weer in grote hoeveelheden aangetroffen in parkjes, parkeerplaatsen en bij andere hangplekken.  Opvallend hoog is het gebruik onder groepen allochtone jongeren. In vergelijking met autochtone jongeren gebruiken zij minder drugs, echter bij lachgas is dat gebruik gelijk. 

Preventie lachgasgebruik

Onze preventiewerkers zijn in Brabant actief, om het gebruik van lachgas onder de aandacht te brengen en adviseren gemeenten wat ze kunnen doen om de beschikbaarheid van lachgas te beperken. In Helmond starten we in samenwerking met Bijzonder Jeugdwerk en de LEV-groep begin juni een actie waarbij iedereen wordt gevraagd om de lachgaspatronen in te leveren op inzamelingsplekken. Dit helpt ons om de plekken waar lachgas gebruikt wordt in kaart te brengen en hierdoor hebben we een ingang om het gesprek over lachgas te starten en gebruikers te informeren. Door aandacht te vragen voor de problematiek brengen we lachgas ook onder de aandacht bij ouders en kunnen we de ouders informeren en stimuleren dit te bespreken met hun kinderen. Als die actie slaagt zullen we zeker overwegen om ook in andere Brabantse steden inleveracties te starten.