Veilig gebruik bestaat niet: 5 misverstanden over xtc

Preventiewerkers voor verslavingszorginstelling Novadic-Kentron zijn in heel Noord-Brabant actief. Het klopt dat zij relatief weinig jongeren tegenkomen die verslaafd raken aan xtc. Het is helaas ook zo dat verschillende preventiewerkers in de afgelopen jaren contact hebben gehad met familieleden van jonge gezonde mensen die overleden zijn na het gebruik van xtc. We hebben dit vaker meegemaakt na het gebruik van xtc dan na het gebruik van welk ander middel dan ook. Waarschijnlijk omdat preventiewerkers zich vooral richten op jonge mensen.

We merken dat er veel misverstanden bestaan over xtc. Laten we ze onder de loep nemen.

Van één zuivere xtc-pil, dus een pil met alleen mdma [de werkzame grondstof voor xtc, red.], kun je overlijden. Er zijn mensen al overleden na het gebruik van een halve pil. We weten nog steeds niet goed waarom dit bij de een wel gebeurt en bij de ander niet. Zo is het onbekend waarom de ene persoon oververhitting krijgt bij een relatief lage dosering en andere gebruikers niet. Voor xtc bestaat daarom geen veilige dosis. Het risico neemt toe naarmate er meer mdma in een pil zit. Hoog gedoseerde ecstasytabletten verhogen het risico op acuut toxische effecten, zoals hyperthermie (oververhitting) en hypertensie (hoge bloeddruk). Ook bestaat het risico op watervergiftiging. Dit komt minder vaak voor dan oververhitting of een hartaandoening.

Naar schatting heeft een op de 250 gebruikers medische hulpverlening nodig na het gebruik van xtc. In uitzonderlijke gevallen komt iemand te overlijden.

Van de buitenkant kun je niet zien wat er in een pil zit. En ook pillen die op elkaar lijken kunnen een andere inhoud hebben. Het is goed dat drugsconsumenten hun pil laten testen. Er bestaan stoffen die nog toxischer (giftiger) zijn dan mdma. Het is zinnig om uit te sluiten of deze stoffen er in zitten. Echter, veruit de meeste gezondheidsverstoringen zijn als gevolg van ‘zuivere’ xtc. Dus ook na het testen van de pil is er geen garantie op veilig gebruik en kan een overlijden plaatsvinden!

Misverstand 3: de risico’s van xtc vallen mee, want ze worden regelmatig vergeleken met die van alcohol.

Beide middelen kennen andere risico’s en het is eigenlijk appels met peren vergelijken. Soms merken we dat voor jongeren dit soort vergelijkingen drempelverlagend werken om een middel uit te proberen. Graag wijzen we op het xtc-webinar van het Trimbos waar Esther Croes, arts en -epidemioloog, kritisch is op de uitkomst van een onderzoek waarin de risico’s van verschillende drugs met elkaar worden vergeleken. https://www.trimbos.nl/kennis/drugs/xtc/ 

Misverstand 4: xtc leidt niet tot problemen met het geheugen.

Liesbeth Reneman, hoogleraar Translationele Neuroradiologie, doet onderzoek naar geheugenschade door xtc-gebruik. Volgens haar onderzoek valt de schade door xtc niet mee: ‘In al onze Amsterdam UMC-studies vinden we dat zowel zware gebruikers als gebruikers die net zijn begonnen, fors lager scoren op een geheugentaak. Dit verschil is vergelijkbaar met het verschil tussen mavo/mbo en havo/vwo. Onze beeldvormende onderzoeken suggereren dat een dosisafhankelijke afname in het aantal serotoninetransporters in de hersenen van xtc-gebruikers hieraan ten grondslag kan liggen. En hoewel die serotoninetransporters na het stoppen weer terug lijken te komen naar normale niveaus, gebeurt dat niet op de geheugentaak.’

Misverstand 5: de meeste mensen gebruiken xtc.

De meeste mensen gebruiken geen xtc. 91 procent van de volwassen bevolking heeft nog nooit xtc gebruikt. Uit recent onderzoek in Oost-Brabant blijkt dat 71 procent van de twintigers dit nog nooit heeft gedaan. Het aantal scholieren van 12 tot en met 16 jaar dat ooit xtc heeft gebruikt, ligt al jaren rond de 2 procent. Jongeren die denken dat ‘iedereen’ xtc gebruikt, zijn eerder geneigd om het zelf ook eens uit te proberen. Ook blijkt dat sommige jongeren zich bewust worden van hun eigen risicogedrag wanneer zij constateren dat de meeste jongeren niet gebruiken. Daarom is het van belang om niet te doen alsof iedereen drugs gebruikt. Hier ligt een belangrijke opdracht voor iedereen die met jeugd te maken heeft!

Tot slot: wij begrijpen dat veel jongeren ook positieve ervaringen hebben met xtc-gebruik. En dat juist deze positieve ervaringen met elkaar worden gedeeld. Dit kan er voor zorgen dat er te lichtzinnig wordt gedacht over de risico’s van xtc. Besef dat het gebruik van drugs altijd risico’s met zich meebrengt!

Alex van Dongen en Mathijs de Croon zijn preventiewerkers in respectievelijk West- en Oost-Brabant bij Novadic-Kentron, instelling voor verslavingszorg.