NK is in gesprek met de zorgverzekeraars over de vergoedingen voor de kosten van behandelingen in 2024. Met de meeste zorgverzekeraars zijn er afspraken gemaakt over de vergoedingen. Met een enkele verzekeraar lopen de gesprekken nog.
Graag geven we een tussenstand per 20 november 2023. Hier vind je een uitgebreid overzicht.
Pijnstillers gebruiken is soms noodzakelijk. Dit kan ongemerkt overgaan in afhankelijkheid of verslaving. Hoe bespreek je met iemand dat pijnstillergebruik een probleem is geworden? Waarom is afbouwen zo moeilijk? En hoe bied je als professional een passend antwoord?
Op 6 november 2023 organiseert Verslavingskunde Nederland een gratis lunchwebinar over pijnstillerverslaving. NK-collega’s Stijn Veldman (arts-onderzoeker Pijnprogramma) en Katinka Damen (GZ-psycholoog, regiebehandelaar en programmamanager Pijnprogramma) vertellen je hoe je een pijnstillerverslaving bespreekt in de spreekkamer en hoe de behandeling eruitziet. Denk aan motiverende gespreksvoering, detoxificatie en het betrekken van een professioneel netwerk bij je behandeling.
Praktische info:
Er is geen accreditatie beschikbaar voor dit webinar. Ben jij erbij? Meld je nu aan!
Het Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Team (OGGZ-team) in de regio West-Brabant West heeft vandaag een belangrijke mijlpaal bereikt in de ondersteuning van sociaal kwetsbare burgers met psychische problemen, verslavingen en meervoudige uitdagingen op diverse levensgebieden. Het convenant voorziet in samenwerkingsafspraken en verantwoordelijkheid van deelnemende kernpartners en ook de rechts- en privacybescherming van de cliënten. Het convenant OGGZ wordt aangegaan met de kernpartners GGZ WNB, Novadic-Kentron, WijZijn Traverse Groep, Stichting Pameijer-Mozaïk en GGD West-Brabant.
In 2015 werd het OGGZ-team gelanceerd als een transformatie van de Maatschappelijk Steunsystemen (MaSS) in de regio. Het OGGZ-team is gepositioneerd in en gekoppeld aan het Zorg- en Veiligheidshuis (ZVH) de Markiezaten. Het verzorgingsgebied omvat de gemeenten Roosendaal, Bergen op Zoom, Halderberge, Rucphen, Woensdrecht en Steenbergen. Het OGGZ-team is een netwerk van (zorg)aanbieders die op allerlei levensgebieden van sociaal kwetsbare mensen een belangrijke rol spelen om de leefsituatie te verbeteren. Binnen het OGGZ-team werken hulpverleners vanuit de zorg- en welzijnsorganisaties GGZ WNB, Novadic-Kentron, WijZijn Traverse Groep, Stichting Pameijer-Mozaïk en GGD West-Brabant samen met de politie.
In de jaren daarna groeide het aantal aanmeldingen voor het OGGZ aanzienlijk, waardoor de teams te maken kregen met overvolle caseloads en toenemende werkdruk. Dit leidde tot zorgen over de kwaliteit en toegankelijkheid van de bemoeizorg. Om deze uitdagingen aan te gaan en de samenwerking tussen de betrokken partners te formaliseren is uiteindelijk besloten om een convenant op te stellen waarin de gezamenlijke verantwoordelijkheid, visie en afspraken van de netwerkpartners geregeld en verder geconcretiseerd werden.
Sandra van Amelsfoort, directeur Gemeentelijk Domein en Jeugd: “Het OGGZ-team bundelt zijn krachten om het vertrouwen van zorgmijdende burgers te winnen en te behouden, vooral als er wel zorg nodig is. Zodra de tijd rijp is, begeleiden we ze naar geschikte zorg, inclusief begeleiding en/of behandeling. Dit convenant benadrukt het belang hiervan en onderstreept de noodzaak van samenwerking. Op basis hiervan zetten we verdere stappen naar netwerkzorg in de regio. Het is in de regio, in de buurt, waar we het verschil kunnen maken voor de burgers, en dit doen we samen met professionals, naasten en andere betrokkenen. We zijn enorm trots op de ondertekening van het OGGZ convenant en op de samenwerking!”
Bemoeizorg, een assertieve en outreachende benadering, is de kernactiviteit van het OGGZ-team. Ze zetten zich in om zorgwekkende zorgmijders te bereiken en naar passende zorg te leiden. Het team is opgedeeld in twee subteams, Bergen op Zoom en Roosendaal, om de hulpverlening in de verschillende regio’s te optimaliseren. Het team kijkt uit naar een verdere versterking van hun inzet en de verbetering van de zorg voor sociaal kwetsbare burgers in de regio West-Brabant West op basis van het convenant.
Afgelopen vrijdag klonk precies om 10.15 uur het startschot en begonnen onze lopers vol energie en enthousiasme aan de Socialrun. Het doel? Niet alleen de finish bereiken, maar ook bewustzijn creëren en het stigma rondom psychische kwetsbaarheden doorbreken.
Vrijdag stond er een hele tocht van zo’n 145 km op het programma. De route voerden ons langs een aantal prachtige plekken, waaronder Leusden, Rhenen, Dodewaard, Nijmegen en Gennep. We doorkruisten zelfs een stukje Brabant, met Boxmeer als tussenstop, voordat we Brabant weer verlieten bij Venray. Rond 23:30 uur, ter hoogte van Deurne, kwamen we weer in Brabant aan.
Vanuit Deurne zetten we koers naar onze NK-locatie in Eindhoven. We vervolgden onze weg via Best, Boxtel en Tilburg naar onze NK-locatie in Breda. In Breda stond op zaterdag omstreeks 09:30 uur een wisseling van de lopers gepland. Hierna trokken we verder naar Etten-Leur en Huijbergen.
Zondag stond ons het laatste deel te wachten: nog ongeveer 170 km te gaan. We liepen in Zuid-Holland langs steden als Hellevoetsluis, Spijkenisse, Schiedam, Pijnacker en Alphen aan den Rijn voordat we terugkeerden naar Utrecht via Woerden. Onze eindbestemming: Soesterberg, waar we rond 18:00 uur aankwamen!
Het was een onbeschrijfelijk avontuur: 565 kilometer lang hebben we met elkaar geknokt voor een meer inclusieve samenleving. We willen onze diepe waardering uitspreken voor iedereen die betrokken was bij deze inspanning – onze lopers, ondersteunende deelnemers, sponsoren en iedereen die ons heeft aangemoedigd langs de weg. Dankzij jullie was het een groot succes, dank daarvoor!
Ook al lijkt “corona” voor de meeste mensen voorbij, de pandemie van de afgelopen jaren heeft nog steeds grote invloed op mensen en systemen. Tienduizenden Nederlanders zijn sinds covid-19 kort of langdurig uitgevallen. De mentale gezondheid van jongeren en jongvolwassenen is sterk achteruit gegaan en het ziekteverzuim is nog steeds hoger dan normaal – en het hoogst binnen de sector zorg en welzijn. Sommige zorgmedewerkers stappen zelfs helemaal uit de sector. Dit heeft grote invloed op de beschikbaarheid van de zorg, die ook voor corona al flink onder druk stond. Zo zijn er meer mensen die ondersteuning en zorg vragen en minder mensen om alle hulpvragen te beantwoorden. Het toegankelijk, betaalbaar maar vooral passend maken en houden van zorg en ondersteuning is dé grote uitdaging. En die uitdaging is alleen maar groter geworden.
Hoe kunnen we beter omgaan met die schaarste? Net als vóór corona geloof ik erin dat vooral de zorgverleners zelf, in samenwerking binnen teams en ketens, de beste oplossing voor veel knelpunten hebben. Sowieso weten zorgverleners (samen met hun cliënten) zelf het beste wat mensen nodig hebben om zo snel en goed mogelijk te herstellen en hun leven op de gewenste manier weer op te kunnen pakken. Daarnaast is er onder zorgverleners (zowel professionals als ervaringsdeskundigen) en naasten ook heel veel creativiteit om de schaarse middelen, kennis en kunde optimaal in te zetten.
Maar knellend beleid en knellende, op wantrouwen gebaseerde systemen en regelgeving staan prachtige en krachtige oplossingen voor uitstekende betaalbare en passende zorg in de weg. Zorgverleners willen de beste zorg kunnen bieden, mensen ondersteunen en helpen als dat kort of lang nodig is. Niet ondergaan in papierwerk en oeverloze administratieve werkzaamheden die hen daadkracht en regie ontnemen. Ze willen verantwoordelijkheid nemen en het verschil maken.
De voornaamste opdracht voor ons als managers, directeuren en bestuurders is dan ook om de context en werkomgeving minder complex te maken. Om onze medewerkers de tijd, ruimte en faciliteiten te bieden waarin zij zorgvragen optimaal kunnen oppakken, op een manier waarvan zij weten dat die werkt. En waarin ze niet alleen goede zorg kunnen bieden, maar ook hun prachtige, praktische, innovatieve, creatieve ideeën kunnen ontwikkelen om de zorg nog beter en efficiënter te maken. Zonder dat ze tegen allerlei schotten en muren op lopen, en zonder dat hun zo waardevolle tijd, energie en passie verloren gaan door onnodige administratie, beleid, regels en verantwoordingsdruk.
Zorgverleners, laat ons weten wat je nodig hebt en voel je uitgenodigd om het verschil te maken!
Walther Tibosch
Bestuurder Novadic-Kentron
Het wordt hoe langer hoe duidelijker dat gender, dus of je je ‘man’ of ‘vrouw’ voelt, niet zo zwart-wit is als veel mensen denken. De parapluterm voor iedereen van wie het biologische geslacht niet overeenkomt met genderidentiteit (hoe voel je je) en genderexpressie (hoe uit je je) is transgender. Hieronder vallen onder meer transseksuelen (die door een medische handeling volledig van geslacht veranderen), non-binaire personen, maar ook travestieten (die een andere genderexpressie hebben, maar niet per se een andere genderidentiteit). Hoeveel transgenders er zijn in Nederland, is moeilijk vast te stellen: schattingen variëren tussen de 0,6 en 4%.
Om meteen even een veelvoorkomend misverstand uit de weg te ruimen: zelfs biologisch geslacht is niet zo zwart-wit. Je biologisch geslacht is een ingewikkeld samenspel tussen genen, hormonen, lichaam en brein. Het genetisch geslacht wordt bepaald door de chromosomen (XX voor een vrouw, XY voor een man) maar vervolgens doorloopt een embryo nog een heel proces waarin de geslachtsklieren worden aangelegd, de uiterlijke geslachtsdelen zich ontwikkelen, hormonen actief worden én differentiatie in het brein plaatsvindt. (Voor een samenvatting, zie dit artikel.) Biologen weten nog altijd niet precies hoe het hele proces van geslacht- en genderbepaling plaatsvindt. Maar duidelijk is wel: geslacht en gender vormen een spectrum.
Omdat we in de zorg alle soorten mensen tegenkomen, is het sowieso relevant voor medewerkers om hier iets van te weten. Maar het wordt nog belangrijker als je weet dat mensen met genderdysforie (dat wil zeggen: als de mismatch als een probleem wordt ervaren) veel vaker bijkomende psychische problemen hebben, zoals angst en depressie. Dit komt onder meer door problemen met (zelf)acceptatie, discriminatie en minder kansen krijgen in de maatschappij, isolatie en eenzaamheid. Ook autisme en genderdysforie komen vaak samen voor: zo geeft 14% van mensen met autisme aan zich non-binair te voelen. En alle psychische problemen hebben een veel hogere kwetsbaarheid voor verslaving tot gevolg.
De kans dat je als hulpverlener bij NK in de nabije toekomst met transgender cliënten te maken krijgt, is dan ook heel groot. Bij jongeren zal dit vaker gebeuren dan bij volwassenen, omdat jongeren nog intensief en heel bewust bezig zijn met hun identiteit en ook sneller durven afwijken van ‘de norm’. De verwachting is dat naarmate het ‘normaler’ wordt om gender als een schaal te zien, ook volwassenen vaker vraagtekens gaan zetten bij de M of V die ze bij hun geboorte hebben meegekregen.
Op de jongerenafdeling van NK komen medewerkers al regelmatig met genderdysforie in aanraking. Anouk Bergmans, GZ-psycholoog Nieuwe Kansen Jeugd: “Je plek vinden in de maatschappij is sowieso al lastig. Als je dan ook nog twijfelt over je gender, dan kan middelengebruik heel verleidelijk zijn. Dat kan als doel hebben om negatieve emoties te dempen, maar het kan ook ontstaan als onderdeel van een ritueel, om in de stemming te komen om andere kleding aan te trekken en een andere scene op te zoeken. Dat klinkt vrij onschuldig, maar vaak zien we dat jongeren met genderdysforie behoorlijk complexe problemen hebben. De combinatie met autisme komt vaak voor, maar ook problemen met emotieregulatie, hechting en identiteit.”
Op de afdeling Nieuwe Kansen Jeugd wordt de aanpak helemaal op de persoon afgestemd, wat voor iemand met genderdysforie nog eens extra belangrijk is. Anouk: “Er is heel veel variatie. Non-binaire cliënten hebben we nog niet vaak gehad, maar wel transseksuele jongeren, en daarin is ook heel veel verschil. Van een jongere die er nog uitziet als meisje maar wel al ‘hij’ genoemd wil worden, tot een jongere die al heel ver is in de transitie. Onder jongeren is het tegenwoordig normaal om te switchen: op scholen noemen jongeren bij het voorstellen vaak al hun ‘pronouns’. Voor volwassen behandelaars is het soms best wennen. Ik ben 32 en voel me al best wel oud als ik vergissingen maak in ‘hij’, ‘zij’ of ‘hen’. Maar daar spreken we elkaar op aan. We proberen het, het kan niet perfect, maar we gaan er wel helemaal in mee.”
Anouk benadrukt dat het vooral van belang is om hier open over te zijn: “We vragen het gewoon: ‘hoe wil je dat we je aanspreken?’ Maar ook vragen we hoe de jongere wil omgaan met vergissingen. We geven aan dat ze ons hier alert op mogen maken, maar sommige jongeren hebben daar geen behoefte aan en willen zo’n foutje niet teveel aandacht geven. We hebben de beste intentie en samen worden we er beter in.”
Genderdysforie is hoe dan ook een belangrijke factor in de behandeling, maar Anouk stipt ook nog een specifiek aandachtspunt aan: “Een jongere die al in transitie is, kan hormonen gebruiken die als bijwerking een invloed hebben op onder andere de emotieregulatie. Het is dus van belang dat je goed samenwerkt met betrokken specialisten om te voorkomen dat bepaalde klachten verklaard worden vanuit een psychiatrische of psychische stoornis. Dat is zeker iets om alert op te zijn.”
Tot slot wil Anouk nog één ding benadrukken: “Vraag, vraag, vraag! Iedereen is anders, maar genderdysforie voegt daar een dimensie aan toe. Wees authentiek en ga open het gesprek in, vul niet alles zelf in, maar wees oprecht nieuwsgierig. Dat vinden jongeren vaak ook heel prettig. We kunnen veel leren van jongeren!”
Tips
Een aantal tips voor zorgverleners:
Een aantal interessante bronnen vind je onderaan dit artikel!
| Term | Betekenis |
| biologisch geslacht | Met welke uiterlijke geslachtsdelen je bent geboren |
| cisgender | Iemand van wie het biologische geslacht overeenkomt met de genderidentiteit |
| genderdysforie | Psychisch lijden ervaren doordat biologisch geslacht en genderidentiteit niet overeenkomen |
| genderexpressie | Hoe je uiting geeft aan je genderidentiteit |
| genderfluïde | Wisselend in genderidentiteit (je het ene moment meer ‘jongen’ voelen en het andere moment meer ‘meisje’ bijvoorbeeld) |
| genderidentiteit | Hoe iemand zich voelt over het eigen lichaam |
| genderloos/agender | Geen identificatie met welk gender dan ook |
| genderneutraal | Je niet mannelijk of vrouwelijk voelen, maar een deel mannelijk en een deel vrouwelijk, of geen van beide |
| genderqueer | Je niet mannelijk of vrouwelijk voelen, maar een deel mannelijk en een deel vrouwelijk, of geen van beide |
| intersekse | Iemand bij wie de geslachtsdelen geen duidelijk beeld geven |
| non-binair | Je niet mannelijk of vrouwelijk voelen, maar een deel mannelijk en een deel vrouwelijk, of geen van beide |
| transgender | Iemand van wie het biologische geslacht niet overeenkomt met de genderidentiteit of genderexpressie (bijvoorbeeld iemand die als jongen geboren is maar zich volledig vrouw voelt, maar ook iemand die zich non-binair of genderfluïde voelt of travestiet is) |
| transseksueel | Volledig en definitief van geslacht veranderen door een medische behandeling |
| travestiet | Iemand bij wie de genderexpressie (maar niet per se de genderidentiteit) niet overeenkomt met het biologische geslacht |
https://www.radboudumc.nl/expertisecentra/geslacht-en-gender/onze-expertise/genderidentiteit-genderexpressie-en-non-binariteit
https://www.radboudumc.nl/expertisecentra/geslacht-en-gender
https://www.knack.be/nieuws/verkondigen-dat-geslacht-zo-simpel-is-als-x-en-y-is-de-wetenschap-ontkennen/
https://mentaalbeter.nl/artikelen/genderdysforie-wat-houdt-het-in/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Transgender
https://www.ggznieuws.nl/opvallend-veel-transgenders-onder-mensen-met-autisme/