Taakstraf met zorg geeft kwetsbare cliënten meer aandacht en kansen

Bij een flink deel van de taakgestraften lukt het niet om tot een succesvolle afronding te komen.  Veel van deze uitvallers zijn cliënten met multi-problematiek. Met een andere aanpak lukt het in veel gevallen wel om deze complexe groep succesvol naar de eindstreep te leiden. Voor deze specifieke groep hebben de Verslavingsreclassering GGZ en Leger des Heils Reclassering de taakstraf met zorg ontwikkeld.

Minister van Rechtsbescherming, Franc Weerwind: “Taakstraf met zorg is dat je het individu ziet en dat je ook specifieke zorg en ondersteuning geeft om verder te komen, dat is een fantastische combinatie. Je geeft iemand ook weer richting want dat leidt tot echte maatschappelijke resultaten.”

De taakstraf met zorg is een taakstraf met extra begeleiding, gericht op een succesvolle afronding van de opgelegde sanctie. Daarnaast wordt tijdens de uitvoering van de taakstraf aandacht besteed aan de problemen die een rol hebben gespeeld bij het delictgedrag, zoals verslaving, schulden en het ontbreken van een zinvolle dagbesteding. Het gedwongen contact wordt aangegrepen om de cliënt ontvankelijk te maken voor hulp en begeleiding, ook nadat de taakstraf is afgerond. Waar nodig wordt gestreefd naar een warme overdracht richting zorg of sociaal domein.

De taakstraf met zorg is bedoeld voor cliënten met multi-problematiek. Zij hebben over het algemeen een kwetsbare gezondheid, zowel fysiek als mentaal en hebben moeite met zaken als plannen en organiseren, het afzien van gebruik, het aanvaarden van autoriteit en het functioneren in een groep. Kenmerkend voor de ‘taakstraf met zorg’ doelgroep is ook dat zij relatief lichte delicten plegen en dat een deel van deze groep in de publieke ruimte soms overlastgevend gedrag vertoont.

Een samenwerkingsverband bestaande uit de Verslavingsreclassering van Novadic-Kentron, de Reclassering van het Leger des Heils, Springplank 040 en FC Eindhoven is in 2021 begonnen met de uitvoering van taakstraffen met zorg uit te voeren op en rondom het terrein van FC Eindhoven. Door samen te werken met Springplank 040, worden cliënten na afloop van hun werkstraf begeleid naar (vrijwilligers)werk of dagbesteding.

Een ander voorbeeld van de taakstraf met zorg wordt uitgevoerd door Tactus Verslavingsreclassering in verschillende plaatsen in Overijssel. Tactus richt zich specifiek op cliënten met (zware) middelenproblematiek, waar veelal ook psychische problemen onder liggen. Deze groep heeft doorgaans een slechte gezondheid, wat veel maatwerk vraagt in zowel het soort als de duur van de uit te voeren werkzaamheden. Naast de uitvoering van de taakstraf is er aandacht voor middelenproblematiek, een gezondere leefstijl en een zinvolle dagbesteding.

De Verslavingsreclassering GGZ is in gesprek met het ministerie van Justitie en Veiligheid om te bekijken hoe er verder vervolg aan de taakstraf met zorg kan worden gegeven.

Benieuwd naar hoe Franc Weerwind, minister van Rechtsbescherming, kijkt naar taakstraf met zorg? Hier vind je er een video over terug.

Elk lijntje telt

Elk lijn­tje telt…..Heb je je ooit af­ge­vraagd wat er ach­ter de scher­men ge­beurt bij de pro­duc­tie van co­ca­ï­ne? En wat het ef­fect is op na­tuur en mens?

Ie­de­re ge­brui­ker heeft er recht op om dit te we­ten. On­der­staan­de ani­ma­tie, ge­maakt door NK, de politie en ge­meen­ten Bre­da en Til­burg, legt het uit.

On­der de ti­tel ‘Elk lijn­tje tel­t’ wordt in het drie mi­nu­ten du­ren­de film­pje beel­dend uit de doe­ken ge­daan hoe de co­ca­teelt in Zuid-Ame­ri­ka ge­paard ten kos­te gaat van het tro­pisch re­gen­woud: ,,Voor el­ke gram co­ca­ï­ne moet je on­ge­veer twee vier­kan­te me­ter tro­pisch re­gen­woud ver­nie­ti­gen.” Ook wordt de kij­ker ge­we­zen op het ge­ge­ven dat de drugs­kar­tels ‘dood en ver­derf zaai­en’. In Zuid-Ame­ri­ka, maar ook in de lan­den waar de co­ca­ï­ne uit­ein­de­lijk in de neu­zen ver­dwijnt. Zo­als Ne­der­land.

Geen be­le­ren­de toon
Het film­pje is oor­spron­ke­lijk ge­maakt door de Na­ti­o­nal Cri­me Ag­en­cy, de Brit­se FBI. ,,Maar we heb­ben de tek­sten ver­an­derd, waar­door het wat min­der be­le­rend wordt”, zegt Alex van Don­gen, pre­ven­tie­me­de­wer­ker van No­va­dic-Ken­tron, Bra­bants groot­ste in­stel­ling voor ver­sla­vings­zorg. ,,We hou­den de ge­brui­kers niet recht­streeks ver­ant­woor­de­lijk voor de ver­woes­ting van de na­tuur en de ge­or­ga­ni­seer­de mis­daad. We zeg­gen wel: je hebt het recht om dit te we­ten. Dat is ook wat min­der po­la­ri­se­rend.”

Toen­ma­lig jus­ti­tie­mi­nis­ter Grap­per­haus zei in 2019: ‘Ie­der­een die een pil­le­tje slikt of een lijn­tje snuift, fi­nan­ciert mis­da­di­gers’. Ook po­li­tie­chefs als Erik Aker­boom en Wil­bert Pau­lis­sen hiel­den ge­brui­kers me­de­ver­ant­woor­de­lijk voor de drugs­cri­mi­na­li­teit. No­va­dic-Ken­tron gaat wat om­zich­ti­ger te werk en houdt de kij­ker voor dat diens keu­ze ‘in­vloed heeft’ zegt Van Don­gen: ,,Je ziet dat he­le ste­vi­ge uit­spra­ken on­mid­del­lijk veel kri­tiek los­ma­ken. Het gaat ons om het doel: het ont­moe­di­gen van drugs­ge­bruik.”

Het film­pje be­gint ook met de me­de­de­ling dat het ge­bruik van co­ca­ï­ne niet nor­maal is. Alex: ,,In som­mi­ge krin­gen wordt ge­dacht dat dat wel zo is, maar de cij­fers be­ves­ti­gen dat voor­als­nog niet. Het idee dat het nor­maal is, kan er ook weer toe lei­den dat jon­ge­ren het gaan uit­pro­be­ren. Om­dat ze den­ken: ‘als ie­der­een het ge­bruikt, zal het niet zo erg zijn’.” Alex voegt er aan toe dat er wel ‘sig­na­len’ zijn dat in som­mi­ge groe­pen jon­ge­ren het drugs­ge­bruik ‘nor­ma­li­seert’. Maar het wach­ten is op nieuw on­der­zoek dat met be­trouw­ba­re cij­fers komt.

Cam­pag­ne Oost-Bra­bant
Al­le 32 ge­meen­ten in Oost-Bra­bant be­gon­nen in 2021 met de cam­pag­ne ‘S­kip die trip’. Ook die heeft als doel de nor­ma­li­se­ring van het drugs­ge­bruik on­der jon­ge­ren te­gen te gaan. Ook No­va­dic-Ken­tron is daar­bij be­trok­ken. Uit een steek­proef on­der jon­ge­ren in Oost-Bra­bant bleek dat één op de tien aan­gaf dat ze geen drugs ge­brui­ken om­dat dat de cri­mi­na­li­teit in stand houdt en scha­de­lijk is voor het mi­li­eu. Van Don­gen: ,,Maar de be­lang­rijk­ste re­den om van drugs af te zien is dat ze ge­zond wil­len le­ven en het niet bij hun le­ven past. Maar het lijkt er­op dat som­mi­ge jon­ge­ren van hou­ding ver­an­de­ren als ze, bij­voor­beeld op een fes­ti­val, in aan­ra­king ko­men met ge­brui­kers.”
Van Don­gen denkt niet dat de im­pact van het film­pje zo groot zal zijn dat drugs­ge­brui­kers geen in­for­ma­tie meer dur­ven in te win­nen over mid­de­len of geen me­di­sche hulp meer dur­ven te vra­gen. ,,Dat is het po­si­tie­ve ef­fect van de nor­ma­li­se­ring zo­als die is op­ge­tre­den.”

 

Tekst BD/Re­ne van der Lee

Voorlichting over middelengebruik op school “Van vroeger naar nu”

Roken, blowen, drinken en gamen: veel leerlingen proberen weleens iets uit tijdens hun middelbareschooltijd. Hoe ga je om met eventuele problemen door gamen, gokken, alcohol of drugs? En misschien nog belangrijker: hoe voorkom je ze?
Wil je hierover meer weten, kom dan op donderdag 8 juni naar de kennis- en inspiratiemiddag in het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht.

Een school die wil inzetten op preventie van middelengebruik, heeft een heleboel mogelijkheden die effectief zijn. Deze zijn bijvoorbeeld gericht op de ontwikkeling van sociale vaardigheden, deskundigheidsbevordering voor ouders en docenten en werken aan een gezond schoolklimaat.

Hoe werd er vroeger voorlichting binnen het onderwijs gegeven over (de gevaren) van drugs en alcohol? Is dit anders dan vandaag de dag? Ontdek het tijdens de lezingen van medewerkers van Novadic-Kentron en het Trimbos Instituut. Daarna gaan we in gesprek met professor Pieter Tops over de vraag of er ook voorlichting moet komen over de maatschappelijke gevolgen van alcohol- en drugsgebruik in de samenleving.

Wil je weten of jouw school al goed bezig is? Kom dan naar deze middag.
We delen de laatste inzichten met jou en gaan met je in gesprek tijdens een boeiend en leerzaam programma. Toegang is € 10 per persoon, inclusief toegang tot het museum. Meld je meteen aan.

Programma

Donderdag 8 juni 2023

13.45 – 14.00 uur Inloop
14.00 – 14.45 uur Alcohol- drugsvoorlichting van 1970 tot 2020  (dr. Lex Lemmers, Trimbos-instituut)
14.45 – 15.30 uur Do’s & don’ts alcohol en drugsvoorlichting anno 2023 (Charlotte van Baal & Danielle Ketelaars Novadic-Kentron)
15.30 – 16.15 uur Toen en nu: stigmatiseren van gebruikers en verslaafden (Alex van Dongen, Novadic-Kentron)
16.15 – 16.45 uur Plenaire discussie – voorlichting maatschappelijke gevolgen (professor Pieter Tops)
16.45 – 17.15 uur Afsluiting met drankje en nootje

Voor wie
De bijeenkomst is bedoeld voor docenten, beleidsmakers op het gebied jeugd/jongeren, studenten social work én opvoeders.

Locatie
Nationaal Onderwijsmuseum
Burgemeester de Raadtsingel 97
3311 JG Dordrecht (op loopafstand van station Dordrecht)
T 078-632 68 20
communicatie@onderwijsmuseum.nl

Aanmelden
De kosten voor het bijwonen van deze bijeenkomst zijn 10 euro. Dit is inclusief de entree voor het museum. Meld je hier aan.

Aan de slag met Zorgrobot Maatje

Op 1 januari 2023 startte de pilot ‘Zorgrobot Maatje’. Een periode van negen maanden waarin Novadic-Kentron samen met 10 cliënten en betrokken medewerkers de effectiviteit van een fantastische zorgrobot gaat testen. Ervaringsdeskundige Frits en projectleider Femke gaan vol vertrouwen de pilot tegemoet.

Een zorgvuldig voortraject
Femke: “In het voortraject hebben we met veel zorgvuldigheid diverse robots met elkaar vergeleken. We keken naar allerlei aspecten en betrokken veel verschillende mensen in dit traject. Denk aan collega’s, ervaringsdeskundige en andere experts. Uiteindelijk kozen we voor zorgrobot Maatje. Een mooie witte robot ter grootte van zo’n 25 cm hoog. Hij kan praten, emoties tonen en is gemakkelijk mee te nemen. Bijvoorbeeld naar de winkel.

Aan de slag in het gemeentelijk domein
De teams Wmo, Wonen en MAZ van het gemeentelijk domein hebben de handen ineen geslagen en spreken gezamenlijk uit: “Wij willen experimenteren met de inzet van deze zorgrobot.” De doelgroep van drie teams hebben opvallende overeenkomsten, het zijn mensen die vaak eenzaam zijn, geen of weinig dagstructuur hebben en niet voorop lopen met digitale vaardigheden.

“Wij willen experimenteren met de inzet van deze zorgrobot.”


Het is geweldig wat Maatje kan
Frits is als ervaringsdeskundige betrokken in het voortraject en neemt in het nieuwe jaar ook deel aan de pilot. “Het is bijzonder wat Maatje kan. Ik weet dat het een robot is maar in een hele korte tijd wordt het je vriend. Ik geloof echt dat een cliënt zich met Maatje minder eenzaam voelt”, aldus een enthousiaste Frits. Benieuwd naar wat de zorgrobot nog meer kan?

  • Maatje herinnert aan afspraken;
  • Maatje kan spelletjes doen;
  • Maatje kan reacties en woorden registeren en geeft passende respons;
  • Maatje maakt contact en brengt gezelligheid;
  • Maatje spreekt meerdere talen;
  • Maatje is eenvoudig te programmeren door de begeleider en de cliënt;
  • Begeleiders kunnen op afstand inloggen in Maatje, data inzien en programmeren.
  • Maatje heeft een accu en een 4G kaart. Regelmatig opladen is natuurlijk wel nodig.

Beoogde resultaten
Femke: “Op korte termijn verwachten we dat Maatje bijdraagt aan het verbeteren van dagstructuur en daginvulling, medicatie-trouwheid, zelfzorg, zelfregie en aan het verminderen eenzaamheid. Als deze korte termijn resultaten worden behaald, kunnen we op langere termijn mogelijk resultaten zien, zoals verminderen no-show, depressieve gedachten, zucht, terugval en/of crisis.

Ook voor medewerkers monitoren we wat er gebeurt met de inzet van Maatje. Ervaren zij een afname van eenvoudige taken? Ervaren zij verdieping in het contact met de cliënt? Is zorg op afstand mogelijk bij minder-digivaardige cliënten door de inzet van Maatje? En minstens zo belangrijk: Hoe gebruiksvriendelijk is Maatje nou echt?”

De pilot volgen?
We zijn per 1 januari 2023 gestart met het plaatsen van de Maatjes. Nieuwsgierig? Vragen? Wil je een keer Maatje de hand schudden? Stuur dan een mail naar femke.knops@novadic-kentron.nl

Veilig gebruik bestaat niet: 5 misverstanden over xtc

Veel jongeren krijgen een kick van xtc en delen dan ook deze positieve ervaringen. Toch wordt er nog steeds te lichtzinnig gedacht over de risico’s van xtc. Er zijn mensen al overleden na het gebruik van een halve pil. De misverstanden op een rijtje.

In de afgelopen weken zijn we opgeschrikt door het overlijden van jonge mensen na het gebruik van xtc. Soms omdat ze het ‘gewoon een keertje wilden proberen’. Er zijn experts die vinden dat de risico’s van xtc worden overdreven. Of dat het gelegaliseerd zou moeten worden. Los van de zin of onzin hiervan, merken wij dat dit soort berichtgeving de drempel om te gebruiken verlaagt.

Preventiewerkers voor verslavingszorginstelling Novadic-Kentron zijn in heel Noord-Brabant actief. Het klopt dat zij relatief weinig jongeren tegenkomen die verslaafd raken aan xtc. Het is helaas ook zo dat verschillende preventiewerkers in de afgelopen jaren contact hebben gehad met familieleden van jonge gezonde mensen die overleden zijn na het gebruik van xtc. We hebben dit vaker meegemaakt na het gebruik van xtc dan na het gebruik van welk ander middel dan ook. Waarschijnlijk omdat preventiewerkers zich vooral richten op jonge mensen.

We merken dat er veel misverstanden bestaan over xtc. Laten we ze onder de loep nemen.

Misverstand 1: het gebruik van xtc is veilig als er alleen mdma in zit.

Van één zuivere xtc-pil, dus een pil met alleen mdma [de werkzame grondstof voor xtc, red.], kun je overlijden. Er zijn mensen al overleden na het gebruik van een halve pil. We weten nog steeds niet goed waarom dit bij de een wel gebeurt en bij de ander niet. Zo is het onbekend waarom de ene persoon oververhitting krijgt bij een relatief lage dosering en andere gebruikers niet. Voor xtc bestaat daarom geen veilige dosis. Het risico neemt toe naarmate er meer mdma in een pil zit. Hoog gedoseerde ecstasytabletten verhogen het risico op acuut toxische effecten, zoals hyperthermie (oververhitting) en hypertensie (hoge bloeddruk). Ook bestaat het risico op watervergiftiging. Dit komt minder vaak voor dan oververhitting of een hartaandoening.

Naar schatting heeft een op de 250 gebruikers medische hulpverlening nodig na het gebruik van xtc. In uitzonderlijke gevallen komt iemand te overlijden.

Misverstand 2: het gebruik van xtc is veilig als de pil is getest.

Van de buitenkant kun je niet zien wat er in een pil zit. En ook pillen die op elkaar lijken kunnen een andere inhoud hebben. Het is goed dat drugsconsumenten hun pil laten testen. Er bestaan stoffen die nog toxischer (giftiger) zijn dan mdma. Het is zinnig om uit te sluiten of deze stoffen er in zitten. Echter, veruit de meeste gezondheidsverstoringen zijn als gevolg van ‘zuivere’ xtc. Dus ook na het testen van de pil is er geen garantie op veilig gebruik en kan een overlijden plaatsvinden!

Misverstand 3: de risico’s van xtc vallen mee, want ze worden regelmatig vergeleken met die van alcohol.

Beide middelen kennen andere risico’s en het is eigenlijk appels met peren vergelijken. Soms merken we dat voor jongeren dit soort vergelijkingen drempelverlagend werken om een middel uit te proberen. Graag wijzen we op het xtc-webinar van het Trimbos waar Esther Croes, arts en -epidemioloog, kritisch is op de uitkomst van een onderzoek waarin de risico’s van verschillende drugs met elkaar worden vergeleken. https://www.trimbos.nl/kennis/drugs/xtc/ 

Misverstand 4: xtc leidt niet tot problemen met het geheugen.

Liesbeth Reneman, hoogleraar Translationele Neuroradiologie, doet onderzoek naar geheugenschade door xtc-gebruik. Volgens haar onderzoek valt de schade door xtc niet mee: ‘In al onze Amsterdam UMC-studies vinden we dat zowel zware gebruikers als gebruikers die net zijn begonnen, fors lager scoren op een geheugentaak. Dit verschil is vergelijkbaar met het verschil tussen mavo/mbo en havo/vwo. Onze beeldvormende onderzoeken suggereren dat een dosisafhankelijke afname in het aantal serotoninetransporters in de hersenen van xtc-gebruikers hieraan ten grondslag kan liggen. En hoewel die serotoninetransporters na het stoppen weer terug lijken te komen naar normale niveaus, gebeurt dat niet op de geheugentaak.’

Misverstand 5: de meeste mensen gebruiken xtc.

De meeste mensen gebruiken geen xtc. 91 procent van de volwassen bevolking heeft nog nooit xtc gebruikt. Uit recent onderzoek in Oost-Brabant blijkt dat 71 procent van de twintigers dit nog nooit heeft gedaan. Het aantal scholieren van 12 tot en met 16 jaar dat ooit xtc heeft gebruikt, ligt al jaren rond de 2 procent. Jongeren die denken dat ‘iedereen’ xtc gebruikt, zijn eerder geneigd om het zelf ook eens uit te proberen. Ook blijkt dat sommige jongeren zich bewust worden van hun eigen risicogedrag wanneer zij constateren dat de meeste jongeren niet gebruiken. Daarom is het van belang om niet te doen alsof iedereen drugs gebruikt. Hier ligt een belangrijke opdracht voor iedereen die met jeugd te maken heeft!

Tot slot: wij begrijpen dat veel jongeren ook positieve ervaringen hebben met xtc-gebruik. En dat juist deze positieve ervaringen met elkaar worden gedeeld. Dit kan er voor zorgen dat er te lichtzinnig wordt gedacht over de risico’s van xtc. Besef dat het gebruik van drugs altijd risico’s met zich meebrengt!

Alex van Dongen en Mathijs de Croon zijn preventiewerkers in respectievelijk West- en Oost-Brabant bij Novadic-Kentron, instelling voor verslavingszorg.

Verslavingsbegeleiding op Wlz-locaties

Novadic-Kentron start in 2023 met het bieden van verslavingsbegeleiding op Wlz-locaties*. Een prachtige innovatie waar veel professionals op zitten te wachten en die veel cliënten helpt naar een fijner bestaan.

Waarom deze innovatie?
Middelengebruik onder bewoners van Wlz-instellingen is een groot probleem. Uit de praktijk blijkt dat Wlz-instellingen hun kennis over de juiste aanpak bij middelengebruik overschatten en dat ze vaak werken vanuit de gedachte dat het middelengebruik moet worden beperkt of uitgebannen. Om dit te bereiken hanteert men aan de voordeur exclusiecriteria op middelengebruik. Daarnaast gelden op de Wlz-instelling strikte regels, gericht op handhaven en sanctioneren.

Het gevolg is dat de bewoner met middelengebruik vaak te horen krijgt dat hij niet op de juiste plek zit en (weer) moet verhuizen. Een dergelijke verhuizing of gedwongen overplaatsing leidt vaak tot meer middelengebruik, toename van wantrouwen naar begeleiding en een neerwaartse spiraal met als meest negatief perspectief: dakloosheid.

Wat houdt Verslavingsbegeleiding op locatie in?
Onze overtuiging is dat een Wlz-bewoner met een verslaving die de juiste zorg en ondersteuning ontvangt in veel gevallen op de huidige woonplek kan blijven wonen. Met verslavingsbegeleiding op locatie kunnen we zorg rondom Wlz-bewoners organiseren, in plaats van omgekeerd. Het uitgangspunt daarbij is ‘de juiste zorg op de juiste plek’. In onze aanpak focussen we daarbij zowel op de bewoner als op de professional. Beide krijgen middels ons programma de tools, tips en handvatten die nodig zijn.

Meer informatie?
Wil je meer informatie? Bekijk onze factsheet of neem contact op met Ton van Pelt NK relatiemanager Wmo en Wlz via Ton.van.Pelt@novadic-kentron.nl

* Wlz: Wet langdurige zorg, voor mensen die langdurig 24u per dag zorg nodig hebben vanwege psychiatrische problemen, een (licht) verstandelijke beperking of omdat zij verpleging en verzorging nodig hebben.