Verslaafd of niet: de glijdende schaal van verslaving
Hoe vaak en hoe veel moet je gebruiken voor je verslaafd bent? Dat kan niemand met zekerheid zeggen. Er is geen harde grens tussen niet en wel verslaafd. Verslaving is een glijdende schaal.
Als je verslaafd raakt, heb je steeds minder grip op je gebruik. Stoppen of minderen wordt steeds moeilijker. Je krijgt door je gebruik ook steeds meer problemen in je leven. Om die niet meer te voelen, ga je misschien nog vaker gebruiken. Voorkomen is dus beter dan genezen. Heb je al problemen, dan is het belangrijk dat je die zo vroeg mogelijk aanpakt.
Filmpje hoe verslaving werkt
In dit filmpje zie je hoe verslaving ongeveer werkt. Een vogel raakt steeds meer in de ban van goudklompjes die hem in hogere sferen brengen. Maar het effect duurt steeds korter en de vogel valt steeds harder terug. En om hem heen wordt alles steeds grauwer en donkerder.
Stappen van verslaving
Bij het verslaafd raken, zijn er een aantal ‘stappen’. Let op, in werkelijkheid zijn de verschillen niet zo duidelijk. De stappen lopen dan meer door elkaar. Ook kun je jezelf gemakkelijk wijs maken dat je een ‘sociale drinker’ bent, terwijl je eigenlijk al niet meer zonder kunt. Zie het dus meer als een voorbeeld.
Experimenteren
Als je jong bent, hoort daar vaak experimenteren bij. Je gebruikt dan één keer of een paar keer. Zoals een xtc-pilletje op een feest om eens te voelen wat dat doet. Er is nog geen misbruik of afhankelijkheid. Het is ook niet zo dat je altijd verslaafd wordt.
Maar er zijn wel risico’s. Door een verkeerde samenstelling, door een overdosis of door een combinatie met andere middelen, kun je erg ziek worden en zelfs in coma raken. Gebruik heeft altijd risico’s!
Sociaal of recreatief gebruik
De meeste mensen kunnen zonder problemen af en toe alcohol drinken, gamen, een avondje gokken of (party)drugs gebruiken. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
- Je leven lijdt niet onder je gebruik.
- Je hebt nog gewoon hobby’s, school of werk, vrienden, een gezin, enzovoorts.
- Je gebruikt niet om je minder slecht te voelen, maar voor de gezelligheid of de ontspanning.
- Je gebruikt op plaatsen en momenten die hiervoor bedoeld zijn, zoals een drankje bij het uitgaan.
Natuurlijk zijn er wel risico’s, zoals rijden onder invloed. Ook zijn genotmiddelen vaak niet gezond, ook niet in kleine hoeveelheden. Zo is alcohol drinken slecht voor je lichaam. Ook als je niet zoveel drinkt. En ook moet je altijd je eigen grenzen goed bewaken. De stap naar probleemgebruik is niet zo heel groot.
Overmatig of risicovol gebruik
Bij overmatig of risicovol gebruik, ga je steeds meer over je grenzen heen. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
- Je gebruikt meer en vaker, ook als je van plan was om dat niet te doen.
- Je gebruikt ook als dat niet gepast of verstandig is. Bijvoorbeeld al om 11 uur ’s ochtends aan de wijn of met kalmeringsmiddelen in de auto stappen.
- Het gebruik begint problemen te geven. Bijvoorbeeld heel vaak moeite om naar je werk te gaan omdat je een kater hebt.
- De mensen om je heen gaan opmerkingen maken.
- Je begint lichamelijke of psychische klachten te krijgen.
- Zelf ontken je nog dat er iets mis is. Je zegt dan dingen als “Ik kan zo stoppen als ik wil”, “Mijn vriend drinkt/gebruikt veel meer” of “Ik ga toch nog gewoon naar mijn werk”.
Verslaving ligt op de loer. Dit is een heel goed moment om advies te vragen of hulp te zoeken!
Afhankelijkheid en verslaving
Als je afhankelijk of verslaafd bent, gebruik je niet meer omdat het gezellig of ontspannend is. Je gebruikt dan omdat je je zonder alcohol, drugs, gamen of gokken heel erg slecht voelt. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:
- Je bent veel tijd kwijt aan denken aan gebruiken, of met gebruiken.
- Als je even niet kunt gebruiken, voel je een groot verlangen (zucht) naar het middel.
- Je ziet zelf ook wel dat het mis is. Je hebt geen grip meer op je eigen leven.
- Je omgeving wordt steeds bezorgder.
- Je krijgt problemen met werk, geld, je familie, gezondheid, enzovoorts.
Dit is de fase waarin mensen steeds meer alleen komen te staan en steeds meer kwijt raken. Maar met hulp kun je wel goed van je verslaving herstellen! Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter.
Chronische verslaving
Als je chronisch verslaafd bent, gebruik je al zo lang, dat je verslaving je hele leven bepaalt. Het is dan heel erg moeilijk om te stoppen. Chronisch verslaafd ziet er bijvoorbeeld zo uit:
- Gebruiken is het enige dat telt.
- Je bent dag en nacht bezig met een nieuwe dosis zoeken, zodat je je eventjes wat minder slecht voelt.
- Je gebruikt de ene drug (of alcohol) om de gevolgen van de andere drug te verminderen.
- Je bent bijna alles kwijt (gezin, werk, huis) en je hebt hoge schulden.
- Je doet niet meer mee in de maatschappij.
- Veel gebruikers zorgen voor overlast of komen in de problemen met de politie.
Stoppen lukt niet altijd. Maar we kunnen er wel voor zorgen dat je je veel beter voelt. Ook is er dan minder overlast. Je kunt ook stappen zetten om weer mee te doen in het leven (zoals een woning of werk hebben).
Van experimenteel tot chronisch: we hebben altijd advies en hulp
Novadic-Kentron biedt hulp en advies aan in elke ‘fase’ van verslaving.